Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Πολύς λόγος γίνεται στις ημέρες μας, ιδιαιτέρως από την αντιπολίτευση, για τη χρήση του όρου «γυναικοκτονία». Το ζήτημα δεν είναι νέο. Το δράμα των Ελληνίδων και η κακομεταχείρισή τους δεν είναι φαινόμενο των ημερών μας. Είναι παμπάλαιο και οι ρίζες του βρίσκονται αιώνες πίσω. Απλά η ταχύτητα της πληροφορίας και τα μέσα μετάδοσής της είναι στοιχεία που έχουν προστεθεί στη ζωή μας και μας καθιστούν ταχύτατα κοινωνούς και σχολιαστές τέτοιων γεγονότων.
Οι συνθήκες
Γενικότερα η θέση της γυναίκας την ελληνική κοινωνία έχει αρνητική παράδοση. Ωστόσο, κατά περιόδους, το φαινόμενο παρουσιάζει έξαρση. Όπως συνέβαινε και στις αρχές της δεκαετίας 1960. Στο μεταπολεμικό κλίμα που είχε διαμορφωθεί και ιδιαιτέρως στα λαϊκά στρώματα, η κατάσταση ήταν εκρηκτική. Στη Θεσσαλονίκη ένας λοχίας έσφαξε μια νέα γυναίκα για να την… ξεφορτωθεί επειδή του ζήτησε να νομιμοποιήσουν τη σχέση τους. Στον συνοικισμό Φιλιππουπόλεως της Λαρίσσης, ένας μέθυσος χωρίς καμία αφορμή φόνευσε με γρονθοκοπήματα και λακτίσματα τη σύζυγό του.[1]
Τέτοιες ειδήσεις δεν ήταν σπάνιες. Οι φόνοι γυναικών, ιδίως των λαϊκών στρωμάτων και χωρίς αφορμή οι περισσότεροι, έβλεπαν συχνά το φως της δημοσιότητας. «Φαίνεται ότι υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που δεν έκαμαν ακόμη τον στοιχειώδη διαχωρισμόν μεταξύ της γυναίκας και του ζώου», έγραφε στην πρώτη σελίδα της μία Αθηναϊκή εφημερίδα, αποδίδοντας, κατά κάποιον τρόπο, τις σκληρές μορφές του δράματος που ζούσαν οι Ελληνίδες. Το αίτημα ήταν πλέον πάγιο και εστιαζόταν στην εκδήλωση μια συστηματικής αντίδρασης, με τη Δικαιοσύνη επικεφαλής. Να γίνει αυστηρότερος ο ποινικός νόμος, προς παραδειγματισμό.
«Γυναικοκτονίαι»
«Αι γυναικοκτονίαι, με την αναισθησίαν που γίνονται, δεν στοιχίζουν μόνον ανθρωπίνην ζωήν», αλλά «προσβάλλουν και τα ήθη του τόπου μας», έγραφε ο Τύπος[2] και περίμενε εκείνον που θα αναλάμβανε την πρωτοβουλία. Πράγματι, έναν χρόνο αργότερα το θέμα ερχόταν στη Βουλή των Ελλήνων με ερώτηση που κατέθεσε ένας σπουδαίος βουλευτής Αθηνών, ο Δημήτριος Βρανόπουλος (1900-1980). Προερχόμενος από τον κόσμο των νομικών επιστημών, της Αστυνομίας και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, είχε γνώση της κοινωνικής πραγματικότητας και στη μακρά θητεία του είχε αντιμετωπίσει πλήθος περιστατικών.
Εισαγωγικά ο Δ. Βρανόπουλος ανέφερε ότι «τον τελευταίο καιρό καθημερινά είναι τα αγγέλματα, ιδιαιτέρως από την ύπαιθρον, ειδεχθών εγκλημάτων εις βάρος γυναικών». Οι περιγραφές του ήταν συγκλονιστικές. Μέθυσοι, διεστραμμένοι και άνανδροι κακοποιοί πρωταγωνιστούσαν στις κακοποιήσεις και δολοφονίες γυναικών και κοριτσιών. Υπάνθρωποι απήγαγαν νήπια για να ικανοποιήσουν τα κτηνώδη, πρωτόγονα και βάρβαρα ένστικτά τους και άλλοι διέπρατταν όμοιου τύπου εγκλήματα κατά νεαρών υπάρξεων. Ανέφερε, δε, περιστατικά που είχαν δημοσιευθεί στον Τύπο.
Αναμνηστική φωτογραφία κατά τη διαδικασία εκλογής του στη θέση του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου Αθηναίων. Διακρίνονται εξ αριστερών προς τα δεξιά: Ι. Δουλγεράκης, Α. Τσουκαλάς, Δ. Βρανόπουλος και Α. Μαρκόπουλος.
