Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Στα μεταπολεμικά χρόνια υπήρχαν διασκεδάσεις που δεν κόστιζαν και ομόρφαιναν την καθημερινότητα του κόσμου. Ανάμεσά τους ο θαλάσσιος περίπατος από το γραφικό Πασαλιμάνι με ένα ταλιράκι. Από κάθε συνοικία και γειτονιά του Πειραιά, τα κυριακάτικα απογεύματα, ο κόσμος κατέβαινε στο Πασαλιμάνι για να ξεσκάσει. Από τη Δραπετσώνα, την Αμφιάλη, τα Ταμπούρια, τον Κορυδαλλό, την Αγία-Σοφιά, τα Καμίνια, το Χατζηκυριάκειο, την Καλλίπολη και την Κοκκινιά γέμιζαν τα λεωφορεία. Μοναδικός ο περίπατος στο Πασαλιμάνι. Οικογένειες βολεύονταν με μια γκαζόζα και χάζευαν την κίνηση. Η νεολαία περπατούσε τιτιβίζοντας ερωτόλογα, ενώ ένας ολόκληρος κόσμος από ηλικιωμένους, γκαρσόνια και μικροπωλητές έφτιαχνε έναν όμορφο λαϊκό πίνακα.
Η περιοχή ήταν γεμάτη από κάθε λογής καταστήματα. Στην πλατεία συγκεντρωμένα και τα περίφημα θεάματα. Τρεις χειμερινοί και δύο θερινοί κινηματογράφοι, δύο χειμερινά θέατρα και ένα καλοκαιρινό. Στην αριστερή πλευρά της πλατείας, ασφαλτοστρωμένη λεωφόρος οδηγούσε προς την πλατεία Αλεξάνδρας, την Καστέλα και το Φάληρο. Από τη δεξιά πλευρά ο περιπατητής συναντούσε το Ναυτικό Μουσείο που ήταν ανοιχτό τις Κυριακές τα απογεύματα και παρακάτω, μες στη θάλασσα, ο ιστορικός Όμιλος των Ερετών. Απέναντι μια μάντρα όπου ο Καραγκιόζης έτερπε το κοινό του με το λαϊκό χιούμορ. Στη δεξιά άκρη του λιμανιού οι εγκαταστάσεις του Ολυμπιακού με το παραθαλάσσιο γήπεδο μπάσκετ και από πάνω το Ναυτικό Νοσοκομείο Πειραιώς, το «Ρωσσικό», όπως το αποκαλούσαν οι παλαιοί Πειραιώτες[1].
Βάρκες αραδιασμένες στο Πασαλιμάνι περιμένουν τους πελάτες για τον θαλάσσιο περίπατο με ένα ταλιράκι.
Το Πασαλιμάνι συγκέντρωνε τις Κυριακές περισσότερο κόσμο από κάθε άλλο μέρος της Αττικής. Χάριζε κάθε είδους διασκέδαση. Ακόμη και βαρκάδα. Κάτασπρες και πεντακάθαρες βαρκούλες περίμεναν τους επισκέπτες για μια ρομαντική βόλτα στο λιμανάκι. Με ένα δεκάρικο νοίκιαζε όποιος επιθυμούσε βαρκούλα για βόλτα μιας ώρας[2]. Αραδιασμένες οι βαρκούλες πλάι στο μουράγιο περίμεναν τους πελάτες για να λικνιστούν στα ήρεμα νερά του κολπίσκου. Αλλά και στην είσοδο του λιμανιού, βαρκούλες εκτελούσαν την τακτική συγκοινωνία από την Αλεξάνδρας μέχρι απέναντι, δηλαδή μέχρι τις εγκαταστάσεις του Ολυμπιακού και με ναύλο μόλις μία δραχμή. Έτσι, έβλεπε κανείς να πηγαινοέρχονται συνέχεια στο γραφικό λιμανάκι βαρκούλες με ζευγαράκια, εφηβικές συντροφιές και τραγούδια.
Επιβίβαση στην «Εριέττα».
Υπήρχε όμως και ο ακτοπλοϊκός θαλασσινός περίπατος, στον οποίο δεν χρειαζόταν να τραβάει κουπί ο ρομαντικός επιβάτης. Με ένα ταλιράκι απολάμβαναν ημίωρη θαλασσινή κρουαζιέρα. Από το απόγευμα ως τα μεσάνυκτα δύο καραβάκια είχαν αναλάβει τον ρόλο των τοπικών «κρουαζιερόπλοιων», η «Εριέττα» και η «Φανερωμένη». Αρκούσε να δρασκελίσεις το μαδέρι που οδηγούσε στα καθίσματα. Παιδιά, νέοι, κοπέλες, μεσόκοποι, γέροι απολάμβαναν την προσωρινή φυγή. Η βαρκάδα περιλάμβανε βόλτα προς τη δαντελωτή ακτή της Καστέλας. Ο λόφος του Προφήτη Ηλία και ο τρούλος της εκκλησιάς φάνταζαν διαφορετικά από την πλευρά της θάλασσας. Το ακατοίκητο νησάκι του Κουμουνδούρου, ο Ναυτικός Όμιλος, αλλά και τα γρι γρι που ξεκινούσαν για το ψάρεμα της νύχτας. Το καραβάκι συνέχιζε προς το Φάληρο και το Ελληνικό για να πάρει το δρόμο της επιστροφής. Πάλι η μπούκα του Πασαλιμανιού, το οποίο όταν φωτιζόταν με τα πολύχρωμα λαμπιόνια των κέντρων, ήταν πραγματικό πανόραμα.
Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα «Δημοκρατία» 31 Οκτωβρίου 2013 σ. 40
