Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Πραγματικό αριστούργημα είναι ο «Έρως τοξοθραύστης» που βρίσκεται στην υπαίθρια γλυπτοθήκη του Ζαππείου. Δημιουργός του ο γλύπτης Γεώργιος Βρούτος (1843-1909). Είναι δημιουργία πέραν των έργων μνημειακής γλυπτικής που παρήγαγαν τα χέρια του καλλιτέχνη.
Γεννημένος στην Αθήνα το 1843, γράφτηκε στο Πολυτεχνείο, σε ηλικία μόλις 16 ετών, ενώ παραλλήλως εργαζόταν στο μαρμαρογλυφείο του καθηγητή και γλύπτη Ιωάννη Κόσσου (1822-1875), το οποίο βρισκόταν στη λεωφόρο Ακροπόλεως. Δεν είναι όμως ευρέως γνωστό ότι το έργο που βρίσκεται στον Κήπο του Ζαππείου, ο «Έρως τοξοθραύστης», δεν είναι το πρωτότυπο που είχε σκαλίσει στο μάρμαρο ο καλλιτέχνης!
Ο «Έρωτας» φιλοτεχνήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνος και με αυτό συμμετείχε ο καλλιτέχνης στην Έκθεση των Παρισίων του 1900, αποσπώντας και χρυσό βραβείο. Σήμερα ένας τέτοιος «Έρωτας» βρίσκεται τοποθετημένος σε παρτέρι του Κήπου, στα αριστερά της χωμάτινης διόδου προς τη λεωφόρο Βασ. Όλγας.
Δεν είναι επαρκείς οι πληροφορίες για τον τρόπο που εγκαταστάθηκε εκεί το γλυπτό. Υποστηρίχθηκε ότι τοποθετήθηκε στο Ζάππειο το 1924 ή ότι ήταν εκείνο με το οποίο συμμετείχε ο γλύπτης στην Έκθεση των Παρισίων. Αλλά η εφημερίδα «Εστία» σε ένα δημοσίευμα του 1935[1] ξεκαθαρίζει τα πράγματα. Αναφέρει πως το αριστούργημα του Βρούτου φιλοτεχνήθηκε εκ νέου βάσει του γύψινου πρωτοτύπου. Προσθέτει επίσης, πως το γύψινο πρωτότυπο αγοράσθηκε με πρωτοβουλία της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων (Ζάππειο) και χορηγία της Τραπέζης της Ελλάδος.
Γεώργιος Βρούτος (1843-1909).
Στην συνέχεια λαξεύτηκε σε πεντελικό μάρμαρο, προφανώς με πρωτοβουλία του γλύπτη Κώστα Δημητριάδη, ο οποίος εκείνη την εποχή ήταν σύμβουλος της Επιτροπής για ζητήματα σχετικά με τον γλυπτικό διάκοσμο του χώρου του Ζαππείου.
Ο Έρωτας αποδίδεται με την μορφή του μικρού γυμνού λιπόσαρκου αλλά γεροδεμένου αγοριού. Με στρογγυλό πρόσωπο και βοστρυχωτά μαλλιά. Το αγόρι κάθεται σε βράχο, που χρησιμεύει και ως υποπόδιο του αγαλματιδίου, τη στιγμή που με τη χρήση του γονάτου του ως υπομόχλιο, προσπαθεί να σπάσει τον κορμό ενός τόξου.
Όπως όλες όμως οι αποδόσεις του Έρωτα, έτσι και ο «τοξοθραύστης», αποδίδεται ως φτεροφόρος. Στα σημεία ενώσεως των φτερούγων με τις ωμοπλάτες διακρίνονται ρωγμές, δηλωτικές ότι έχουν υποστεί θραύσεις.
Πράγματι τα φτερά του μικρού Έρωτα έχουν υποστεί πολλές φορές φθορές και βανδαλισμούς και έχουν αποκατασταθεί. Όσο για τον δημιουργό του, μετά το Πολυτεχνείο και με υποτροφία, έμεινε έξι χρόνια στη Ρώμη σπουδάζοντας.
Εκεί θα βρει πεδίο έκφρασης και θα δημιουργήσει το περίφημο επίσης έργο του «Το πνεύμα του Κοπέρνικου». Το έργο αυτό, αφού στόλισε επί χρόνια την έπαυλη του μεγάλου φιλότεχνου της εποχής του Νικολάου Θων, περιήλθε στην Εθνική Πινακοθήκη.
Εκεί βρίσκεται ένας ακόμη «Ερωτας τοξοθραύστης» του Γ. Βρούτου και εφόσον η πληροφορία της «Εστίας» είναι ακριβής, είναι ο πρωτότυπος που βραβεύθηκε στο Παρίσι.
Οι προτομές στο Α’ Νεκροταφείο της Αθήνας
Ο Γ. Βρούτος επέστρεψε στην Αθήνα το 1873. Το μαρμαρογλυφείο που έστησε απέναντι από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός (οδός Πιττακού, Πλάκα), έγινε από τα κύρια καλλιτεχνικά κέντρα της πρωτεύουσας. Ασχολήθηκε με την ανδριαντοποιία (Κοραής, Αβέρωφ, Κ. Ζάππας, Σολωμός, Σερπιέρης) και την φιλοτέχνηση προτομών, οι περισσότερες από τις οποίες βρίσκονται στο Α΄ Νεκροταφείο των Αθηνών (Σούτσος, Ράλλης, Παπαδάκης, Στρούμπος, Βαρούχας, Μελάς κ.ά.). Έφυγε από τη ζωή τον Ιανουάριο 1909, αφού δίδαξε περισσότερα από 25 χρόνια στην Σχολή Καλών Τεχνών.
Στο Ζάππειο βρίσκονται, εκτός από τον ανδριάντα του Κ. Ζάππα, δύο ακόμη γλυπτικά έργα του, ο ανδριάντας του Ι. Βαρβάκη και το Μνημείο του Βύρωνος.
Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα «Δημοκρατία», 1 Ιουνίου 2018
