Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
O Λόφος του Λυκαβηττού (δεκαετία 1930)
Πότε λειτούργησε για πρώτη φορά θέατρο στο Λυκαβηττό; Οι περισσότεροι πιστεύουν πως λειτούργησε για πρώτη φορά στα μέσα της δεκαετίας του 1960, όταν η αείμνηστη Άννα Συνοδινού διαμόρφωσε το «Θέατρο Λυκαβηττού» για το καλλιτεχνικό της συγκρότημα την «Ελληνική Σκηνή». Πράγματι τότε διαμορφώθηκε το θέατρο, όπως περίπου έφτασε στις ημέρες μας. Αλλά η ιδέα για τη δημιουργία θεάτρου και οι πρώτες παραστάσεις στο Λυκαβηττό προηγήθηκαν τουλάχιστον κατά δυόμισι δεκαετίες! Τότε για πρώτη φορά διαμορφώθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν τα νταμάρια του Λυκαβηττού ως θέατρο για τις ανάγκες της Εθνικής Οργανώσεως Νεολαίας (ΕΟΝ) του Ιωάννη Μεταξά.
Εξάλλου για τις ανάγκες του πρώτου εκείνου θεάτρου χαράχθηκε και ο δρόμος στην πλευρά του Λυκαβηττού, προκειμένου να φέρνει άνετα τους επισκέπτες «στο πιο αγριωπό και το πιο παραμυθένιο τοπίο που θα μπορούσε κανείς να φαντασθεί» όπως έγραφαν οι εφημερίδες[1]! Τότε δηλαδή διαμορφώθηκε η πρόσβαση που άρχιζε πίσω από την εκκλησία του Αγίου Διονυσίου για να οδηγεί έως τα παλαιά λατομεία του λόφου. Πρωτεργάτριά της προσπάθειας εκείνης η Λουκία Μαντζούφα που δεν ήταν άλλη από την Λουλού, όπως την αποκαλούσαν χαϊδευτικά την αγαπημένη κόρη του Ι. Μεταξά.
Στιγμιότυπο από την παράσταση Πανθεσίλεια (1939)
Η ιδέα για τη μετατροπή των παλαιών νταμαριών σε θέατρο ανήκε στον σκηνοθέτη Τάκη (Θεόδωρο) Μουζενίδη (1909-1981). Ο γεννημένος στην Τραπεζούντα, σκηνοθέτης του θεάτρου και του κινηματογράφου, υπηρετούσε τότε ως σκηνοθέτης της «Βασιλικής (Κρατικής) Σκηνής» και δίδασκε στη Δραματική Σχολή του «Βασιλικού (Εθνικού) Θεάτρου». Κατέθεσε την τολμηρή για την εποχή πρότασή του στη Λουκία Μαντζούφα. Γοητευμένη η τελευταία από την επιβλητικό θέαμα των λαξευμένων βράχων και την υπεροχή του τοπίου, συναίνεσε και ζήτησε την αρωγή του Κώστα Κοτζιά, που ήταν τότε Υπουργός Διοικητής Πρωτευούσης. Εκείνος άνοιξε τον δρόμο δίνοντας τη δυνατότητα για αξιοποίηση του χώρου[2].
Αποφασίστηκε, λοιπόν, εκεί να πραγματοποιηθεί πανηγυρική παράσταση της Περιφερειακής διοικήσεως Θηλέων της ΕΟΝ με το έργο «Βασίλισσα των Αμαζόνων» του Heinrich von Kleist. Πρόκειται για έργο στηριγμένο στην ελληνική μυθολογία και στην Πενθεσύλια, την κόρη του Θεού του Πολέμου Άρη και της Οτρήρης. Για την επιτυχία της παράστασης, πέρα του Τ. Μουζενίδη, συνεργάστηκαν τα σημαντικότερα ονόματα του ελληνικού θεάτρου, όπως οι ενδυματολόγοι Αντώνης Φωκάς και Ανδρέας Γεράκης, ο σπουδαίος συνθέτης και χορογράφος Γ. Γεώργιος Καζάσογλου κ.ά. Ο τελευταίος δε, συνέθεσε και τη μουσική της παράστασης, η οποία κυριολεκτικώς μάγεψε τους θεατές[3].
Η παράσταση δόθηκε στις 6 Αυγούστου 1939 με περισσότερους από 250 νέους και νέες επί σκηνής, ενώ περίπου τρεις χιλιάδες θεατές, οι οποίοι έφτασαν με λεωφορεία, κατέκλυσαν τον χώρο[4]. Οι κριτικές για την παράσταση ήταν διθυραμβικές. Ο Χουρμούζιος στην «Καθημερινή»[5], ο Διονύσιος Κόκκινος στο «Ελληνικόν Μέλλον»[6], ο Χρήστος Αγγελομάτης στην «Εστία»[7], ο Δεβάρης στην «Βραδυνή»[8], ο Α. Λιδωρίκης στον «Ασύρματο»[9] έγραψαν για μοναδικό θέαμα με τα κορίτσια να εμφανίζονται από το ύψος των βράχων. Τόνιζαν ταυτοχρόνως την επιτυχία της επιλογής του χώρου που είχε μετατραπεί σε ένα θαυμάσιο θέατρο με θέα απερίγραπτης ωραιότητας και φυσική σκηνογραφία.
Το θέατρο του λόφου Λυκαβηττού όπως είναι σήμερα.
Η επιτυχία της παράστασης και η κοσμοσυρροή που παρατηρήθηκε οδήγησε στην επανάληψή της λίγες ημέρες αργότερα, στις 10 Αυγούστου 1939[7]. Η ΕΟΝ συνέχισε τις δραστηριότητές της στο «νταμάρι» του Λυκαβηττού, το οποίο είχε επιλέξει για τις θερινές της εκδηλώσεις. Το «Θέατρο της ΕΟΝ», όπως το αποκαλούσαν, Έτσι, την επόμενη χρονιά, δηλαδή το 1940, συμπεριέλαβε στο πρόγραμμά της και το έργο του θεατρικού συγγραφέα, σεναριογράφου και δημοσιογράφου Δημήτρη Μπόγρη «Η Ιερή Φλόγα». Με την έκρηξη του πολέμου έκλεινε και η πρώτη περίοδος του θεάτρου στον αθηναϊκό λόφο. Συνεχίστηκε μία 25ετία αργότερα όταν η θεατροδέσποινα Άννα Συνοδινού ίδρυσε το «Θέατρον Λυκαβηττού» όπως το γνωρίζουμε στις ημέρες μας.
