Μάρω Βουγιούκα – Βασίλης Μεγαρίδης
Ο Δήμος Νέας Ιωνίας βρίσκεται στο ΒΑ του κέντρου της Αθήνας, σε υψόμετρο 130, και περιβάλλεται από την Αθήνα, το Γαλάτσι, τη Νέα Φιλαδέλφεια, το Ηράκλειο, το Αμαρούσιο και την Φιλοθέη. Το όνομά του το οφείλει στην Ιωνία, δηλαδή τις Ιωνικές αποικίες, που είχαν εγκατασταθεί στο κεντρικό τμήμα των δυτικών παραλίων της Μικράς Ασίας, απέναντι από τη Χίο. Παλαιός προσφυγικός συνοικισμός, η Νέα Ιωνία είναι σήμερα μια περιοχή με μεγάλη οικονομική, κοινωνική και οικιστική ανάπτυξη.
Στο χώρο αυτό τοποθετούν ορισμένοι ερευνητές τον αρχαίο αττικό δήμο Δαιδαλιδών της Κεκροπίδος φυλής και αργότερα της Αδριανίδος. Μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 2ου αιώνα, η περιοχή, όπου σήμερα εκτείνεται η Νέα Ιωνία, ήταν σχεδόν έρημη και γνωστή με το όνομα «Ποδαράδες». Για την προέλευση του ονόματος αυτού υπάρχουν πολλές εκδοχές: από την αρχοντική μεσαιωνική οικογένεια των Πλατυπόδων-Ποδαράδων που είχε κτήματα εκεί, ή από τον τούρκο κτηματία Αγά Μουσταφά Ποδαρά, ή από τα «πόδια», τις «Ποδάρες» των αψίδων του σωζώμενου ρωμαϊκού υδραγωγείου, κ.ο.κ.
Στην περιοχή αυτή που γύρω στο 1920 είχε λίγες μόνο δεκάδες κατοίκων, έφθασαν το 1923 μικρασιάτες πρόσφυγες, κατά το πλείστον γυναικόπαιδα, από την Σπάρτη (Ισπάρτα) της Πισιδίας, κάτω από την καθοδήγηση του ιερέα Παπα-Ιωακείμ Πεσματζόγλου. Στις 27 Ιουνίου 1923 ο Νικόλαος Πλαστήρας έβαλε το θεμέλιο λίθο του συνοικισμού, που ονομάστηκε αρχικά Νέα Πισιδία και κατόπιν το 1924, Νέα Ιωνία. Ο συνοικισμός, ο οποίος μέχρι το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν γνωστός στον πολύ κόσμο με το όνομα Ποδαράδες, αναπτύχθηκε πολύ γρήγορα, ιδίως μετά το 1925, με την ίδρυση πολλών εργοστασίων και βιοτεχνιών, κυρίως υφαντουργείων και ταπητουργείων.
Το 1928 είχε ήδη 7.200 περίπου κατοίκους (21.500 το 1940). Το 1934 αποσπάστηκε από το Δήμο Αθηναίων ως ανεξάρτητος Δήμος Νέας Ιωνίας και άρχισε να επεκτείνεται οικιστικά με τη δημιουργία νέων συνοικιών και την αντίστοιχη πληθυσμιακή αύξηση (34.000 περίπου κάτοικοι το 1951, 55.000 το 1971 και 60.000 περίπου το 1981). Το 1956 το προάστειο συνδέθηκε και σιδηροδρομικά με την Αθήνα και τον Πειραιά, με την κατασκευή τριών σταθμών του Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου (Περισσός, Πευκάκια, Νέα Ιωνία).
Ο Δήμος Νέας Ιωνίας έχει 414 οδούς και 23 πλατείες, που κατανέμονται στις συνοικίες Ελευθερούπολη, Ιωνία, Περισσός, Πευκάκια, Ινέπολη, Σαφράμπολη, Νεόκτιστα Νεαπόλεως και Αλσούπολη. Πολλοί δρόμοι του Δήμου έχουν ονόματα που σχετίζονται με πόλεις της Μικράς Ασίας, αρχαίας και νεότερης. Στη συνοικία Σαφράμπολη βρίσκεται το Γενικό Περιφερειακό Νοσοκομείο Νέας Ιωνίας «Η Αγία Όλγα». Κάτοικος της Νέας Ιωνίας ήταν ο γνωστός ποιητής Τάκης Σινόπουλος, ο οποίος συνδέθηκε ιδιαίτερα με αυτή.
