Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
«Η μόνη σωτηρία της ανθρωπότητος είναι η Ευρωπαική Ομοσπονδία», έγραφε το 1934 ο Γεώργιος Νάζος, ένας πολίτης του κόσμου που αφιέρωσε τη ζωή του στη μουσική και στις τέχνες[1]. Καταγόμενος από την Τήνο, μεγάλωσε στο γνωστό Παλατάκι του Χαϊδαρίου που ήταν ιδιοκτησία του πατέρα του Νικόλαου Νάζου. Ήταν ένα κτήμα έκτασης τριών χιλιάδων στρεμμάτων που περιλάμβανε και τον λόφο του Προφήτη Ηλία. Την Αρτέμιδα, κόρη του Νικόλαου και αδελφή του Γεώργιου παντρεύτηκε ο Νικόλαος Γύζης, ο οποίος και επιμελήθηκε την τοιχογραφία «τέσσερις εποχές», η οποία σώζεται μέχρι τις ημέρες μας καθώς και ορισμένες από τις οροφογραφίες. Τον Νικόλαο Γύζη θα ακολουθήσει στη Γερμανία, το 1879, ο Γεώργιος Νάζος, ο οποίος σπούδασε μουσική.
Γεώργιος Νάζος
Μια δεκαετία έμεινε στη Γερμανία σπουδάζοντας ο Γ. Νάζος, μέχρι που έμαθε τον αιφνίδιο θάνατο του πατέρα του μετά από σειρά αποτυχημένων επιχειρήσεων. Επιστρέφει στην Αθήνα το 1889 κι ενώ τα πάντα έχουν αλλάξει. Αρκείται σε ένα δωμάτιο, στη γωνία των οδών Ξενοφώντος και Νίκης, αναζητά τρόπους πορισμού και χρησιμοποιεί τις γνωριμίες του για να καταλάβει τη θέση του διευθυντού του Ωδείου Αθηνών, το οποίο ανήκε στον Μουσικό και Δραματικό Σύλλογο που είχε ιδρυθεί το 1871[2]. Μετά από παρέμβαση του Ανδρέα Συγγρού, ο οποίος ήταν διατεθειμένος να ενισχύσει οικονομικά το Ωδείο αναλαμβάνει τα καθήκοντα διευθυντού και συνδέει το όνομά του με τα μουσικά δρώμενα της χώρας για την επόμενη 45ετία.
Αναδιοργανώνει το Ωδείο, φροντίζει να ευημερήσει οικονομικά, εισάγει ευρωπαϊκά προγράμματα, απλώνει τις συναυλίες στις πλατείες της πόλης, φροντίζει για την εκπαίδευση νέων μουσικών και τη δημιουργία ειδικών τμημάτων στα στρατιωτικά σώματα. Το 1903 ιδρύει τη Σχολή Βυζαντινής Μουσικής, ενώ ξεκινά μία από τις πλέον άγνωστες και πολύτιμες δραστηριότητές του. Περιοδεύει σε όλη την Ελλάδα περισυλλέγοντας και καταγράφοντας τα δημώδη άσματα εκδίδοντας το 1930 την πολύτιμη «Συλλογή Δημωδών Ασμάτων Πελοποννήσου και Κρήτης» η οποία αποτελεί μία από τις πιο χρήσιμες πηγές για τους σύγχρονους ερευνητές[3].
Ο ίδιος διδάσκει πιάνο, θεωρητικά, χορωδία και φωνητική μουσική, ιδρύει τη Συμφωνική Ορχήστρα του Ωδείου, η οποία εξελίχθηκε στην Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Παντρεύεται τη Γερμανίδα ευγενή Έντλα, κόρη του λόρδου Αμπέρκρομπυ και ιδρύει τη Γυναικεία Αθηναϊκή Χορωδία (1916). Πρόκειται για την πρώτη μορφή της περίφημης Χορωδίας Αθηνών. Ενδιαφέρθηκε ταυτόχρονα και για την ανάπτυξη της θεατρικής τέχνης, ιδρύοντας το «Θέατρον Ωδείου», το οποίο λειτούργησε με σημαντικές επιτυχίες από το 1918-1924. Το όνειρό του ήταν να ιδρύσει σειρά Ωδείων σε όλη την Ελλάδα και να δημιουργήσει ένα σύγχρονο θεατρικό και μουσικό κίνημα που θα απλωνόταν από άκρου σε άκρο σε όλη τη χώρα.
Ο Γεώργιος Νάζος είχε εγκαταστήσει το «στρατηγείο» του στο κτίριο της οδού Πειραιώς, το οποίο σώζεται έως σήμερα.
Ο Γεώργιος Νάζος έφυγε από τη ζωή το 1934 έχοντας δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την ανέγερση του νέου Ωδείου των Αθηνών και αφήνοντας πλούσιες παρακαταθήκες. Ίσως η σημαντικότερη να υπήρξε η εμμονή του για τη διάσωση του πολιτιστικού μας θησαυρού. Ήθελε να εκπροσωπείται η Ελλάδα στις διεθνείς εκθέσεις παρουσιάζοντας τα εθνικά όργανα μουσικής αλλά και να διασωθεί ο πλούτος των τραγουδιών, των χορών, των ενδυμασιών κ.ά. Γι’ αυτό συνεργάστηκε με τον θεμελιωτή της λαογραφίας Νικόλαο Πολίτη, πραγματοποίησε τα ταξίδια σε όλη τη χώρα, διασώζοντας υλικό αλλά και αφήνοντας περιγραφές, οι οποίες ίσως και να αποτελούν τη σημαντικότερη παρακαταθήκη του.
Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα «Δημοκρατία» 12 Νοεμβρίου 2023
