Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Ο Θεόδωρος Κρίτας (1914-2002) υπήρξε αναμφισβήτητα μορφή για τα ελληνικά καλλιτεχνικά δρώμενα. Νυμφεύτηκε την πρωταγωνίστρια Βάσω Μανωλίδου (1910-2004), με την οποία έζησαν μαζί επί μισόν αιώνα και απόκτησαν μία κόρη, την Αλίνα Κρίτα. Aπό τις σημαντικότερες επιτυχίες του υπήρξε η δημιουργία του Θεάτρου «Παρκ» στη λεωφόρο Αλεξάνδρας.
Ο Θ. Κρίτας (αριστερά) και η σύζυγός του Βάσω Μανωλίδου (δεξιά).
Πολλά έχουν γραφτεί και ακόμη περισσότερα λέγονται για το ρόλο του που διαδραμάτισε στις εξελίξεις η σκηνή του που ξεκίνησε να λειτουργεί το 1956 και διατηρήθηκε σε ακμή για 56 χρόνια. Αλλά το θέατρο και το οικόπεδο που το φιλοξένησε κρύβουν το δικό τους μυστικό, το οποίο πίκρανε τον δημιουργό του ώσπου έφυγε από την ζωή.
Σε δύο φάσεις
Από ανέκδοτη επιστολή του Θ. Κρίτα πληροφορούμαστε ότι το 1951 αγόρασε οικόπεδο έκτασης 1245 τετραγωνικών μέτρων επί της λεωφόρου Αλεξάνδρας και τότε είχε τον αριθμό 28. Το οικόπεδο είχε πολύ μικρή πρόσοψη, μόλις 12 μέτρα και ήταν ακατάλληλο για οποιαδήποτε άλλη οικοδομή, αλλά ήταν ανεκτή για τον Θ. Κρίτα που το προόριζε για θέατρο.
Για λόγους οικονομικούς αποφασίστηκε το θέατρο να προχωρήσει σε δύο στάδια. Στο πρώτο στάδιο κατασκευάστηκε η σκηνή και όσα κτίσματα απαιτούνταν για να αρχίσει η λειτουργία του ως θερινού θεάτρου. Η σκέψη ήταν σε δεύτερο στάδιο να στεγαστεί το θέατρο και να λειτουργήσει ως χειμερινό.
Αρχιτέκτονας Αλ. Μεταξάς
Την μελέτη ανέλαβε ο αρχιτέκτονας Αλέξανδρος Μεταξάς, με σκοπό να καλύψει και τα δύο στάδια, χωρίς ακάλυπτο χώρο στο ισόγειο και ο πολιτικός μηχανικός Δ. Λυμπερόπουλος ανέλαβε τους στατικούς υπολογισμούς. Όταν έφτασε η ώρα της κατασκευής, υποβλήθηκε για αδειοδότηση μόνον το πρώτο μέρος της μελέτης που κάλυπτε τις ανάγκες του θερινού θεάτρου. Η σκηνή του είχε όμως όλες τις προδιαγραφές για να υποδεχθεί το σκέπασμα και την μετατροπή του σε θερινό θέατρο. Ήταν κατασκευασμένη από σκελετό μπετόν αρμέ, με πλαισιωτή κατασκευή, πλάτους 30 μέτρων και άνοιγμα μπούκας 16 μέτρων.
Εκείνη την εποχή θεωρείτο το μεγαλύτερο των Βαλκανίων! Κάτω από το δάπεδο της σκηνής, κατασκευασμένο από μπετόν αρμέ, περίπου 300 τετραγωνικών μέτρων, είχε διευθετηθεί και χωριστεί ο χώρος σε καμαρίνια και βοηθητικούς χώρους μοναδικούς σε άνεση, αερισμό και φυσικό φωτισμό από μεγάλους φωταγωγούς. Στην σκηνή είχαν τοποθετηθεί μόνιμοι μηχανισμοί και είχαν γίνει πολυδάπανες εγκαταστάσεις οι οποίες δεν ήταν απαραίτητες για την λειτουργία ενός απλού θερινού θεάτρου αλλά ενός υπερσύγχρονου χειμερινού.
