Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Στους Αγώνες του 1896 χαρακτηριστική ήταν η προσπάθεια να οργανωθούν τα πράγματα με ακρίβεια. Τα εισιτήρια ήταν αριθμημένα κατά κερκίδα, ζώνη αλλά και σκέλος ζώνης και είχαν αύξοντα αριθμό. Έτσι οι θεατές οδηγούνταν από πολύ νωρίς στις κατάλληλες θέσεις, με τη βοήθεια των ευρισκομένων στο Στάδιο αστυνομικών και στρατιωτικών αρχών. Με ειδικά διαγράμματα χαρακτηρίζονταν και χρωματίζονταν οι κερκίδες του Παναθηναϊκού Σταδίου.
Τοπογραφικό διάγραμμα της περιοχής του Σταδίου.
Ως προσβάσεις στο Στάδιο δημιουργήθηκαν πέντε γέφυρες πάνω από τον Ιλισσό ποταμό. Η κεντρική, που οδηγούσε στην έμπροσθεν του Σταδίου πλατεία, κατασκευάσθηκε ειδικά για την περίσταση και ήταν λίθινη. Επίσης, κατασκευάσθηκαν και τρεις ξύλινες γέφυρες και μία σιδερένια στην άκρη της οδού Ησιόδου. Το Στάδιο διέθετε έξι εισόδους: την επίσημη κεντρική είσοδο, μία σε κάθε άκρη της πρόσοψης, από μία στα δύο σκέλη του Σταδίου και μία στη σφενδόνη του. Διέθετε εξήντα κερκίδες διηρημένες σε δύο ζώνες (άνω και κάτω)[1].
Όσοι είχαν εισιτήρια για την κάτω ζώνη έπρεπε να φθάσουν στο Στάδιο ακολουθώντας τη διαδρομή Αμαλίας, το τμήμα της Όλγας προς τον κήπο του Ζαππείου ή τη λεωφόρο του Ανακτορικού Κήπου, η οποία περνούσε από το Ζάππειο, και μέσω της λιθόκτιστης γέφυρας να εισέλθουν από την κεντρική είσοδο. Όσοι είχαν εισιτήρια για τα πέντε διαμερίσματα της επάνω ζώνης (δύο αριστερά, δύο δεξιά και ένα στη σφενδόνη) έπρεπε να φτάσουν σε αυτά μέσω μιας από τις πέντε άλλες εισόδους εκτός της κεντρικής. Για να φθάσουν στα δύο διαμερίσματα του δεξιού σκέλους, και ειδικότερα στην κερκίδα Ι, έπρεπε να κατέλθουν την Ηρώδου του Αττικού και μέσω της οδού Βακχυλίδου να διαβούν την ξύλινη γέφυρα, μετά την κεντρική λιθόκτιστη και, μέσω της μικρής εισόδου που βρισκόταν στο πλάι της κεντρικής, να οδηγηθούν εντός του Σταδίου. Για να φθάσει κανείς στο διαμέρισμα 2 του ίδιου σκέλους του Σταδίου έπρεπε να κατευθυνθεί μέσω των οδών Ρηγίλλης και Ησιόδου, να περάσει τη σιδερένια γέφυρα του Βατραχονησιού, να ανέβει στον λόφο και να εισέλθει από την είσοδο που βρισκόταν στο μέσον του περιτειχίσματος. Όσοι είχαν εισιτήρια για τα δύο άλλα διαμερίσματα του άλλου σκέλους του Σταδίου έπρεπε να οδηγηθούν εκεί μέσω της Λεωφόρου Αμαλίας και της Λεωφόρου Όλγας. Όσοι κατευθύνονταν στη σφενδόνη του Σταδίου έπρεπε να διέλθουν από τις δύο ακραίες γέφυρες και από τις οδούς Ρηγίλλης, Ησιόδου και δεξιά της Λεωφόρου Όλγας[2].
Σπουδαίο τεκμήριο για το ανακαινισμένο Στάδιο και τους τρόπους προσελεύσεως του κοινού αποτελεί το διάγραμμα αυτό, το οποίο ήταν προσαρτημένο σε ειδική έκδοση με τον τίτλο «Κανονισμός της Αστυνομίας του Παναθηναϊκού Σταδίου κατά τους Διεθνείς Ολυμπιακούς Αγώνας».
Την αρχική σύγχυση που επικράτησε με τη διαίρεση του Σταδίου, την προσπάθεια οργάνωσης και τα μέτρα που ελήφθησαν για την ομαλή εξυπηρέτηση των θεατών σατίρισε ο πανταχού παρών Γεώργιος Σουρής [3]:
Να στηθαίον και σφενδόνη
Που την βλέπω και τα χάνω
Άνω ζώνη, κάτω ζώνη,
Τίνος είν’ επάνω πάνω;
Γύρω λόφοι δίχως τέλος
Μ’ ένα στρώμα χλοερόν
Άνω σκέλος, κάτω σκέλος,
Δεξιόν και αριστερόν,
Κλίμακες, κονίστραι, στίβοι, θώκοι, τέρματα κι’ αφέσεις,
Και μικραί μεγάλαι θέσεις,
Κι’ ένας εκ της Τραπεζούντος με καββάδια μ’ ερωτά:
«Τζάνουμ, τι τα πει κερκίντα;» και στα μάτια με κυττά.
Στιγμιότυπο από τις εργασίες για την αναμαρμάρωση του Παναθηναϊκού Σταδίου.
Στις γέφυρες υπήρχαν υπάλληλοι, οι οποίοι ήλεγχαν αν οι προσερχόμενοι είχαν εισιτήρια. Στις εισόδους του Σταδίου άλλοι υπάλληλοι έκοβαν τη «διεστιγμένη» γωνία του εισιτηρίου. Το υπόλοιπο το κρατούσαν οι θεατές και το έδειχναν στους «κοσμήτορες» για να τους τοποθετήσουν στις θέσεις τους. Οι τιμές των εισιτηρίων κυμαίνονταν από 5 δραχμές το κατώτερο έως 25 δραχμές το ανώτερο. Εισιτήρια για τις κερκίδες 11 και 12 δεν διατέθηκαν, αφού αυτές, σύμφωνα με ανακοίνωση της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων, προορίζονταν για τους προσκεκλημένους, τους αθλητές και τους κατόχους δελτίου συνδρομητών[4]. Οι τελευταίοι είχαν προμηθευθεί το δελτίο από το αρμόδιο γραφείο της Ε.Ο.Α. στην τιμή των 75 δραχμών. Για την επιστροφή τους οι θεατές ακολουθούσαν το ίδιο δρομολόγιο με το οποίο είχαν έρθει στο Στάδιο. Όπως ήδη έχει αναφερθεί, οι άμαξες, οι έφιπποι και οι ποδηλάτες δεν επιτρεπόταν να περάσουν τις γέφυρες για να μην παρακωλύουν τους πεζούς. Επίσης, εντός του Σταδίου αποφασίσθηκε να στηθεί, υπό τη διεύθυνση του Στρατιωτικού Νοσοκομείου, μεγάλη χειρουργική σκηνή, χάριν των «…τυχόν τραυματιζομένων αγωνιστών ή των παθαινομένων εκ του συνωστισμού θεατών…»[5].
Πρώτη Δημοσίευση: Σκιαδάς, Ελευθέριος Γ., 1996. 100 Χρόνια Νεώτερη Ελληνική Ολυμπιακή Ιστορία. Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων 1896-1996. Τα Νέα, Αθήνα. 101-102.
