Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Francois Mauriac
«Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα του κόσμου η οποία έχει το πλεονέκτημα να εναρμονίζονται οι αρχαιότητές της με το τοπίο. Εάν καταστρέψετε την αρμονία για να διευκολύνετε τον τουρισμό, είναι σαν να καταστρέφετε την αρχαιότητα» δήλωνε προπολεμικά ο Γάλλος Ακαδημαϊκός και νομπελίστας Φρανσουά Μοριάκ (FrançoisMauriac, 1885-1970).
Ήταν το 1936 όταν επισκέφτηκε για πρώτη φορά την ελληνική πρωτεύουσα. Το ταξίδι εκείνο υπήρξε ιδιαίτερα σημαντικό αφού ο πεπειραμένος μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος και ποιητής ήταν εξ εκείνων που υποστήριζαν πως το ελληνικό θαύμα αποτελούσε μύθο των δασκάλων και των αρχαιολόγων. Ήταν μια προκατάληψη, η οποία επικρατούσε σε ευρύτατο κύκλο διανοούμενων της Ευρώπης και επηρέαζε τη γενικότερη εικόνα της χώρας μας.
Παρά το γεγονός ότι ήταν βαθιά θρησκευόμενος μεγαλοαστός και εναντίον κάθε μορφής ολοκληρωτισμού, το έργο του διέπεται από απαισιοδοξία και αντιδογματικές απόψεις.
Το ταξίδι του στην Ελλάδα έγινε αφορμή να μετατραπεί σε κήρυκα θετικών απόψεων για τη χώρα μας, ενώ τα άρθρα του για την Ολυμπία και οι επηρεασμένες από τον καθολικισμό απόψεις του για την χριστιανική και την αρχαία θρησκεία αποτέλεσαν θέμα συζητήσεων στους φιλοσοφικούς κύκλους της Ευρώπης[1].
Έναν χρόνο αργότερα τα συναισθήματα και οι εντυπώσεις του Γάλλου Ακαδημαϊκού θα αποτυπωθούν στον δεύτερο τόμο του Ημερολογίου του, όπου σε ένα ολόκληρο κεφάλαιο αναφέρεται στις εντυπώσεις του από την Ελλάδα. Η πρώτη του επαφή με τον ελληνικό κόσμο κατέληξε στην δημιουργία ενός κειμένου που αναδεικνύει την Ελλάδα ως ιδέα πολιτισμού και κυριαρχική έκφραση στην ανθρώπινη ψυχή[2].
Μαγεμένος ο Μοριάκ έγραφε «η επίσκεψη μου στην Ελλάδα ήταν μια εφεύρεσις δασκάλων, ένας παράδεισος για την επαγγελματική τους χρήση, παράδεισος σκηνοθετημένος από λόγιους».
Χρησιμοποιώντας την πλούσια γαλλική γλώσσα, εκθείασε με τον πλέον δόκιμο τρόπο την Ολυμπία, έκανε λόγο για την κατάκτηση της ισορροπίας μεταξύ σώματος και πνεύματος και κάλεσε την παγκόσμια κοινότητα να στρέψει το βλέμμα της στην χώρα η οποία έχει τις προϋποθέσεις να δώσει τα φώτα στην παγκόσμια τέχνη.
«Η Ελλάς αποφεύγει το ουσιώδες του δράματος, απομακρύνει κάθε τι που δεν μπορεί να νικήσει. Διαλύει ότι δεν μπορεί να απορροφήσει…».
Είναι αξιοζήλευτες οι αναφορές του στην Ελλάδα, αφού δεν περιορίζεται στις αρχαιότητες της Ολυμπίας, αλλά κάνει λόγο για τον κάμπο του Άργους και την Θεσσαλική Ζαγορά στις πλαγιές του Πηλίου, όπου βρήκε να πλανώνται οι σκιές των Κενταύρων.
Αναφερόμενος στα μνημεία της ανθρωπότητας επισήμανε πως τα ελληνικά μνημεία παρά τις φθορές που υπέστησαν, εξακολουθούν να αναπνέουν και να πάλλονται λόγω του ελληνικού ήλιου. Έφτασε στο σημείο να υποστηρίζει πως μέσα σε κάθε κολώνα του Παρθενώνα «ζει και ένας Θεός».
François Mauriac 1933
Ο Γάλλος φιλόσοφος έγραψε πως πουθενά αλλού στη γη δεν θα μπορούσε να συλληφθεί και να εκφραστεί η αρχιτεκτονική, όπως αποτυπώθηκε στην Ελλάδα. Επίσης, ότι οι αναλογίες των μνημείων «ζουν όλες στο πέλαγος του Αιγαίου και το ανθρώπινο πνεύμα δεν έχει παρά να τις συλλάβει» και πως «ο Έλλην δεν έβγαλε μόνον από το Πεντελικό το μάρμαρο, αλλά σκάλισε το ίδιο το βουνό για να συντελειώσει ένα σχέδιο παλαιά αρχινημένο».
Ήταν τόσο συγκλονιστική η εμπειρία της επίσκεψής του, ώστε ο Μοριάκ, ο οποίος τιμήθηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1952, θεώρησε πως η Ακρόπολη των Αθηνών δεν ήταν παρά «η παλιά πατρίδα που ως εκ θαύματος ξαναβρίσκω» και ότι ο Παρθενώνας ήταν «το ακρωτηριασμένο μέρος του είναι μου»[3]!
