Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδας
Πρωτοπόρησε στο γυμνό θέαμα ανεβαίνοντας πρώτη και ολόγυμνη στη σκηνή του καμπαρέ Moulin Rouge και στη συνέχεια στο γειτονικό Folies Pigalle. Οδηγήθηκε στα δικαστήρια, όπου αθωώθηκε και η απόφαση εκείνη (1908) θεωρείται σταθμός για τα χρονικά των τολμηρών θεαμάτων. Απασχόλησε και απασχολεί, περισσότερο από έναν αιώνα, τη διεθνή βιβλιογραφία και όμως ελάχιστοι γνωρίζουν ότι η περίφημη Germaine Aymos δεν ήταν άλλη από την Ελληνίδα αρσακειάδα Ελένη Καβαλλιεράτου! Γεννημένη στην Αίγινα, κατέκτησε το ερωτικό Παρίσι και η ζωή της κύλησε σαν παραμύθι με όμορφο τέλος.
Ελένη Καβαλιερράτου (Germaine Aymos).
Γάμος και κατακτήσεις
Ποιά ήταν όμως η Ελένη Καβαλλιεράτου; Το πατρικό της επίθετο παραμένει ακόμη άγνωστο, ενώ είχε γεννηθεί στο όμορφο νησί της Αίγινας και είχε τελειώσει το Αρσάκειο. Επιμελής και ευφυής, είχε αποφοιτήσει με άριστα, ενώ νεαρή ακόμη παντρεύτηκε τον πανέμορφο Ερρίκο Καβαλλιεράτο, ο οποίος υποστήριζε ότι ήταν λογοτέχνης. Σίγουρα ωστόσο ήταν ο ιδιοκτήτης του περιοδικού «Ανατολή Εικοστού Αιώνος», το οποίο εκδόθηκε τη διετία 1902-1903 και είχε τα γραφεία του στην οδό Σταδίου 43 [1].
Δεν είχε σχέση με την οικογένεια των πολιτευόμενων Καβαλλιεράτων. Η Ελένη καταγινόταν με την εγγραφή συνδρομητών, περιοδεύοντας σε όλη την Ελλάδα αλλά και στις πολυπληθείς και ακμάζουσες ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού. Επέστρεφε πάντοτε με πλούσια αποτελέσματα, ενώ τα δημοσιεύματα αναφέρουν ότι… έκαιγε καρδιές. Πολλά συζητιόνταν στη μικρή αθηναϊκή κοινωνία για τις κατακτήσεις της.
Το «Moulin Rouge».
Με… κοχύλια
Το 1907 βρίσκουμε την ωραία Ελένη να γίνεται γνωστή με το ψευδώνυμο Germaine Aymos και να ξεσηκώνει τη γαλλική πρωτεύουσα. Ήταν η χρονιά που ανέβηκε στη σκηνή του περίφημου Moulin Rouge ολόγυμνη και… φορώντας μόνον τρία κοχύλια των οποίων η μικρή επιφάνεια προσπαθούσε να καλύψει, περισσότερο για τους τύπους, τα επίμαχα σημεία. Κτισμένο το 1889, το περίφημο καμπαρέ εξελίχθηκε σε εμβληματικό τοπόσημο της παρισινής νύχτας.
Αφίσα του Moulin Rouge
Η παρουσία της Ελληνίδας φαίνεται πως επέδρασε καθοριστικά για το είδος των θεαμάτων του. Μπορεί να είχαν προηγηθεί εντυπωσιακές ημίγυμνες παρουσίες, αλλά η διεθνής βιβλιογραφία καταγράφει την Καβαλλιεράτου ως την καλλιτέχνιδα που τόλμησε να εμφανιστεί πραγματικά γυμνή, διασκεδάζοντας τις εντυπώσεις με τα μικρά κοχύλια. Άνοιγε τον δρόμο για όσα επρόκειτο να ακολουθήσουν έως τις ημέρες μας.
Στα δικαστήρια
Την επόμενη χρονιά (1908) η Καβαλλιεράτου θα εμφανιστεί στην σκηνή του Folies Pigalle, επίσης διάσημου καμπαρέ στη συνοικία Πιγκάλ του Παρισιού, γνωστή για τα καταστήματα με τα αισθησιακά θεάματα για ενήλικους και το εμπόριο λευκής σάρκας. Δεν είναι τυχαίο, βεβαίως, το γεγονός ότι στην περιοχή στεγάζεται και το Μουσείο Ερωτισμού.
Η εμφάνιση της Ελληνίδας στο Folies Pigalle θα καταλήξει στα δικαστήρια, όπου κατέφυγε ο «Σύλλογος προς Καταπολέμησιν της Ανηθικότητος», καταγγέλλοντας τρεις γυναίκες ηθοποιούς ότι εμφανίστηκαν στη σκηνή χωρίς καν το στοιχειώδες φύλλο συκής. Οι δύο εξ αυτών που χόρευαν στο Folies Royal καταδικάστηκαν σε 15νθήμερη φυλάκιση, η δίκη διαχωρίστηκε για την Καβαλλιεράτου, η οποία κατήγγειλε ότι τη δίωκαν διότι αρνήθηκε να πουλήσει τα κάλλη της σε κάποιους πλούσιους. Οι περιγραφές των κατηγόρων της ήταν γαργαλιστικές.