Το θέατρο στα τελειώματά του (1956).
Διθυραμβικό ξεκίνημα
Το ξεκίνημα του θεάτρου ήταν διθυραμβικό και λίαν επιτυχημένο. Τα πάντα είχαν ετοιμαστεί, πριν ακόμη εκδοθεί η προβλεπόμενη από τον νόμο άδεια και ο Θ. Κρίτας δεν εννοούσε να χάσει την θερινή σεζόν. Τα επίσημα εγκαίνια έγιναν με λαμπρότητα και με τον δήμαρχο Αθηναίων Παυσανία Κατσώτα να ανάβει τα φώτα. Ήταν σπάνια σε κοσμοσυρροή επισήμων η 12η Ιουλίου 1956. Ο υπουργός Παιδείας Π. Λεβαντής, εκπρόσωποι όλων των υπουργείων, μορφωτικοί ακόλουθοι πρεσβειών, ακαδημαϊκοί, σύσσωμο το διοικητικό συμβούλιο του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών με επικεφαλής τον πρόεδρό του Βασίλη Μεσολογγίτη κ.ά.
Το εναρκτήριο έργο ήταν η κωμωδία των Αλέκου Σακελλάριου και Χρήστου Γιαννακόπουλου «Θα σε κάνω βασίλισσα» που ανέβηκε από τον θίασο του Βασίλη Λογοθετίδη και η πρώτη επίσημη παράσταση δόθηκε στις 13 Ιουλίου 1956. Το αποτέλεσμα ήταν το αναμενόμενο και γνωστή η συνταγή που χρησιμοποίησε η συγγραφική δυάδα. Μια φάρσα που προκαλούσε άφθονο γέλιο με το δημιουργικό παίξιμο του Β. Λογοθετίδη. Κοντά του η Ίλια Λιβυκού και ο Θάνος Τζενεράλης με τα σκηνικά του Γιώργου Ανεμογιάννη να αφήνουν εποχή.
Μεγάλη επιτυχία
Κεντρικός ήρωας της κωμωδίας ένας άπληστος που ενώ αγαπούσε την γυναίκα του και διαρκώς της υποσχόταν ότι «θα την κάνει βασίλισσα», εν τούτοις την είχε να ζει σε ένα ετοιμόρροπο σπίτι. Κάθε διαμέρισμα που έκτιζε για να κατοικήσει το μοσχοπουλούσε για να κερδίσει. Τον κεντρικό ήρωα, όπως αναφέρθηκε, ενσάρκωνε ο Β. Λογοθετίδης και την γυναίκα του η Ίλια Λιβυκού. Συμμετείχαν οι ηθοποιοί Στέφ. Στρατηγός, Δημ. Νικολαΐδης, Σμάρω Στεφανίδου, Νάντια Χωραφά και Ντίνα Σταθάτου. Είναι το έργο που οκτώ χρόνια αργότερα (1964) γυρίστηκε ταινία με πρωταγωνιστή τον Θανάση Βέγγο.
Η είσοδος του Θεάτρου Πάρκ (1956).
Ήταν τέτοια η επιτυχία με την οποία ξεκίνησε το «Παρκ», ώστε όταν ήλθε η ημέρα να γιορταστεί η εκατοστή παράσταση, στις 11 Σεπτεμβρίου 1956, συγγραφείς, ηθοποιοί και θεατρικός επιχειρηματίας αποφάσιζαν να δώσουν δωρεάν την πανηγυρική παράσταση. «Θα προσκληθή και το Κοινόν, το αγαπητό μου Ελληνικό Κοινό, που, εδώ που τα λέμε, σ’ αυτό χρωστάω ότι κατάφερα έως σήμερα» δήλωνε ο Βασίλης Λογοθετίδης [1]. Το θέατρο «Παρκ» γνώρισε τόσες δόξες και τόσες συγκινήσεις που θα χρειαζόταν ένας τόμος για την καταγραφή τους.
