Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Στιγμιότυπο από τον εορτασμό της Ολυμπιακής Ημέρας, το 1970, στο Παναθηναϊκό Στάδιο.
Η 6η Απριλίου καθιερώθηκε, με ομόφωνο Ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, να εορτάζεται ως Παγκόσμια Ημέρα Αθλητισμού για την Ανάπτυξη και την Ειρήνη. Η απόφαση αυτή λήφθηκε στις 23 Αυγούστου 2013 μετά από εισήγηση της Μονίμου Αντιπροσωπείας της Ελλάδος στον ΟΗΕ σε ανάμνηση της ημέρας που αναβίωσαν οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αθήνα το 1896. Ως γνωστόν, στις 6 Απριλίου 1896 (25 Μαρτίου κατά το παλαιό ημερολόγιο) άρχισε η μεγαλειώδης νέα πορεία των Ολυμπιακών Αγώνων που κληροδότησε η Ελλάδα στην παγκόσμια κοινότητα.
Ωστόσο το θέμα έχει πλούσιο ιστορικό και παρασκήνιο. Όλα ξεκίνησαν το 1946, όταν η καθημαγμένη από την Κατοχή και τον Εμφύλιο Ελλάδα αναζητούσε διεξόδους για την κινητοποίηση της νεολαίας και την ευαισθητοποίηση του κοινού. Εξάλλου το 1946 συμπληρωνόταν μισός αιώνας από την πρώτη διοργάνωση των Αγώνων στην Αθήνα (1896). Οπότε η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή (ΕΟΕ) αποφάσισε την καθιέρωση του εορτασμού. Την λαμπρή προετοιμασία του εορτασμού ανέλαβε Επιτροπή που αποτελούσαν οι Δ. Ξηρουχάκης και μέλη οι Επαμεινώνδας Πετραλιάς, Ορέστης Γερασιμίδης, Όττο Σίμιτσεκ, Κλεάνθης Παλαιολόγος, Δημήτριος Χριστόπουλος, Κωνσταντίνος Λαγουδάκης και Αχιλλεύς Παππάς.
Η Επιτροπή συνεδρίασε επανειλημμένως και κατέληξε σε μακρά σειρά προτάσεων. Να οργανωθεί στο Παναθηναϊκό Στάδιο μεγάλη εορταστική εκδήλωση με πανηγυρικούς λόγους και γυμναστικές επιδείξεις της Εθνικής Ακαδημίας Σωματικής Αγωγής. Επίσης να συμμετάσχουν στον εορτασμό το Στρατιωτικό Σχολείο Γυμναστικής, με την παρουσία σχολείων και στρατιωτικών μονάδων. Αποφασίσθηκε ακόμη να εκδοθούν έντυπες οδηγίες και να παρασχεθούν τα οικονομικά μέσα στα επαρχιακά κέντρα για ανάλογες εκδηλώσεις.
Στιγμιότυπο από τον Μαραθώνιο Δρόμο που διεξήχθη κατά τον εορτασμό της Ολυμπιακής Ημέρας (6 Απριλίου 1978). Συμμετείχαν 107 Έλληνες και 14 ξένοι αθλητές. Πρώτος τερμάτισε ένας λοχίας του Ρωσσικού Στρατού, ο Νικολάϊ Πενζίν και ακολούθησαν στις άλλες δύο θέσεις δύο συμπατριώτες του (Λιπάτωφ και Φατάκωφ). Στη ανέκδοτη φωτογραφία ο Πανελληνιονίκης Θεοφάνης Τσιμιγκάτος (Παναχαϊκή) που τερμάτισε τέταρτος.
