Μάρω Βουγιούκα – Βασίλης Μεγαρίδης
Ο Δήμος Ν. Φιλαδελφείας – Ν. Χαλκηδόνας προέκυψε από την συνένωση των πρώην Δήμων Νέας Φιλαδελφείας (Α) και Νέας Χαλκηδόνας (Β) που έγινε το 2010. Ο ενιαίος Δήμος έχει έκταση 3.600 τετραγωνικά χιλιόμετρα και σύμφωνα με την τελευταία απογραφή 25.556 κατοίκους.
Α. Η ΝΕΑ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑ βρίσκεται στα βόρεια του κέντρου της Αθήνας, σε υψόμετρο 110, ανάμεσα στη Νέα Χαλκηδόνα, τους Αγίους Αναργύρους, τη Μεταμόρφωση και τη Νέα Ιωνία. Το όνομά του το οφείλει στη Φιλαδέλφεια (Αλασεΐρ) της Μικράς Ασίας, από την οποία καταγόταν ο «ανάδοχος» της ονομασίας, δικηγόρος και πολιτευτής Παναγιώτης Διαμαντόπουλος.
Η περιοχή στην οποία αναπτύχθηκε ο συνοικισμός αρχικά της Νέας Φιλαδέλφειας ήταν γνωστή ως «Ποδονίφτης», από τον ομώνυμο ποταμοχείμαρρο-ρέμα που εκβάλλει στον Κηφισό. Στην περιοχή του Ποδονίφτη, η οποία γύρω στο 1920 είχε μόνο 110 κατοίκους, εγκαταστάθηκαν το 1927 Μικρασιάτες πρόσφυγες, οι οποίοι μεταφέρθηκαν εκεί από τον συνοικισμό Γηροκομείου της Αθήνας.
Την οικοδόμηση των κατοικιών είχε αναλάβει το ελληνικό κράτος (πολύ συνέβαλε σ’ αυτό ο τότε υπουργός προνοίας Απόστολος Ορφανίδης) και αυτές μοιράστηκαν στους δικαιούχους την εποχή της εγκαταστάσεώς τους στον Ποδονίφτη. Ο συνοικισμός με τη μορφή κηπουπόλεως γερμανικού τύπου με ομόκεντρες κυκλικές οδούς γύρω από την κεντρική πλατεία, επεκτάθηκε και προς την περιοχή της σημερινής Νέας Χαλκηδόνας.
Το 1928 αριθμούσε ήδη 6.000 περίπου κατοίκους, οι οποίοι έφθασαν τις 8.000 το 1940. Το 1934 η Νέα Φιλαδέλφεια αποσπάστηκε από τον Δήμο Αθηναίων ως ανεξάρτητη Κοινότητα και το 1947 έγινε Δήμος. Ο πληθυσμός της, παρά την, εν τω μεταξύ, απόσχιση της Νέας Χαλκηδόνας, αυξήθηκε σημαντικά (περίπου 10.000 το 1951, 19.500 το 1971 και 25.000 το 1991). Ταυτόχρονα έφθασε οικιστικά μέχρι την Εθνική Οδό Αθηνών – Θεσσαλονίκης στα ανατολικά και μέχρι τον Κόκκινο Μύλο στα βόρεια.
Το προάστειο –το οποίο σημειωτέον μέχρι το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και λίγο ύστερα από αυτόν ήταν κοινώς γνωστό, ιδίως μεταξύ των προσφύγων, ως «Ποδονίφτης»- έχασε με την πάροδο του χρόνου το χαρακτήρα του προσφυγικού συνοικισμού και μετατράπηκε σε οικισμό αστικής κατοικίας με ζωηρή κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική ζωή (εργοστάσια και βιοτεχνίες, ιδίως στην περιοχή γύρω από την Εθνική Οδό).