Στην Βουλή
«Αι γυναικοκτονίαι αι οποίαι έχουν καταστή σχεδόν καθημερινόν περιεχόμενον του Αστυνομικού Δελτίου, προβάλλουν βαθύτατα τα ελληνικά ήθη», επαναλάμβανε ο Δ. Βρανόπουλος. Προσθέτοντας ότι το κράτος ήταν υποχρεωμένο να κινήσει τον νομοθετικό του μηχανισμό προκειμένου να εξασφαλιστούν βαρύτατες κυρώσεις εναντίον των ενόχων, «ώστε ο παραδειγματικός και ανοικτείρμων κολασμός των να αποτελέση φραγμόν διά τους τυχόν μελλοντικούς μιμητάς των ανάνδρων παραδειγμάτων».
Ταυτοχρόνως εξέφραζε την άποψη πως δεν ήταν δυνατόν να συμβαίνουν αυτά σε εποχή κατά την οποία διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα η γυναίκα διασφάλιζε ίση μεταχείριση με τον «άρρενα συνάνθρωπόν» της. Αντιπροσώπευε επαξίως τον λαό στη Βουλή και επωμιζόταν ευθύνες υπουργικών χαρτοφυλακίων. Καταλάμβανε θέσεις δικαστών, διέπρεπε στον επιστημονικό στίβο και την παραγωγή. Από την άλλη, όμως, αντιμετωπιζόταν με κακοποιήσεις και δολοφονίες, ενώ στο φως της δημοσιότητας έφθαναν ελάχιστα από όσα πραγματικά συνέβαιναν.
Δημήτριος Βρανόπουλος (1900-1980). Φωτ. αρχείο Ελ. Γ. Σκιαδά.
Σταδιοδρομία
Αυτή λοιπόν ήταν η πρώτη φορά που αναφερόταν ο όρος «γυναικοκτονία» στη Βουλή των Ελλήνων, ενώ το θέμα έλαβε τουλάχιστον δημοσιότητα. Ποιος ήταν όμως ο Δ. Βρανόπουλος που είχε αυτή την πρωτοβουλία; Επρόκειτο για προσωπικότητα γνωστή και με ιδιαίτερο κύρος στον Πειραιά και στην Αθήνα, όπου είχε γεννηθεί. Σπούδασε Νομικά και Εγκληματολογία στην Αθήνα και στο Παρίσι, ενώ ήδη από ηλικίας 16 ετών υπηρετούσε ως υπάλληλος της Βουλής και του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας (1916-1921).
Κατατάχθηκε στην Αστυνομία (1922) και διήλθε όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας για να υπηρετήσει ως αστυνομικός διευθυντής Πατρών (1942-43), Πειραιώς (1944-50) και Αθηνών (1950-52). Συντηρητικός, σοβαρός, αξιοπρεπής, με ιδιαίτερα αυστηρές αρχές, διακρινόταν για το ήθος και την ευθυκρισία του. Παρά το γεγονός ότι είχε υπηρετήσει σε τόσο λεπτές θέσεις και σε ιδιαίτερα κρίσιμες περιόδους, δεν κατηγορήθηκε για υπέρβαση καθήκοντος, όπως συνηθιζόταν τα χρόνια εκείνα.
Τμήμα του ψηφοδελτίου του Δημ. Βρανόπουλου, διακρίνεται το λογότυπο του συνδυασμού.
«Δίκαιος των Εθνών»
Αντιθέτως, επί πολλά έτη αφιερώθηκε στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και τον Δήμο Αθηναίων, αλλά και στην κεντρική πολιτική σκηνή. Το 1953 παραιτήθηκε από την υπηρεσία για να πολιτευθεί, ενώ δικηγόρησε ως δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω. Διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος, πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, ενώ δύο φορές (1954 και 1958) ήταν υποψήφιος Δήμαρχος Αθηναίων. Στις δημοτικές εκλογές χρησιμοποιούσε το σύνθημα «Αθηναίοι ψηφίσατε Δήμαρχον και όχι κομματάρχην».
Εκλέχθηκε πέντε φορές βουλευτής Αθηνών με την ΕΡΕ του Κ. Καραμανλή, ενώ διετέλεσε υφυπουργός αλλά και υπουργός Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων. Αντιπροσώπευσε δύο φορές τη Βουλή των Ελλήνων στο ΝΑΤΟ. Το 1969 του απονεμήθηκε ο τίτλος του «Δικαίου των Εθνών» για τη συμβολή του στη διάσωση Εβραίων κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Ηταν μέλος της «Αθηναϊκής Λέσχης» και του «Συλλόγου των Αθηναίων». Γιος του ήταν ο δικηγόρος και τραπεζίτης Μιχαήλ Βρανόπουλος (1946-1994), που δολοφονήθηκε άνανδρα από την τρομοκρατική οργάνωση «17 Νοέμβρη» τον Ιανουάριο 1994 σε ηλικία 48 ετών.[3]
Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα «Εστία» 6 Απριλίου 2024