Το «Folies Pigalle».
Ακαδημαϊκός υπερασπιστής
Η καλλιτέχνιδα εμφανίστηκε ακίνητη πίσω από μία αραχνοΰφαντη γάζα, μέχρι που έπεσε πάνω της το φως από δύο προβολείς, το αραχνοΰφαντο γλίστρησε κάτω και η Ελένη «εφανερώθη προ του κοινού ολόγυμνη, όπως η αναδυόμενη θεά». Ακολούθησε φρενίτιδα, η σκηνή γέμισε από λουλούδια, ενώ οι θεατές αλάλαζαν και ζητωκραύγαζαν. Αλλά τους κατήγορους της καλλονής Αιγινίτισσας αντιμετώπισε μια επιστολή ενός σημαντικού πνευματικού ανθρώπου.
Ήταν ο 68χρονος Γάλλος ακαδημαϊκός και θεατράνθρωπος Ιούλιος Κλαρετύ (Jules Arsene Arnaud Claretie, 1840-1913). Δήλωνε ότι δεν έβρισκε στην εμφάνιση της Ζερμαίν Καβαλλιεράτου «τίποτε το οποίον να εξεγείρη ανηθίκους σκέψεις και μόνον καλλιτεχνική εντύπωσιν αφίνει»[2]. Πολλά συζητήθηκαν σε εκείνη τη δίκη, ακόμη και το γεγονός ότι η καλλιτέχνις είχε ξυρισμένες τις μασχάλες και την περιοχή της ήβης!
Εμβληματική αθώωσις
Όσο για την απολογία της κατηγορούμενης εντυπωσίασε δικαστές και κοινό. «Γιατί να στερήσω τον κόσμο από το θαυμασμό μιας νεοελληνικής πλαστικότητας;» αναρωτήθηκε δημοσίως, συμπληρώνοντας πως ήθελε να ζήσει ως καλλιτέχνης και όχι ως εταίρα! Εντέλει το δικαστήριο την απάλλαξε και εκείνη αποχώρησε εν μέσω ζητωκραυγών των θαυμαστών της και την πεποίθηση πως το Παρίσι, ως πόλη του έρωτα δεν θα συγχωρούσε να την έκλειναν στη φυλακή έστω και για μία ημέρα.
Η δίκη καταγράφηκε βεβαίως με κάθε λεπτομέρεια και συνεχίζει να αποτελεί αντικείμενο μελέτης και έρευνας, αφού θεωρείται τομή για τα σύγχρονα ήθη της Γαλλίας και κατ’ επέκταση της Ευρώπης. Ήδη το περιστατικό καταγραφόταν σε εργασία με θέμα το γυμνό στο θέατρο από την αρχαιότητα, που δημοσίευσαν το 1909 δύο διάσημοι γιατροί, ο Γουσταύος Βιτκόφσκι (Gustave Jules Alphonse Witkowski, 1844-1923) και ο Λουσιέν Νάς (Lucien Nass)[3].
Χορεύτρια καμπαρέ του Παρισιού.
Και μία αυτοκτονία
Πάντως, η γυμνή εκείνη εμφάνιση της Ελληνίδας είχε κι ένα θύμα. Ο 18χρονος Ευγένιος Μπρουσέλ, γόνος πλούσιας οικογένειας από το Μπορντό, ξετρελαμένος από το θέαμα, ακολούθησε την Καβαλλιεράτου έως το ξενοδοχείο της. Της έκανε πρόταση γάμου και την παρότρυνε να εγκαταλείψει το θέατρο για να ζήσουν στην Ελλάδα. Ενώ στην αρχή τον είχε κάπως ενθαρρύνει, ύστερα δεν του απαντούσε. Οπότε εκείνος πήγε κάτω από το ξενοδοχείο της και τίναξε τα μυαλά του στον αέρα!
Όσο για την Ελένη Καβαλλιεράτου φαίνεται πως η τύχη ήταν ιδιαίτερα καλή μαζί της. Μετά τη δίκη της το 1908 και αφού πλέον ήταν και επισήμως χωρισμένη από τον άντρα της, εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Παρίσι. Παντρεύτηκε έναν βαθύπλουτο και από τους καλύτερους Γάλλους χειρουργούς, με τον οποίο έζησε αρμονικά. Η περικαλλής Ελένη ζούσε ευτυχισμένη και βοηθούσε χρηματικά όποιον Έλληνα κατέφευγε στο μέγαρό της για να ζητήσει βοήθεια.
