Πότε, πως και πόσο πουλήθηκε το Εκκλησιαστικό Κτήμα «Μάτι»

Ποιες ήταν οι χρήσεις από τα χρόνια του Όθωνα μέχρι την οικοπεδοποίησή του από τον ΟΔΕΠ

Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς

 

 

Η παραλία από τον Άγιο Ανδρέα μέχρι τη Ραφήνα όπως

 

Η εθνική συμφορά που έπληξε την Ανατολική Αττική (Ιούλιος 2018) επιβεβαίωσε το γεγονός ότι η Αττική μας παραμένει η «μεγάλη άγνωστη». Ακόμη περισσότερο, δεν γράφεται τι ήταν και ποιός ήταν ο ιδιοκτήτης του Κτήματος Μάθι ή Μάτι. Διότι περί εκκλησιαστικού κτήματος επρόκειτο και μάλιστα δασωμένου ή με χαμηλή βλάστηση του μεγαλύτερου τμήματος και βραχώδες στο υπόλοιπό του, σύμφωνα με έγκριτους χάρτες της εποχής. Δύο μεγάλα ρέματα το διαπερνούσαν για να καταλήξουν στα απότομα βράχια και στη θάλασσα.

Τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, 4.000 στρέμματα της ευρύτερης περιοχής παρά τον Άγιο Ανδρέα (Μάθι-Σίθι) εκχερσώθηκαν και παραδόθηκαν σε ενοικιαστές για ξύλευση και μελλοντική… αξιοποίηση. Οι αντιδράσεις που σημειώθηκαν ήταν σφοδρές, μέχρι του σημείου που αναγκάσθηκε ο Ελευθέριος Βενιζέλος (1929) να δεσμευτεί ότι «θα ληφθούν όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα προς προστασίαν των δασών της Αττικής».

Το «φαινόμενο του τριχοφάγου», όπως αποκαλούσε ο Τύπος την εξαφάνιση των δασών, είχε πλήξει την ευλογημένη Αττική απ’ άκρου εις άκρον, πλήττοντας και την περιοχή Μάτι. Η μόνη ανθρώπινη δραστηριότητα που σημειώνεται την ίδια εποχή στο παραλιακό μέτωπο από τη Ραφήνα μέχρι τον Άγιο Ανδρέα ήταν ένα πανδοχείο στην πρώτη και η ίδρυση Λωβοκομείου (Λεπροκομείου) στον δεύτερο. Το τελευταίο «εξέπνευσε» άδοξα λόγω αντιδράσεων. Επίσης, από το 1922 εμφανίζονται οι οργανωμένες κατασκηνώσεις στον Άγιο Ανδρέα.

 

Η διακήρυξη πώλησης της περιοχής «Μάτι» (1951).

 

Το Κτήμα Μάτι δεν ήταν πλέον πευκόφυτο. Παραδοσιακά λειτουργούσε ως βοσκότοπος και τμήμα του νοικιαζόταν σε διάφορους καλλιεργητές, οι οποίοι και το αξιοποιούσαν έως τα τελευταία προπολεμικά χρόνια. Αλλά μετά τον πόλεμο όλα άλλαξαν. Έφθασε η εποχή κατά την οποία ολόκληρη η Αττική πωλείτο με δόσεις.

Με λίγα κατοστάρικα το μήνα μπορούσε όποιος τα διέθετε να αποκτήσει έκταση από 200 μέχρι 3.000 πήχεις οπουδήποτε το επιθυμούσε: παραθαλάσσιο ή μεσόγειο, για μόνιμη εγκατάσταση ή για παραθερισμό, στη μαγευτική Βουλιαγμένη κοντά στη Βάρκιζα, στον καινούργιο δρόμο προς το Σούνιο, στην ανεμόδαρτη Ραφήνα, στην κατάφυτη Κινέττα, στο ήσυχο Μάτι, στη δροσόλουστη Νέα Κηφισιά, στο Σταυρό ή σε ένα από τα νεο-δημιουργούμενα προάστια και τις κηπουπόλεις που ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια.[1]

Η νεότερη ιστορία του Κτήματος Μάτι, λοιπόν, αρχίζει το 1951. Είναι η χρονιά κατά την οποία ο Οργανισμός Διαχειρίσεως Εκκλησιαστικής Περιουσίας (ΟΔΕΠ) έβγαλε προς πώληση 20 γήπεδα 4 στρεμμάτων το καθένα περίπου.[2] Εξάλλου, ο ίδιος Οργανισμός (ΟΔΕΠ), είχε στην ιδιοκτησία του ολόκληρο το Κτήμα Μάτι, έκτασης μεγαλύτερης από 573 στρέμματα[3], τα οποία επίσης έβγαλε προς πώληση την ίδια χρονιά.[4]. Η διαδρομή που ακολουθήθηκε είναι μάλλον γνωστή.

Εντός μιας δεκαετίας «Πωλούνται παραθαλάσσια ιδιόκτητα οικόπεδα εις Μάτι» ενώ εκείνοι που είχαν αγοράσει τα πρώτα οικόπεδα από τον ΟΔΕΠ εξυπηρετούνταν ήδη με ηλεκτρικό ρεύμα. Την ευκαιρία έσπευσαν, βεβαίως, να εκμεταλλευθούν όλοι, συμπεριλαμβανομένου του Δήμου Αθηναίων, ο οποίος από τα χρόνια της Κατοχής χρησιμοποιούσε ένα τμήμα του Αγίου Ανδρέα για κατασκηνώσεις. Το 1952, φιλοξενώντας πενήντα παιδιά, προχώρησε σε μονιμότερη οργάνωση και περίφραξη χώρου εκτάσεως 151 στρεμμάτων που ανήκαν επίσης στον ΟΔΕΠ. Οπότε ο Δήμος Αθηναίων  προχώρησε σε αναγκαστική απαλλοτρίωση. Οι διαδικασίες ολοκληρώθηκαν 9 χρόνια αργότερα με την καταβολή 1.050.000 δραχμών (7.000 δραχμές ανά στρέμμα).