Η απογοήτευση
Το 1960, μετά από τέσσερα χρόνια επιτυχημένης πορείας του θεάτρου, ο Θ. Κρίτας αποφάσισε να προχωρήσει στο δεύτερο στάδιο των σχεδίων του. Ανέθεσε να γίνουν νέες μελέτες από τον αρχιτέκτονα Αντώνη Κ. Κιτσίκη (1924-2004). Ο τελευταίος πράγματι αφενός σχεδίασε εκ νέου το θέατρο ως χειμερινό προβλέποντας και την ανέγερση οικοδομής πάνω από την πρόσοψή του και αφετέρου προσπάθησε να χαρακτηρίσει το κτίριο «ειδικό» για να έχει την δυνατότητα κάλυψης του συνόλου του ισογείου. Η απάντηση από τις Αρχές ήταν ολιγόλογη: «Δεν είναι δυνατή η έγκρισις ως μη επιτρεπομένη υπό των ισχυουσών διατάξεων»[2].
Το σχέδιο του αρχιτέκτονα Αντώνη Κιτσίκη που απορρίφθηκε (1964).
Τι είχε συμβεί; Με νεότερο διάταγμα είχε καταργηθεί, ειδικά για τα θέατρα της ζώνης που βρισκόταν το «Παρκ», η διάταξη που ίσχυε και μπορούσε να γίνει θέατρο στο ισόγειο χωρίς να διαθέτει ακάλυπτο χώρο. Η νέα νομοθεσία επέβαλε την ύπαρξη ακάλυπτου χώρου. Ο Θ. Κρίτας έκανε απεγνωσμένες προσπάθειες για να μπορέσει να στεγάσει το θέατρό του, αλλά η απάντηση ήταν στερεότυπη: «Δεν επιτρέπεται η ολοκληρωτική κάλυψις του επί της λεωφόρου Αλεξάνδρας οικοπέδου σας»[3]. Παρά την απογοήτευση του ιδιοκτήτη, το θερινό θέατρο άκμαζε και έγινε μία από τις πιο αγαπημένες ελληνικές σκηνές. Δεν υπήρξε συγγραφέας, σκηνοθέτης, μουσικός, ζωγράφος, σκηνογράφος, ηθοποιός κ.ά. που να μην άφησε στο «Παρκ» στιγμές δημιουργίας και πλούσιες αναμνήσεις. Με ιδιαίτερο σημείωμα θα παρουσιάσουμε την λειτουργία του και τις παραστάσεις που ανέβηκαν στο θέατρο αυτό.
Το τέλος
Το 1970, το «Παρκ» νοικιάστηκε από τον επιτυχημένο θεατρικό επιχειρηματία και παραγωγή Βαγγέλη Λιβαδά (1921-2011). Έναν άνθρωπο, ο οποίος επίσης άφησε βαθύ στίγμα στα καλλιτεχνικά και ιδιαίτερα στα θεατρικά δρώμενα της χώρας. Κεφάτος, καλοσυνάτος, δραστήριος, ευφυής και κοσμοπολίτης το κράτησε ζωντανό και ακμαίο μέχρι το τέλος της ζωής του.
Έναν χρόνο μετά τον θάνατό του (2012) και ενώ η οικονομική κρίση έπληξε με σφοδρότητα την ελληνική κοινωνία, ο Πάνος Λιβαδάς, γιος του Ευάγγελου, υποχρεώθηκε να το εγκαταλείψει. Εξάλλου, είχε περάσει η εποχή που άκμαζαν οι οάσεις ψυχαγωγίας γύρω από το Πεδίον του Άρεως, μεταξύ λεωφόρου Αλεξάνδρας, Ευελπίδων και Πατησίων.
Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα «Δημοκρατία» 2 Δεκεμβρίου 2020
