Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Η Βασίλισσα Όλγα με παραδοσιακή ενδυμασία.
Είναι γνωστό και καταγεγραμμένο το γεγονός ότι η βασίλισσα Όλγα, η γυναίκα που αγάπησε πραγματικά την Ελλάδα σαν πατρίδα της, μεταξύ άλλων απαίτησε από το περιβάλλον της να τιμά την εθνική μας ενδυμασία. Καθιέρωσε μάλιστα ειδικό ένδυμα, το οποίο έπρεπε να φορούν οι Κυρίες της Αυλής τις ημέρες των εορτών.
Σταδιακά επέκτεινε την καθιέρωση του εθνικού ενδύματος και στις άλλες επίσημες εκδηλώσεις που οργάνωνε στο Παλάτι. Βεβαίως οι επιλογές της ήταν προσεγμένες και άρτια σχεδιασμένες. Οι ειδικοί αναφέρουν πως από το 1867, δεκαεξάχρονο κορίτσι ακόμη, όταν πάτησε το πόδι της στην Ελλάδα, εισήγαγε το «επίσημο ένδυμα» για την ίδια και την αυλή της.
Θετική αίσθηση
Η Ρωσίδα εκείνη γαλαζοαίματη, με τις επιλογές της, αποσπούσε τον θαυμασμό των Ελλήνων και το θέαμα των αμφιέσεών της γέμιζε με υπερηφάνεια τις ψυχές των χωρικών. «Νοσταλγούντες ακόμη το χωριόν των, βυθισμένοι εις την τύρβην και την κίνησιν μιας πόλεως ευρωπαϊκής, όπως είναι αι Αθήναι, είδαν, επ’ ολίγας στιγμάς, ως οπτασίαν, το ένδυμα, το οποίον φέρουν αι μητέρες των, αι αδελφαί των και αι αγρότιδες εκείναι ή αι αρχοντοπούλαι, αι οποίαι αναμένουν την επιστροφήν των, με παλμούς»[1], έγραφαν τα ρεπορτάζ στις αρχές του 20ού αιώνα.
Το ειδικά σχεδιασμένο ένδυμα έφερε έντονα τα στοιχεία της νυφικής και γιορτινής φορεσιάς της Αττικής, σε συνδυασμό με στοιχεία από ευρωπαϊκά ενδύματα. Προκαλούσε θετική αίσθηση και εντυπώσεις το γεγονός ότι μία πριγκίπισσα, η Αλίκη, σύζυγος του Πρίγκιπα Ανδρέα, εμφανιζόταν στο πλήθος με τα παραδοσιακά φλουριά να στολίζουν το μέτωπό της και το ερυθρόλευκο περικόρμιο στο στήθος στολισμένο με γιορντάνια. Οι γυναίκες της βασιλικής οικογένειας συμπεριφερόντουσαν σαν να είχαν γεννηθεί σε κάποια βουνοκορφή της Στερεάς Ελλάδας ή στην γωνιά κάποιου κάμπου της Πελοποννήσου.
Η βασίλισσα Όλγα, και οι πριγκίπισσες Μαρία και Αλίκη με αυλικές ενδυμασίες που καθιέρωσε η βασίλισσα Όλγα (1907).
Πυρετός προβολής
Ακόμη περισσότερο ενθουσίαζαν τις γυναίκες των αρβανιτοχωριών της Αττικής που αναγνώριζαν στην ενδυμασία πολλά από τα στοιχεία των δικών τους πλούσιων φορεσιών. Το ίδιο ίσχυε και για τις Κυρίες επί των Τιμών, οι οποίες είχαν βεβαίως αυστηρές οδηγίες για το ντύσιμό τους. Όπως ήταν η πανέμορφη Ελένη Κριεζή, μετέπειτα σύζυγος Βαφειαδάκη, της οποίας οι φωτογραφίες κοσμούσαν συχνά τις σελίδες των εφημερίδων και των περιοδικών[2].
Ελένη Κριεζή. Ελαιογραφία Ν. Βώκου (1854-1902).
Εξάλλου, όλες οι Κυρίες επί των Τιμών, παρουσιάζονταν με το εθνικό τους ένδυμα στην περίφημη τελετή του χειροφιλήματος της πρώτης του έτους. Τότε έσπευδαν να τις απαθανατίσουν οι φωτογράφοι και να κοσμήσουν με τις φωτογραφίες αυτές τις προθήκες των καταστημάτων τους. Ένας πραγματικός πυρετός προβολής των εθνικών ενδυμασιών κάθε τόπου κατέκλυζε τις στήλες των εφημερίδων, οι οποίες τις πρόβαλαν ιδιαιτέρως όταν εξαπλώθηκε η δημοσίευση φωτογραφιών.
Αυλική ενδυμασία που καθιέρωσε η βασίλισσα Όλγα. Από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη.
Ευρωπαϊκές επιρροές
Τα περιοδικά επέλεγαν πλέον να δημοσιεύουν στο εξώφυλλό τους γυναίκες της βασιλικής οικογένειας με τις παραδοσιακές φορεσιές της, τις Κυρίες επί των Τιμών ή συχνά και γυναίκες από διάφορες περιοχές της χώρας φορώντας τις τοπικές γιορτινές ενδυμασίες τους. Ενθουσίαζαν και τον ωραιοπαθή ποιητή Αχιλλέα Νέη που έσπευδε να εξυμνήσει τα κάλλη τους. Μία από τις παραμέτρους των επιλογών της βασίλισσας Όλγας και των ελληνικών ενδυμασιών του Παλατιού, ήταν η επιρροή που άσκησαν στην ευρωπαϊκή μόδα.
Στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 20ού αιώνα το Παρίσι επηρεάζεται ιδιαίτερα και παρουσιάζει δημιουργίες με έντονα στοιχεία ελληνικού χαρακτήρα. Πολλές γυναίκες της Ευρώπης, επώνυμες και πλούσιες, επέλεγαν την ελληνική γραμμή, την οποία εξάλλου προωθούσαν τα περιοδικά μόδας. Σημαντικό ρόλο στην εξάπλωση της «ελληνικής» μόδας είχε διαδραματίσει η περίφημη Ισιδώρα Ντάνκαν, η οποία όχι μόνον τις αμφιέσεις αλλά και τις χορογραφίες της επέλεγε από το ελληνικό παρελθόν.
