Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
«Καρπενήσι. Έργο του Χαράλαμπου Καμπιτσόπουλου (1959).
«Όποιος δεν επεσκέφθη το Καρπενήσι αγνοεί τι θα πει τρισευχάριστος Ελληνικός παραθερισμός», έγραφε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ο Νικόλαος Πυρρής[1]. Του οφείλουμε θαυμάσιες περιγραφές των τόπων της πατρίδας μας και ακόμη περισσότερο των περιοχών που επέλεγαν, εκείνη την εποχή, για τις διακοπές τους συμπατριώτες μας. Επισήμαινε πως το Καρπενήσι ήταν η ομορφότερη ορεινή διαμονή της Στερεάς Ελλάδας, με το Μεγάλο Χωριό, το Μικρό και τα άλλα χωριά της Ποταμιάς. Υγιεινό κλίμα, με άφθονα πεντακάθαρα νερά σε μια εποχή που θέριζε η ελονοσία. Φάνταζε το Καρπενήσι σα να έβγαινε από εικόνες παραμυθιού. Με γραφικά σπίτια κτισμένα σε κατάφυτες πλαγιές και την κεντρική πλατεία να διαθέτει ήδη μικρά αλλά άνετα ξενοδοχεία.
Εξάλλου εύκολα έβρισκε σπίτι, όποιος ήθελε να νοικιάσει, ενώ υπήρχε τακτική συγκοινωνία με τη Λαμία. Εκείνοι που αποφάσιζαν να πάνε από την Αθήνα στο Καρπενήσι ξεκινούσαν με το τρένο το πρωί από το καμίνι των Αθηνών και το απόγευμα βρίσκονταν στις υπώρειες του Τυμφρηστού. Το πρωί καφέ στην πρωτεύουσα και το απόγευμα στα δροσερά πλατάνια του Καρπενησιού! Προνόμιο είχε όμως από τότε η Ευρυτανία το καλό φαγητό. Κρέατα, πουλερικά, λαχανικά, γαλακτοκομικά και φρούτα από το Βελούχι. Τα φασόλια της περιοχής ήταν από τα πιο φημισμένα προϊόντα της, όπως εξάλλου και τα νερά της. Μπορεί να είναι ορεινό το Καρπενήσι αλλά με πολλούς ομαλούς περιπάτους στα περίχωρά του.
Καρπενήσι (1930).
Η γραφική κοιλάδα του βατή στους περιπατητές. Στην ολόδροση τοποθεσία Πλατάνια διημέρευαν οι περισσότερες οικογένειες από τη Λαμία που επέλεγαν το Καρπενήσι για τις διακοπές τους. Οι βρύσες της κωμόπολης αποτελούσαν στοιχεία της παράδοσης και μοναδικούς θησαυρούς. Οι περισσότεροι έσπευδαν να αντικρύσουν και τη γιγαντιαία λεύκα που σκίαζε την πηγή του Σωρού και θεωρούνταν η μεγαλύτερη της χώρας. Γύρω της κήποι σπιτιών με ποικιλίες ακμαίων οπωροφόρων δένδρων. Μουριές με μεγάλα μελένια μούρα, κερασιές με τραγανά πετροκέρασα, μηλιές αλλά και καρυδιές. Λεύκες, ιτιές και πλατάνια παντού και στους κήπους τριανταφυλλιές ανθισμένες όλο το καλοκαίρι.
Οι υδρόμυλοι έφταναν μέχρι τη Λαγκαδιά, μια από τις συνοικίες του Καρπενησιού, η οποία με τη βρύση της (Τσικαρέλη) παρήγαγαν ευχάριστους ήχους. Αγαπημένος τόπος επίσκεψης ήταν ακόμη το Ελατόδασος της Ροβιάς, πάνω από το οποίο άρχιζαν τα αναπεπταμένα λιβάδια του Βελουχιού με την περίφημη βουκολική καλοκαιρινή ζωή. Η ψηλότερη βρύση του βουνού, η Καρβουνόβρυση, θεωρούνταν το αριστούργημα του Βελουχιού. Στον αμαξιτό δρόμο προς τη Λαμία, η Ράχη ήταν ένας ακόμη αγαπημένος προορισμός των παραθεριστών της δεκαετίας 1930. Ένας ολόκληρος συνοικισμός παραπηγμάτων, σε υψόμετρο 1.200 μέτρα. Έλατα, λαμπρός ορίζοντας, ξηρό κλίμα και καθαρός αέρας, αλλά ο επισκέπτης έπρεπε οπωσδήποτε να διαθέτει μάλλινο γιλέκο![2]
«Καρπενήσι. Έργο του Χαράλαμπου Καμπιτσόπουλου (1959).
Ο ιδιόμορφος «ύμνος» του Ζαχαρία Παπαντωνίου
Έναν ιδιόμορφο «ύμνο» για το προπολεμικό Καρπενήσι θα γράψει ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου το 1939. Αναφερόμενος σε δαίδαλους δρόμους, κατασκέπαστους από τρυφερά πλατάνια και διαμαντένιους χείμαρρους, τόνιζε πως όποιος έφτανε στην πλατεία του τότε η άλλη Ρούμελη και ο Μωριάς του φαίνονταν κάμποι. Ότι η μικρή πολιτεία με τους τρεις χιλιάδες κατοίκους μίκραινε ακόμη περισσότερο λόγω των ελατόφυτων όγκων που ορθώνονταν μπροστά της. Έβρισκε δε πως οι μόνοι που κατόρθωναν να στέκουν κατακόρυφοι περπατώντας στην περιοχή ήταν οι Σαρακατσάνοι που κατέβαιναν από το Βελούχι. Ίσως λόγω της γκλίτσας τους «που την έστηναν ορθή σαν κατάρτι», σχολίαζε με νόημα. Αναφερόμενος τέλος στο υψόμετρο και στις ανωφέρειες, ο Ζ. Παπαντωνίου κατέληγε να αναρωτηθεί: «Μα θα ήταν Καρπενήσι, αν ήταν επίπεδο;»[3]!