Το υπουργείο Παιδείας αποφασίστηκε να διενεργήσει διαγωνισμό για τη σύνταξη εκθέσεως από τους μαθητές για την Ολυμπιακή Ημέρα και να γραφούν από τον Κλ. Παλαιολόγο τριάντα άρθρα για το γεγονός της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο ίδιος ανέλαβε να συντάξει και το σχετικό μήνυμα της Ολυμπιακής Επιτροπής. Εντέλει αποφασίσθηκε να ανακοινωθούν οι σχετικές ενέργειες στη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή ώστε να καθιερωθεί ο εορτασμός ως παγκόσμιος.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το μήνυμα που συνέταξε ο πρωτογυμναστής και λογοτέχνης Κλεάνθης Παλαιολόγος. Έγραφε πως «η γυμναστική εγεννήθη εις την αρχαίαν Ελλάδα ως αναγκαίον επακολούθημα των αγώνων. Η ανάγκη της προπαρασκευής διά τους αθλητικούς αγώνας ικανών αθλητών, υπήρξε το αίτιον της εμφανίσεως της γυμναστικής τέχνης και κατόπιν της γυμναστικής αγωγής και οι αθλητικοί αγώνες και τούτο συνέβη διότι υπήρχεν ήδη το υψηλόν προηγούμενον της αρχαίας Ελληνικής αγωγής και το ιδανικόν του “καλού καγαθού”».
Το πρώτο εκείνο μήνυμα συνέχιζε τονίζοντας πως «ο θεσμός των αγώνων δεν απευθύνεται εις μιαν κοινωνικήν τάξιν, εις μιαν πόλιν, εις ένα λαόν. Απευθύνεται εις την οικουμένην ολόκληρον, απευθύνεται εις τον Άνθρωπον και ζητεί να τον υψώση διά μέσου του ευγενούς αθλητικού ανταγωνισμού με μιαν διδασκαλίαν ηθικήν, που εξευγενίζει τα ήθη και συνενώνει εις πλατυτέραν κλίμακα αλληλεγγύης το ανθρώπινον γένος. Αυτήν την ηθικήν αποστολήν ανεγνώριζαν Έλληνες εις τον θεσμόν των αγώνων και από αυτήν επίστευον ότι εκπηγάζει η εκπολιτιστική των αγώνων σημασία».
Εν ολίγοις επισημαίνεται το γεγονός πως ο αθλητισμός είναι δύναμη που μπορεί να ανταποκριθεί στις σημερινές ανάγκες του ανθρώπου και η Ολυμπιακή Ιδεολογία μπορεί να διατηρήσει υψηλά πνευματικά ιδανικά και να καταστεί μέσον διαπαιδαγώγησης. Εντέλει η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή, το 1948, αποφάσισε την καθιέρωση της 23ης Ιουνίου ως ημέρα εορτασμού, στον οποίο συμμετέχουν οι Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές σε όλη τη γη.
Τα μηνύματα είναι ξεκάθαρα και απευθύνονται περισσότερους στους νέους, οι οποίοι καλούνται να κάνουν παρελθόν τις παρωχημένες πρακτικές και να εξυγιάνουν το Ολυμπιακό Κίνημα από τις παθογένειές του. Και όπως έγραφε ο Κλ. Παλαιολόγος «τους προτρέπομεν να εγκολπωθούν τας αρχάς της Ολυμπιακής ιδεολογίας και να τας θέσουν ως ιερόν της ζωής των προορισμόν, βέβαιοι ότι υπηρετούντες τας αρχάς αυτάς, υπηρετούν την ανθρωπότητα ολόκληρον, την δικαιοσύνην, την Ειρήνην, την ελευθερίαν και την αγάπην».
Ωστόσο η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή δεν υιοθέτησε την Ελληνική πρόταση και ως Διεθνή Ολυμπιακή Ημέρα καθιέρωσε την 23η Ιουνίου σε ανάμνηση της ημερομηνίας που είχαν ανατεθεί οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Ελλάδα (23 Ιουνίου 1894). Η Ελλάδα όμως συνέχισε να εορτάζει την 6η Απριλίου πραγματοποιώντας διάφορες αθλητικές και κοινωνικές εκδηλώσεις (συνεντεύξεις Τύπου, Μαραθώνιο Δρόμο, σχολικούς αγώνες, αθλητικές παρελάσεις κ.ά.). Η απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το 2013 αποκατέστησε κατά κάποιο τρόπο τα πράγματα καθιερώνοντας την 6η Απριλίου ως Παγκόσμια Ημέρα Αθλητισμού για την Ανάπτυξη και την Ειρήνη. Καθιέρωση που εμπεριέχει τα πανανθρώπινα μηνύματα της Ολυμπιακής Ιδεολογίας, όπως σμιλεύτηκαν στη χώρα που τα γέννησε.