Η Νέα Φιλαδέλφεια έχει 243 οδούς και 14 πλατείες, που κατανέμονται στον κεντρικό πυρήνα του (με τις «συνοικίες» Πατριάρχη, Γηπέδου Α.Ε.Κ., Σπηλιάς κλπ.) και στις περιοχές Νησίδα, Πολυκατοικίες, Νέα Μάδυτος και Κόκκινος Μύλος. Κεντρική αρτηρία του είναι η λεωφόρος Δεκελείας, ενώ ανατολικά, και μέσα στα όρια του Δήμου, πορεύεται η Εθνική Οδός Αθηνών-Θεσσαλονίκης. Από τα κύρια χαρακτηριστικά του δήμου είναι το μεγάλο Άλσος Νέας Φιλαδελφείας, στο βόρειο τμήμα του, και το Γήπεδο της Α.Ε.Κ., στα νότια του Άλσους. Υπάρχουν πάρα πολλοί δρόμοι με ονόματα που σχετίζονται με τη Μικρά Ασία, ενώ στην περιφέρεια Κόκκινου Μύλου, όπου και το Νεκροταφείο του Δήμου, οι οδοί έχουν ονόματα αγωνιστών κλπ. του 1821.
Β) Η ΝΕΑ ΧΑΛΚΗΔΟΝΑ βρίσκεται επίσης στα βόρεια του κέντρου της Αθήνας, σε υψόμετρο 100, αμέσως μετά το Τέρμα Πατησίων (Αλυσίδα), και περιβάλλεται από την Αθήνα, τη Νέα Φιλαδέλφεια και τους Αγίους Αναργύρους. Η ονομασία του αναφέρεται στη Χαλκηδόνα (τουρκ. Καδηκιοϊ) πόλη της Μικράς Ασίας απέναντι από την Κωνσταντινούπουλη, από την οποία τη χωρίζει το θαλάσσιο στενό του Βοσπόρου.
Η περιοχή, όπου σήμερα η Νέα Χαλκηδόνα, άρχισε να συνοικίζεται το 1926/27 μαζί με το βορειότερο τμήμα, όπου σήμερα η Νέα Φιλαδέλφεια, αποτελώντας ενιαίο προσφυγικό συνοικισμό, γνωστό περισσότερο ως Ποδονίφτης (από τον ομώνυμο ποταμοχείμαρρο-ρέμα που περνά από εκεί). Το 1934 ο συνοικισμός αποσχίστηκε από τον Δήμο Αθηανίων, και το μεν βόρειο τμήμα του αποτέλεσε την Κοινότητα Νέας Φιλαδελφείας, ενώ το νότιο τμήμα του την Κοινότητα Νέας Χαλκηδόνας, η οποία έγινε Δήμος το 1982.
Ο οικισμός αριθμούσε 3.500 κατοίκους το 1951, 8.700 περίπου το 1971 και 10.000 περίπου το 1991. Οικιστικά εκτείνεται ανατολικά μέχρι και πέραν της Εθνικής Οδού Αθηνών –Θεσσαλονίκης (όριο ο ποταμός Κηφισός), και δυτικά μέχρι τη συνοικία Προμπονά και τη Ριζούπολη (όριο το ρέμα του Ποδονίφτη). Ο άλλοτε συνοικισμός έχει σήμερα εξελιχθεί σε αστική περιοχή κατοικίας, με σημαντική βιομηχανική παρουσία.
Η Νέα Χαλκηδόνα έχει 77 οδούς και 5 πλατείες. Κύρια οδική αρτηρία του είναι η λεωφόρος Δεκελείας, που συνεχίζεται στη Νέα Φιλαδέλφεια. Οφείλουμε να αναφέρουμε και την οδό Αχαρνών, τα τελευταία τμήματα της οποίας βρίσκονται στη Νέα Χαλκηδόνα. Και φυσικά την Εθνική Οδό, που αναφέρεται παραπάνω στην ανατολική πλευρά του Δήμου. Όσον αφορά τις ονομασίες των δρόμων, στο νότιο τμήμα υπάρχουν ονόματα Ελλήνων λογοτεχνών και ποιητών, ενώ στο βόρειο τμήμα επικρατούν ονόματα από την ελληνική ιστορία και ιδιαίτερα την αρχαία.
