Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Ο Νικόλας Βασιλάκης έξω από τον Λευκό Οίκο
Στην «ιεραρχία» των επαγγελματιών του δρόμου εξέχουσα θέση τα παλαιότερα χρόνια καταλάμβανε ο φιστικάς. Το επάγγελμα αυτό διέγραψε μακρά πορεία στη σύγχρονη ιστορία των Αθηνών και απασχόλησε τις αστυνομικές Αρχές αλλά και τη λογοτεχνία μας. Όπως εξάλλου συνέβη και με τους λαχειοπώλες, τους πωλητές γιασεμιών, τους πλανόδιους με τους φωνογράφους και τόσους άλλους που πάσχιζαν να επιβιώσουν. Αλλά απ’ όλες τις κατηγορίες οι φιστικάδες ήταν εκείνοι που είχαν την τιμή να εκπροσωπηθούν ακόμη και στα πρόθυρα του Λευκού Οίκου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής!
Συγκεκριμένα, μπροστά από τα κιγκλιδώματα του Λευκού Οίκου από τις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του 20ού αιώνα, εγκαταστάθηκε ο διασημότερος ίσως φιστικάς της Αμερικής, ο Νικόλαος Στεφάνου Βασιλάκης. Ήταν ίσως ο μοναδικός μικροπωλητής που είχε το προνόμιο να δηλώνει ως διεύθυνση της εργασίας του τον αριθμό 1732 της λεωφόρου Πενσιλβανία. Μπορεί να περιγράφεται ως ένας εύσωμος και άγριος Έλληνας με μουστάκι, αλλά οι φωτογραφίες του, αντιθέτως, δείχνουν έναν καλοκάγαθο άνθρωπο.
Εξάλλου, κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου έγινε γνωστός διότι δώρισε όλες τις εισπράξεις του στον Ερυθρό Σταυρό για τη φροντίδα των Ελλήνων τραυματιών. Από την αυγή μέχρι αργά το βράδυ, με κρύο, ζέστη ή βροχή και χιόνι, ο Βασιλάκης ήταν εκεί διαθέτοντας το προϊόν του. Πώλησε φιστίκια σε πολλούς προέδρους, από τον Γουίλιαμ Ταφτ, τον Γούντροου Γουίλσον και τον Γουόρεν Χάρντινγκ μέχρι τον Κάλβιν Κούλιτζ, που ήταν ο καλύτερος πελάτης του. Μάλιστα ο τελευταίος, αναφέρθηκε στον Έλληνα μικροπωλητή, λέγοντας πως ήταν ο άνθρωπος μέσω του οποίου είχε επαφή με τον αμερικανικό λαό!
Σκίτσο δημοσιευμένο στον Τύπο τέλη 19ου αιώνα
Στις αρχές της δεκαετίας 1930 φαίνεται ότι το επάγγελμα βρισκόταν σε κατάσταση απαξίωσης. Στην Ελλάδα ο Κλέαρχος Νεάρχου, δηλαδή ο δημοσιογράφος και λογοτέχνης που έγραφε με το ψευδώνυμο Κώστας Ουράνης, παρουσίαζε τους φιστικάδες ως πληγή της υπαίθρου, «κάτι που ελλοχεύει σαν ανωφελής κώνωψ, με τον ίδιο μονότονο και εκνευριστικό βόμβο»! Την ίδια περίπου εποχή αντιμετώπισε σωρεία προβλημάτων και ο φιστικάς του Λευκού Οίκου. Ήταν το 1934, όταν η μητροπολιτική αστυνομία θέλησε να απομακρύνει τον φιστικά από το πόστο του, επικαλούμενη την πρόκληση κυκλοφοριακής συμφόρησης. Αλλά παρενέβη η… γειτόνισσα και πελάτισσά του, η Ελινορ Ρούσβελτ. Διάβασε την είδηση σε εφημερίδα και έστειλε το απόκομμα στο γραφείο του συζύγου της με την ερώτηση: «Πρέπει πράγματι να εκδιωχθεί ο άνθρωπος αυτός;» Ταυτοχρόνως και άλλοι ανώτατοι υπάλληλοι είχαν ενοχληθεί αφού ήταν πελάτες του και θεωρούσαν τον φιστικά μία από τις πλέον γραφικές και όμορφες εικόνες στον περίγυρο του Λευκού Οίκου. Οπότε το πρόβλημα λύθηκε αυθημερόν.
Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου φαίνεται πως αναδείχθηκε και το δαιμόνιο πνεύμα του Ν. Βασιλάκη. Εκμεταλλεύθηκε τη δημοσιότητα που είχε αποκτήσει και πούλησε δι’ αλληλογραφίας ομόλογα αξίας 50.000 δολαρίων. Πρώτος πελάτης του φέρεται ότι ήταν ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Σαμ Ράιμπαρν, ενώ κάθε πελάτης έπαιρνε και μία τσάντα με φιστίκια! Μνημειώδες έμεινε και το σύνθημα που έριξε στις 28 Οκτωβρίου 1942, στη δεύτερη επέτειο της κήρυξης του πολέμου από τους Ιταλούς στην πατρίδα του: «Make a monkey out of Mussolini» ήταν η δηκτική φράση που έμεινε ιστορική και χρησιμοποιείται όταν κοροϊδεύουν κάποιον ή τον εμφανίζουν ως ηλίθιο.
Ο Νικόλαος Βασιλάκης έφυγε από τη ζωή το 1943 και θάφτηκε στο νεκροταφείο του Σένταρ Χιλ. Με τον δικό του διακριτικό τρόπο τον τίμησε και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Φράνκλιν Ρούσβελτ με τη σύζυγό του, στέλνοντας ένα μπουκέτο κόκκινα γαρίφαλα. Μετά τον θάνατό του δεν δόθηκε πλέον άδεια για εγκατάσταση φιστικά στον Λευκό Οίκο.
