Τα ΟΔΩΝΥΜΙΚΑ του Δήμου Αγίου Δημητρίου

Μάρω Βουγιούκα – Βασίλης Μεγαρίδης

Ο Δήμος Αγίου Δημητρίου εκτείνεται στην περιοχή του παλαιού «χωρίου Μπραχάμι», στα νότια της Αθήνας, και περιβάλλεται από τους Δήμους Νέας Σμύρνης, Παλαιού Φαλήρου, Αλίμου, Ηλιούπολης και Δάφνης – Υμηττού. Το όνομά του το οφείλει στην ομώνυμη εκκλησία, που βρίσκεται στις αρχές της Λεωφόρου Αγίου Δημητρίου και την ομώνυμη πλατεία.

Το παλαιό τοπωνύμιο της περιοχής (Μπραχάμι) οφείλεται, σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, σε πιθανό παλαιότατο κτηματία, τουρκαλβανό, με το όνομα Ιμπρα(χ)ήμ (Μπραχάμης), αλλά αυτό δεν είναι βέβαιο (ο Δημ. Καμπούρογλου παραθέτει ένα τουρκικό «ταπί» του 1761, στο οποίο η περιοχή αναφέρεται ως Πεχράμ, ενώ ένα αντίστοιχο τοπωνύμιο στην περιοχή του Αμαρουσίου είναι το Μπερχάμη ή Μπεχράμη).

Η παλαιά Κοινότητα Μπραχαμίου περιλάμβανε στη δεκαετία του 1920 και τις περιοχές Ηλιούπολης (σήμερα Δήμος), Κατσιπόδι (σήμερα Δάφνη), Σπιθάρι, Σωρός και Καλαμάκι (αποσπάστηκε το 1927 ως χωριστή κοινότητα, σήμερα Δήμος Αλίμου). Το 1928 έγινε επίσημη αναγνώρισή της ως Κοινότητος Αγίου Δημητρίου. Αραιοκατοικημένη αρχικά (1800 περίπου κάτοικοι το 1930), παρουσίασε αλματώδη πληθυσμιακή αύξηση στη συνέχεια με 9.500 περίπου κατοίκους το 1951, επάνω από 40.000 το 1971 (δηλ. τετραπλασιασμός κάθε 20 χρόνια) και πολύ περισσότερους σήμερα.

Το 1963 η Κοινότητα Αγίου Δημητρίου έγινε Δήμος Αγίου Δημητρίου. Το όνομα Μπραχάμι, σε ευρεία χρήση ακόμα και στα πρώτα χρόνια μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, σήμερα έχει εγκαταληφθεί σχεδόν ολότελα.

Ο Δήμος Αγίου Δημητρίου έχει 545 οδούς και 14 πλατείες που κατανέμονται στην κεντρική συνοικία (παλαιό Μπραχάμι) και τις συνοικίες Ανθέων, Ασυρμάτου, Εθνικής Αντίστασης, Μοναστηρίου, Άνοιξης, Κοψαχείλα, Εληάς, Σαρωνικού, Σούλι και Τσουκάλι. Στη συνοικία Ασυρμάτου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις ασυρμάτου του Πολεμικού Ναυτικού. Ολόκληρο το Δήμο διασχίζει (στις περιοχές Τσουκάλι, Άνοιξη, Κοψαχείλα κ.ά.) το μεγάλο ρέμα που καταλήγει στο Παλαιό Φάληρο ως ρέμα της Πικροδάφνης.