Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Έγραφε κάποτε ο Παύλος Παλαιολόγος ότι λειτούργησαν στην Αθήνα δύο κέντρα για τα οποία πρέπει να γίνει συστηματική έρευνα και να αποτυπωθεί η ιστορία τους. Το Καφενείον Ζαχαράτου και το Εστιατόριον Αβέρωφ. Με το πρώτο έχουμε ασχοληθεί επανειλημμένως, αλλά όχι και με το δεύτερο, που βρισκόταν στην οδό Σταδίου, σχεδόν απέναντι από τη σημερινή Παλαιά Βουλή.
Το εν λόγω εστιατόριο ιδρύθηκε στα μέσα περίπου της τελευταίας δεκαετίας του 19ου αιώνα, σε περίοδο κατά την οποία το όνομα του μεγάλου ευεργέτη τιμάτο ιδιαίτερα στην Αθήνα.
Η πολυτελής αίθουσα του εστιατορίου.
Ιδρυτής του Εστιατορίου Αβέρωφ ήταν ο συμπαθέστατος Μιχαήλ Λεκκός, ο οποίος ανακαίνισε το κατάστημά του το 1904. Έχοντας άπλετο χώρο προς το κέντρο του τετραγώνου, άνοιξε τον κήπο του καταστήματος σε βάθος και πλάτος και δημιούργησε και δεκαπέντε δωμάτια τα οποία λειτουργούσε ως ξενοδοχείο. Ο Ι. Κονδυλάκης -το 1911- το κατέγραφε ακόμη ως «εξοχή»[1]! Διέθετε κήπο με φράχτη είχε την τακτική του πελατεία, ενώ από εκεί περνούσαν Έλληνες και ξένοι που διέρχονταν από την Αθήνα. Δεν διέθετε πολυτελείς εγκαταστάσεις, αλλά η πολυτέλειά του συνίστατο στην πελατεία του.
Πρέσβεις, υπουργοί, στολές, κομψές, αμφιέσεις, καλή και καθαρή τροφή. Ο ιδιοκτήτης του, ο κυρ Μιχάλης Λεκκός είχε μία περίεργη δικαιολογία για την ευτέλεια των επίπλων και την ατημελησία του καταστήματος: «Εδώ είναι εξοχή και δεν χρειάζονται πολυτέλειες!». Εκεί παρέδιδε γεύματα το διοικητικό συμβούλιο της Ενώσεως Συντακτών, διεξάγονταν χοροί μεταμφιεσμένων κ.ά. Ο Ι. Κονδυλάκης που σύχναζε εκεί, έφτασε να γράψει ακόμη και χρονογράφημα για τον σκύλο του καταστήματος, τον περίφημο Σεφκέτ! Εξάλλου εκεί, ο Ι. Κονδυλάκης, γιόρτασε την 25ετηρίδα του.
Ταυτοχρόνως ήταν πολιτικό εντευκτήριο και επιδεικτικά χώρια ήταν τα τραπέζια των βενιζελικών και των βασιλικών, ακόμη και των ανθρώπων των γραμμάτων. Οι βουλευτές προτιμούσαν να γευματίζουν στου Αβέρωφ που ήταν τότε απέναντι από τη Βουλή (:σήμερα Παλαιά Βουλή). Εκεί συνεχιζόταν η συζήτηση που διακόπηκε, τα σχόλια πάνω στο επεισόδιο, η προετοιμασία για την νυκτερινή συνεδρίαση. Το Εστιατόριον Αβέρωφ ήταν ανώτερη κοινωνική τοποθέτηση, υποστήριζε ο Παύλος Παλαιολόγος, επισημαίνοντας πως υπήρχε ακόμη ένα εστιατόριο, το Πανελλήνιον το οποίο όμως ήταν «ελαφρότερο σε ήθος»[2].
Το Αβέρωφ ήταν το «πρέπει» της εποχής. Προσέδιδε κύρος σε όποιον γνώριζαν οι σερβιτόροι ή τον πλησίαζε ο ιδιοκτήτης, ο κυρ Μιχάλης Λεκκός για να τον ρωτήσει για την υγεία του. Όμως η μεταφορά της Βουλής στις σημερινές της εγκαταστάσεις αποτέλεσε σημαντικό… κτύπημα για το εστιατόριο. Εν τω μεταξύ τον αρχικό ιδιοκτήτη διαδέχθηκαν τρεις νεότεροι, με κύριο τον Σταύρο Χαλκιαδάκη. Απέμεινε μόνος του και εξελίχθηκε σε γνωστή αθηναϊκή μορφή. Το 1938 πραγματοποίησε μια γενναία ανακαίνιση, η οποία ωστόσο έκανε το παλαιό στέκι να απωλέσει το χρώμα του.
Τα επτά ψυγεία και το πρώτο πλυντήριο πιάτων!
Ο κήπος του διακοσμήθηκε και οι εγκαταστάσεις του εκσυγχρονίσθηκαν. Απέκτησε επτά ηλεκτρικά ψυγεία αλλά και το πρώτο σε ελληνικό εστιατόριο ηλεκτρικό μηχάνημα για το αυτόματο πλύσιμο και στέγνωμα των πιάτων, των ποτηριών κ.λπ.! Έτσι, με την μορφή του πολυτελούς καταστήματος, συνέχισε τη λειτουργία του, υπό τη διεύθυνση του Στ. Χειλαδάκη, το Εστιατόριον Αβέρωφ. Ευσυνείδητος, εργατικός, πάντα χαμογελαστός κράτησε τα ηνία του καταστήματος ώσπου έφυγε από τη ζωή το 1956[3].
Η οδός Σταδίου μετά την κατεδάφιση του εστιατορίου (1960).
Το κατάστημα συνέχισε τη λειτουργία του αλλά δεν έμελλε να μακροημερεύσει. Το 1960 ήλθε η σειρά και του κτιρίου αυτού να κατεδαφιστεί για να ανεγερθεί στη θέση του μια πολυκατοικία[4]. Οι νέοι ιδιοκτήτες προσπάθησαν να το κρατήσουν στη ζωή μεταφέροντάς το από την οδό Σταδίου, στη συμβολή των οδών Μητροπόλεως και Νίκης. Εκεί έγιναν τα επίσημα εγκαίνια τον Φεβρουάριο 1961[5]. Αλλά δεν μπορούσε πλέον να επιβιώσει και κατέβασε οριστικά τα ρολά του στις αρχές του 1964[6].
