Μάρω Βουγιούκα – Βασίλης Μεγαρίδης
Ο Δήμος Χαλανδρίου βρίσκεται στα βόρεια/βορειοανατολικά της Αθήνας, σε υψόμετρο 185, ανάμεσα στο Αμαρούσιο (Μαρούσι), την Φιλοθέη, το Ψυχικό, το Νέο Ψυχικό, τον Χολαργό, την Αγία Παρασκευή και τα Βριλήσσια. Το όνομά του οφείλεται κατά την επικρατέστερη εκδοχή σε παραφθορά της λέξεως «χαράδριον», που με τη σειρά της προήλθε από τη ρεματιά («χαράδρα») της Νεράιδας που διασχίζει το βόρειο τμήμα του ποραστείου και είναι περισσότερο γνωστή ως Ρεματιά του Χαλανδρίου. Υπάρχουν και άλλες εκδοχές, όπως αυτή του Τούρκου περιηγητή του 16ου αιώνα Εβλιά Τσελεμπή, ο οποίος δίνει στην περιοχή το τοπωνύμιο Χαλ-Ντερέ = ρέμα του Χαλά, από όπου κατά παραφθορά το Χαλάνδρι.
Στην περιοχή όπου σήμερα εκτείνεται το Χαλάνδρι και άλλοι γειτονικοί δήμοι, υπήρχε στην αρχαιότητα ο Δήμος της Φλύας ή Φλυής της Κεκροπίδος φυλής (οι κάτοικοί του Φλυάσιοι). Στους βυζαντινούς χρόνους εμφανίζεται το τοπωνύμιο «Χαλάνδριον» (κατά τη Φραγκοκρατία Galandri) και η περιοχή αρχίζει να συνοικίζεται και να δημιουργείται το χωριό Χαλάνδρι. Το 1777 έγινε εκεί σύγκρουση ανάμεσα στις δυνάμεις του βοεβόδα της Αττικής Χατζή Αλή Χασεκή με τους Τουρκαλβανούς που λυμαίνονταν την περιοχή, με αποτέλεσμα την εξόντωση των τελευταίων.
Στις 2 Νοεμβρίου 1821 συγκρούστηκαν στο Χαλάνδρι οι επαναστατημένοι Έλληνες με τους Τούρκους και τους ανάγκασαν να κλειστούν στην Αθήνα. Μετά την Απελευθέρωση, το υγιεινό κλίμα της περιοχής άρχισε να προσελκύει αστικά στρώματα και το χωριό Χαλάνδρι άρχισε να παίρνει το χαρακτήρα θερέτρου, με μεγάλη κίνηση κατά τους θερινούς ιδίως μήνες. Το 1920 είχε 1.900 περίπου μόνιμους κατοίκους και το 1928 έφθασε τους 7.000 περίπου. Το 1925 το Χαλάνδρι αποσπάστηκε από το Δήμο Αθηναίων ως ανεξάρτητη Κοινότητα Χαλανδρίου, στην οποία υπάγονταν και οι τότε δημιουργούμενοι οικισμοί Ψυχικού, Αγίας Παρασκευής, Πεντέλης και Πολυδρόσου (οι τρεις πρώτοι αποτέλεσαν στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ανεξάρτητες Κοινότητες).
Το 1943 το Χαλάνδρι έγινε Δήμος, και μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο άρχισε η ραγδαία οικιστική ανάπτυξή του με τη δημιουργία νέων συνοικιών και η πληθυσμιακή έκρηξη: 15.000 κάτοικοι το 1951, 36.000 το 1971, 72.000 το 1991. Σήμερα το Χαλάνδρι είναι ένα προάστειο της Αθήνας με θαυμάσιο κλίμα, πολύ πράσινο και έντονη κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική ζωή (καταστήματα, εμπορικά κέντρα, κέντρα ψυχαγωγίας κ.ά.).
Ο Δήμος Χαλανδρίου έχει 622 οδούς και 11 πλατείες, που κατανέμονται στις περιοχές Κάτω Χαλάνδρι, Άνω Χαλάνδρι, Νέο Χαλάνδρι, Άνω Νέο Χαλάνδρι, Πολύδροσο, Φραγκοκκλησιά, Ριζάρειος και Πάτημα. Κεντρικές αρτηρίες του Χαλανδρίου είναι ο άξονας Κωνσταντίνου Παλαιολόγου/Παπανικολή, ο άξονας Δουκίσσης Πλακεντίας – Αγίου Νεκταρίου – Σόλωνος, ο άξονας Βασιλέως Γεωργίου Β΄ – Λεωφόρος Πεντέλης και ο άξονας Εθνικής Αντιστάσεως – Βασιλέως Κωνσταντίνου – Κ. Βάρναλη. Παρατηρούνται κάποιες ομαδοποιήσεις ονομασιών των οδών, όπως στο Άνω Χαλάνδρι, με ονόματα από τη γεωγραφία της Πελοποννήσου, στο Πάτημα με ονόματα από την αρχαία ελληνική ιστορία και μυθολογία κ.ο.κ. Στο Δήμο Χαλανδρίου βρίσκεται το Νομισματοκοπείο της Τραπέζης της Ελλάδος, η Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή, το Ίδρυμα – Ορφανοτροφείο Χατζηκώνστα, το Δημοτικό Θέατρο Χαλανδρίου (στη Ρεματιά) κ.ά. καθιδρύματα.
