Τα ΟΔΩΝΥΜΙΚΑ του Δήμου Γλυφάδας  

Μάρω Βουγιούκα – Βασίλειος Μεγαρίδης

Ο Δήμος Γλυφάδας είναι ένα από τα παραλιακά προάστεια στα νότια της Αθήνας και εκτείνεται ανάμεσα στο Ελληνικό, την Αργυρούπολη, την Βούλα, το βουνό Υμηττός και τη θάλασσα. Το όνομά του το οφείλει κατά πάσαν πιθανότητα στο υφάλμυρο («γλυφό») νερό μερικών παλαιών πηγαδιών του. Στη θέση του, και στην παρακείμενη Βούλα, υπήρχε κατά την αρχαιότητα ο αττικός δήμος Αιξωνής της Κεκροπίδος φυλής, που ήταν περιώνυμος για την τραχύτητα των κατοίκων του και για τα … μπαρμπούνια της θάλασσάς του («τρίγλαι Αιξωνής»).

Στα χρόνια που ακολούθησαν η περιοχή ερημώθηκε και μόλις στα νεότερα χρόνια άρχισε να αναπτύσσεται ένας υποτυπώδης οικισμός, το «χωρίον Γλυφάδα», στα ΝΑ του «Χωρίου Χασάνι» (σημερ. Ελληνικό), στο μέσο μιας πευκόφυτης εκτάσεως που διακοπτόταν από χώρους με χαμηλή βλάστηση από θυμάρι και πουρνάρια (από όπου και το τοπωνύμιο «Πυρνάρι» μιας περιοχής που σήμερα αποτελεί συνοικία του Δήμου Γλυφάδας).

Ο μικρός αυτός οικισμός είχε το 1920 περίπου 170 μόνιμους κατοίκους, στην πλειονότητά τους γεωργούς και ψαράδες, τους καλοκαιρινούς όμως μήνες ο πληθυσμός αυξανόταν σημαντικά, εξ αιτίας των πολυάριθμων παραθεριστών που διέμεναν σε σκηνές και παράγκες. Ολόκληρος σχεδόν ο χώρος που σήμερα καλύπτει η κεντρική περιοχή του Δήμου ανήκε την εποχή εκείνη στον πολιτευτή (βουλευτή, υπουργό) Πύρρο Καραπάνο, ο οποίος γύρω στο 1920/21 πούλησε ένα σημαντικό μέρος της ιδιοκτησίας του στους Κ. Βάο και Δ. Ζαμάνο και ένα μικρότερο στους Ιω. Ζέππο και Ν. Γιαρμενίτη (όλων τα ονόματα έχουν ή είχαν δοθεί σε δρόμους της Γλυφάδας).

Ο Π. Καραπάνος έδινε αθρόες άδειες για στήσιμο σκηνών στα κτήματά του, χωρίς καμμία οικονομική υποχρέωση. Στα αμέσως επόμενα χρόνια η έκταση αυτή κατατμήθηκε σε οικόπεδα και έτσι άρχισε η δημιουργία του προαστείου πλέον Γλυφάδα, το οποίο αρχικά πήρε την ονομασία Ευρυάλη (το σχέδιο πόλεως εγκρίθηκε το 1922). Σε ελάχιστα χρόνια η περιοχή γέμισε από επαύλεις, ωραία ξενοδοχεία, πλαζ, κέντρα αναψυχής κλπ. (η πρώτη περιοχή που οικοδομήθηκε συστηματικά ήταν η συνοικία των δικηγόρων, τα λεγόμενα «Δικηγορικά»).

Το 1926 η Γλυφάδα αποσπάστηκε από την Κοινότητα Αγίου Δημητρίου (Μπραχάμι), όπου ανήκε έως τότε, ως ανεξάρτητη Κοινότης Γλυφάδας, και το 1943 ανακηρύχθηκε σε Δήμο. Ανάλογη ήταν και η πληθυσμιακή αύξηση: 2.000 περίπου κάτοικοι το 1928, το 1951 έφθασαν τους 8.200 περίπου, το 1971 τους 23.500 και το 1981 τους 44.000. Η μεγάλη πάντως οικιστική, οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Γλυφάδας έγινε στις δεκαετίες του 1960 και 1970 και συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας.

Ο Δήμος Γλυφάδας έχει 436 οδούς και 36 πλατείες, που κατανέμονται στην κεντρική περιοχή και τις συνοικίες Δικηγορικά, Καραπάνου, Νέα Ευρυάλη, Τερψιθέα, Πανιωνία, Αιξωνή, Πυρνάρι, Εργατικών Στελεχών και Άνω Γλυφάδα. Οι δύο κύριοι οδικοί άξονες του Δήμου είναι η λεωφόρος Βουλιαγμένης και η περίπου παραλιακή λεωφόρος Ποσειδώνος.

Άλλες οδικές αρτηρίες είναι οι οδοί και λεωφόροι Κωνσταντίνου Αθανάτου, Δημ. Γούναρη, Διαδόχου Παύλου, Γρηγ. Λαμπράκη (πρώην Βασιλίσσης Φρειδερίκης), Δημάρχου Αγγ. Μεταξά κ.ά. Στη Γλυφάδα υπάρχει οργανωμένο γήπεδο γκολφ (στα όρια με το Δήμο Ελληνικού), το τουριστικό συγκρότημα «Αστέρας», περισσότερο γνωστό ως «Αστέρια Γλυφάδας» (στην περιοχή του βρίσκονται ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής), μαρίνα για σκάφη και θαλαμηγούς, άλλες ναυτικές εγκαταστάσεις, το υπαίθριο «γλυπτό» θέατρο του Δήμου στην Αιξωνή, κ.ά.