Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Το πρώτο σχέδιο (1891) για τη δημιουργία γηπέδου τέννις στην Αθήνα (Γεννάδειος Βιλιοθήκη. Αρχείο Στεφ. Δραγούμη).
Η αντισφαίριση, το αγώνισμα που είναι ευρέως γνωστό ως τένις, μπορεί να απασχολούσε τους εύπορους αστούς και να μην αγαπήθηκε από τα λαϊκά στρώματα, αλλά η παρουσία του στην Αθήνα υπήρξε έντονη. Συνδέθηκε με ένα τμήμα της περιοχής του Ολυμπιείου και την ευρύτερη περιοχή του Ζαππείου, αλλά και τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες (1896). Οι εγκαταστάσεις του Ομίλου Αντισφαιρίσεως Αθηνών αποτελούν πλέον ένα ιστορικό τοπόσημο για την ελληνική αλλά και διεθνή Ολυμπιακή ιστορία, ενώ ο Όμιλος κοσμεί με την παρουσία και τη λειτουργία του την πόλη. Στα κατάλοιπα του γνωστού πολιτικού Στέφανου Δραγούμη (1842-1923), προέδρου για σημαντικό χρονικό διάστημα της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, τα οποία φυλάσσονται στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, σώζονται τεκμήρια, τα οποία ανατρέπουν εν μέρει όσα γνωρίζαμε και έχουν γραφεί μέχρι σήμερα για την ιστορία της αντισφαίρισης στην Ελλάδα.
Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι το άθλημα της αντισφαίρισης εισήχθη στην Αθήνα το 1895, παραμονές των Α’ Ολυμπιακών Αγώνων, από τον Όμιλο Αντισφαιρίσεως Αθηνών, που εγκαταστάθηκε στην ευρύτερη περιοχή του Ζαππείου και του Ολυμπιείου. Πράγματι, αυτή ήταν η πρώτη οργανωμένη προσπάθεια στην πρωτεύουσα της Ελλάδος. Πλην όμως, μερικά χρόνια νωρίτερα, το 1891, φαίνεται πως η Επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων σχεδίαζε να δημιουργήσει δικό της ασκητήριο αντισφαίρισης ή να ιδρύσει ασκητήριο για τους κατοίκους της πρωτεύουσας! Στο Αρχείο Δραγούμη, μάλιστα, σώζεται ένα από τα σημαντικότερα τεκμήρια του αθλήματος, το πρώτο σχέδιο δημιουργίας γηπέδου αντισφαίρισης (court), καθώς και λιθογραφημένος κανονισμός του αθλήματος! Πάντως, η έρευνα δεν έχει αποδώσει μέχρι στιγμής περισσότερες πληροφορίες για τη γέννηση ή την εξέλιξη της πρωτοβουλίας αυτής. Μεταξύ άλλων το ζήτημα θα προσέκρουε στην οικονομική δυσπραγία της εποχής.
Αυτό που είναι σε κάθε περίπτωση σίγουρο είναι πως το 1895, παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων και στο πλαίσιο της ελληνικής προετοιμασίας, ιδρύθηκε ο Όμιλος Αντισφαιρίσεως Αθηνών και δημιουργήθηκαν τα ασκητήριά του στην περιοχή του Ζαππείου. Μια μικρή ομάδα νέων, που ανήκε στην «ελίτ» των Αθηνών ασχολείτο με την αντισφαίριση (tennis), που παρέμενε αγώνισμα άγνωστο για τον απλό κόσμο. Περιλαμβανόταν, ωστόσο, στα ολυμπιακά αγωνίσματα, οπότε ως τέτοιο ευαισθητοποίησε την Επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων. Για τον λόγο αυτόν ενέκρινε την αίτηση που κατέθεσε ο πρόεδρος του Ομίλου, τραπεζίτης Αλέξανδρος Μαύρος (Δεκέμβριος 1895), ζητώντας άδεια ανέγερσης ενός ξύλινου παραπήγματος. Εξάλλου, οι εραστές του αθλήματος ανέλαβαν και το σημαντικό κόστος για τη δημιουργία εγκαταστάσεων και την ανάπτυξη του αθλήματος.
Στέφανος Δραγούμης
Τα νέα τεκμήρια, που έφερε στο φως η έρευνα μας, δίνουν τη δυνατότητα να ξεκαθαρίσουμε τις μάλλον συγκεχυμένες απόψεις περί του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της περιοχής. Ιδιοκτήτες του οικοπέδου, όπου εγκαταστάθηκαν τα ασκητήρια του Ομίλου Αντισφαιρίσεως Αθηνών ήταν οι αδελφοί Τσαουσόπουλοι. Εκεί λειτουργούσε το περίφημο Φεσοποιείο τους, το τελευταίο των Αθηνών, το οποίο σταμάτησε τη λειτουργία του λόγω έλλειψης πελατών! Επίσης, εκεί λειτούργησαν και τα περίφημα Λουτρά του Δαμασκηνού, ο οποίος απέτυχε να δημιουργήσει το πρώτο ιδιωτικό κολυμβητήριο στην Αθήνα και καταστράφηκε οικονομικά. Ο Όμιλος, λοιπόν, ενοικίασε το χώρο από τους ιδιοκτήτες του, αλλά ζήτησε άδεια από την Επιτροπή, η οποία είχε την αρμοδιότητα για τον έλεγχο των χρήσεων στην ευρύτερη περιοχή.
Περίπου είκοσι χρόνια αργότερα, το 1914, μετά από πολλές περιπέτειες και στο πλαίσιο ολοκλήρωσης του προγράμματος για την προστασία των αρχαιοτήτων και τη δημιουργία του πάρκου του Ζαππείου, το Δημόσιο αγόρασε τα οικόπεδα της περιοχής από τους ιδιοκτήτες τους (Ν. Τσουκάτο, Ι. Ψαρρά, Αδελφούς Τσαουσόπουλους και κληρονόμους Χατζηδημητρίου). Ακολούθως (1915), η γη αυτή παραχωρήθηκε στην Επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, η οποία είχε και την αρμοδιότητα για τη φύλαξη, την αξιοποίηση και τον καλλωπισμό της. Μέσω της Επιτροπής η περιοχή παραχωρήθηκε στον Όμιλο Αντισφαιρίσεως Αθηνών, έναν από τους σημαντικότερους συλλόγους για την ιστορική μνήμη της πρωτεύουσας, ο οποίος κατέβαλε συμβολικό ενοίκιο. Ο Όμιλος –συμπληρώνοντας 118 χρόνια αξιοπρόσεκτης πορείας– αναλάμβανε τον εξωραϊσμό και τον καλλωπισμό της περιοχής, συνδέθηκε με την καθημερινή ζωή της πόλης και μετατράπηκε σε φυτώριο άσκησης νέων και πρωταγωνιστεί έκτοτε στα αθλητικά δρώμενα της πόλης και της χώρας.
