Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν ότι έως τη Μεταπολίτευση τα δακρυγόνα ήταν άγνωστα στην Ελλάδα και άλλοι ότι εμφανίστηκαν πρώτη φορά τη δεκαετία του ’60. Ωστόσο η παρουσία τους στην Ελλάδα ανάγεται στις αρχές της δεκαετίας ’30 και η ιστορία της εισαγωγής τους στο οπλοστάσιο της Αστυνομίας είναι εξόχως ενδιαφέρουσα. Βεβαίως ήταν γνωστά στην Ελλάδα από τα χρόνια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου τα δακρυγόνα στρατιωτικού τύπου. Αλλά τα δακρυγόνα αστυνομικού τύπου εμφανίστηκαν πρώτη φορά τον Ιούνιο 1931. Υπουργός Στρατιωτικών ήταν ο Γεώργιος Κατεχάκης (1881-1939) και στο αποκαλούμενο «Κέντρο Χημικού Πολέμου», στους πρόποδες του Υμηττού, γινόταν από ξένες εταιρείες παρουσίαση καπνογόνων και άλλων πολεμικών αερίων και χημικών. Τότε, λοιπόν, παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά τα αστυνομικά δακρυγόνα[1].
Αστυνομικός με αντιασφυξιογόνο μάσκα συλλαμβάνει ταραξία (Αθήνα, Αύγουστος 1965)
Η… μόδα ερχόταν από την Αμερική και η χρήση τους, σύμφωνα με τις προδιαγραφές, επιβαλλόταν σε κάθε περίπτωση που έπρεπε να αποφευχθεί η σωματική βλάβη οιουδήποτε βρισκόταν στη ζώνη του αερίου. Δύο χρόνια από την πρώτη εκείνη παρουσίαση (1933) τα αστυνομικά τμήματα προμηθεύονταν με «αεριοβόλα», αφού τα δακρυγόνα αποδεικνύονταν αποτελεσματικά στη διάλυση των «οχλαγωγικών συγκεντρώσεων», δηλαδή των διαδηλώσεων. Σημειωτέον ότι τότε θεωρούνταν αβλαβή και ότι απλώς ερέθιζαν τα μάτια και, στη χειρότερη των περιπτώσεων, απλώς προκαλούσαν κοινές επιπεφυκίτιδες.
Θεωρούνταν τοξικά μόνον σε μεγάλες ποσότητες, αλλά η Αστυνομία διαβεβαίωνε πως θα χρησιμοποιούσε ελάχιστες δόσεις. Ποιοι ήταν οι ειδικότεροι στόχοι; Διαδηλώσεις απεργών ή εκλογέων, συμπλοκές και επεισόδια εντός των φυλακών ή σε αίθουσες εργατικών συνελεύσεων. Αντί να χρησιμοποιούνται τα κλομπ και να τραυματίζονται πολίτες, θεωρούνταν πιο ανώδυνη και με περισσότερα πρακτικά αποτελέσματα η λύση του δακρυγόνου. Οι περιγραφές της εποχής είναι εξαιρετικά γραφικές. Με δύο τρία δακρυγόνα οι συγκεντρωμένοι ή οι συμπλεκόμενοι θα μεταβάλλονταν από ταραξίες σε άκακα αρνάκια, υποστήριζαν τα ρεπορτάζ[2].
Συμπλήρωναν δε ότι όλοι θα άρχιζαν να κλαίνε, να τρίβουν τα μάτια τους, ενώ, αν επέμεναν, γεγονός που θεωρούσαν αδύνατο, τότε μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και άλλα αέρια ερεθιστικά ή από εκείνα που προκαλούσαν φτέρνισμα! Εν πάση περιπτώσει, στην «Υπηρεσία Χημικού Πολέμου» ετοιμάστηκαν τα πρώτα δακρυγόνα στις παραμονές των εκλογών του 1933, αλλά δεν χρησιμοποιήθηκαν διότι δεν παρέστη ανάγκη. Το περιεχόμενό τους ανανεώθηκε, διότι είχε περάσει πολύς καιρός και είχαν αχρηστευθεί. Διότι, όπως υποστήριζαν οι αξιωματικοί της Αστυνομίας, για να είναι αποδοτικά τα δακρυγόνα έπρεπε να είναι… φρέσκα!
Εκείνο, ωστόσο, που προβλημάτιζε τις Αρχές ήταν τι θα συνέβαινε, εάν και οι διαδηλωτές προμηθεύονταν πρώτοι δακρυγόνα και τα χρησιμοποιούσαν κατά των αστυνομικών. Τότε, υποστήριζαν οι αρμόδιοι, οι άνδρες της Αστυνομίας θα φορούσαν τις μάσκες τους και θα έκαναν αντεπίθεση με τα κλομπ, τα οποία καθιερώθηκαν σχεδόν την ίδια περίοδο. Παρά τις προετοιμασίες και τις προμήθειες που έγιναν εκ μέρους της Αστυνομίας, τα δακρυγόνα δεν χρησιμοποιήθηκαν -τουλάχιστον εκτεταμένα και πέρα από τις ασκήσεις που έκαναν οι άνδρες της Αστυνομίας.
Επεισόδια το 1962 και το 1965
Η ευρεία χρήση τους άργησε να εμφανιστεί τουλάχιστον μία τριακονταετία. Εκτεταμένη χρήση τους έγινε τον Απρίλιο του 1962, όταν ο Γεώργιος Παπανδρέου πραγματοποιούσε συγκέντρωση στην πλατεία Καρύτση. Ακολούθησαν εκτεταμένα επεισόδια και έπεσαν εκατοντάδες δακρυγόνα. Η επόμενη εκτεταμένη χρήση τους σημειώθηκε τρία χρόνια αργότερα, το 1965. Τότε χρησιμοποιήθηκαν δακρυγόνα αμερικανικής κατασκευής που εκτοξεύονταν με όπλο ή με το χέρι και περιείχαν βρωμιούχο βενζόλιο και μικρή ποσότητα εκρηκτικής ύλης[3].
