Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας οι Αθηναίοι προτιμούσαν να λύνουν τις διαφορές τους στα εκκλησιαστικά δικαστήρια υπό την προεδρία του Μητροπολίτη. Όχι μόνον τις διαφορές που είχαν σχέση με την οικογενειακή τους ζωή αλλά και τις πολιτικές διαφορές τους. Διότι αν κατέφευγαν στον Τούρκο καδή ενάγοντες και εναγόμενοι θα πλήρωναν εξίσου, όπως μας ενημερώνει ένας σημαντικός περιηγητής, ο θεολόγος, ιστορικός και συγγραφέας Τόμας Σμαρτ Χιουζ (Thomas Smart Hughes, 1786-1847). Ο Άγγλος που βρέθηκε ενταγμένος στις τάξεις των φιλελλήνων, όταν ξέσπασε η Επανάσταση του 1821.
«Ελλάδα και Τουρκία». Χαρακτικό Henri Félix Emmanuel Philippoteaux (1815-1884). Aπό τις συλλογές του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου.
Έναν χρόνο νωρίτερα (1820) είχε εκδοθεί στο Λονδίνο το δίτομο έργο του «Ταξίδια στη Σικελία, την Ελλάδα και την Αλβανία». Ο ίδιος μας ενημερώνει πως μόνον όταν είχε διαφορά Έλληνας με Τούρκο αρμόδιοι ήταν ο καδής και ο βοεβόδας. Είναι δε εύκολο να φανταστεί κανείς προς ποιο μέρος θα έκλινε η πλάστιγγα. Το ίδιο ίσχυε και για τις ποινικές υποθέσεις. Μόνον οι Τούρκοι είχαν τον λόγο και μόνον η δύναμη του χρυσού μπορούσε να σταματήσει την πρόοδο του δικαστικού αγώνα.
Η ισχύς του βεοβόδα ήταν σχεδόν δεσποτική και μπορούσε να κόβει τα κεφάλια των ανθρώπων όπως έκοβε τα λουλούδια στα περιβόλια του. Ο ίδιος περιηγητής που μας περιγράφει πως ζούσαν οι Αθηναίοι, μας δίνει πληροφορίες και για τον τρόπο που ζούσαν οι Τούρκοι των Αθηνών. Την επιβολή που είχαν στα σπίτια τους, επιβολή πατριαρχική και απόλυτη. Ακριβώς έναν μήνα πριν από την άφιξη του περιηγητή στην Αθήνα, είχε διαδραματιστεί μία τραγωδία που φαίνεται ότι κράτησε επί πολύ και σε ζωηρή συγκίνηση τον πληθυσμό της πόλης.
Την ίδια εποχή, τον Οκτώβριο 1813, στην μικρή πολιτεία βρισκόταν ο Γερμανός αρχιτέκτονας και κλασικός αρχαιολόγος Γιόχαν Καρλ Κρίστοφ Γιοάχιμ Χάλλερ φον Χάλλεστάϊν (1774-1817), ο Γερμανοεσθονός τεχνοκρίτης και αρχαιολόγος βαρόνος Όθων Μάγκνους φον Στάκελμπεργκ (1786-1837) και άλλοι. Πρωταγωνιστής της τραγωδίας ήταν ένας Τούρκος σεβάσμιος και με κατάλευκη γενειάδα. Καθόταν σχεδόν πάντα έξω από το αποκαλούμενο αργότερα «Μικρό Λουτρό» που ήταν ιδιοκτησία του.
Βρισκόταν στη γωνία των οδών Φιλοθέης και Νικοδήμου, στο ευρύτερο οικόπεδο του σημερινού Αρχιεπισκοπικού Μεγάρου. Ο Τούρκος αυτός είχε μία κόρη εκτάκτου ωραιότητας, η οποία όμως φαίνεται πως δεν έμενε πιστή στον συζυγικό της δεσμό. Δεν άκουγε ούτε φίλους ούτε οικείους που προσπαθούσαν να την καταστήσουν προσεκτική για την άτακτη ζωή της. Η διαγωγή της είχε γίνει δημόσιο σκάνδαλο. Οπότε ο πατέρας πήρε την τρομερή απόφαση να ξεπλύνει την ντροπή της οικογενείας του.
Όπως μας πληροφορεί πάντα ο Τόμας Χιουζ ακολουθούμενος από τον γιο του πήγε κάποιο χειμωνιάτικο βράδυ, βαθιά μεσάνυχτα, στο δωμάτιο της δύστυχης κόρης του. Στο φως ενός λυχναριού την είδε να κοιμάται ήσυχα ως αθώος άγγελος. Ο αδελφός της θέλησε να υπαναχωρήσει αλλά καθηλώθηκε από το αυστηρό βλέμμα του πατέρα του. Η άτυχη αμαρτωλή ξύπνησε, κατάλαβε αμέσως την διάθεση του πατέρα της και άρχισε να εκλιπαρεί τον οίκτο του. Αγκάλιασε τα γόνατά του και ζητούσε συγχώρεση.
Αλλά μάταια. Αποφασισμένος ο Τούρκος λουτράρης την έριξε στο ντιβάνι και οι τελευταίες παρακλήσεις της καταπνίγηκαν μαζί με την τελευταία πνοή της κάτω από τα μαξιλάρια του ντιβανιού. Όπως ήταν φυσικό, η τραγωδία έγινε αμέσως γνωστή και την επομένη συζητιόταν σε όλη την πόλη. Παρά το γεγονός ότι οι δράστες ήταν γνωστοί κανένα μέτρο δεν λήφθηκε εναντίον τους από τις Αρχές. Ο λαός ήταν πεπεισμένος για το δίκαιο της απόφασης και ο φονιάς του παιδιού του φαινόταν να μην αισθάνεται τύψεις. Εξακολουθούσε να καπνίζει το τσιμπούκι του έξω από το Λουτρό ακαταδίωκτος από τις Αρχές και αδιάφορος για το έγκλημά του. Τότε η Αθήνα είχε 9.000 – 10.000 κατοίκους, εκ των οποίων 2.5000 ήταν οι Τούρκοι με τη φρουρά τους.
