Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Το νομικό αξίωμα που ήθελε «τρεις να αποτελούν σύλλογον» βρήκε την αποθέωσή του στην Ελλάδα στα χρόνια του Μεσοπολέμου. Ολόκληρη πραγματεία μπορεί να γραφτεί με τα σοβαρά αλλά και τα ευτράπελα που έπαιρναν τότε τη μορφή συλλόγων. Όπως ο πρωτότυπος πράγματι «Σύλλογος Ατέκνων», ο οποίος προηγήθηκε κατά πολύ των γνωστών στα χρόνια μας Συλλόγων των Πολυτέκνων. Η πρώτη εμφάνισή του, όπως έγραψε ο Αλέξανδρος Μάγνης, χρονολογείται το 1919[1]. Πρώτος πρόεδρος του φέρεται απόστρατος αξιωματικός ονόματι Σφήκας. Μάλιστα ο Σύλλογος αυτός λειτουργούσε ακόμη και μέχρι τις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου με πολυμελές διοικητικό συμβούλιο, γραμματείς, εφόρους εορτών και άλλους.
Παρέα ανδρών σε καφενείο της εποχής την εποχή του Μεσοπολέμου.
Φωτογραφικό αρχείο Π. Πουλίδη – ΕΡΤ.
Αξιομνημόνευτη έμεινε μια φράση του πρώτου Καταστατικού του «Συλλόγου Ατέκνων» που ανέφερε: «Ο Θεός μας εστέρησε της μεγαλυτέρας ευτυχίας, η οποία υπάρχει εις τον κόσμον: της τεκνοποιϊας και μας κατεδίκασε να μείνωμεν άνευ απογόνων. Διά τούτο και ημείς, προς τον σκοπόν να αντιδράσωμεν εις την κοινήν μας μοίραν, αποφασίζομεν: 1) να συνερχώμεθα άπαξ κατά τριμηνίανν εις κοινά συμπόσια κ.τ.λ. 2) να μετέχωμεν υποχρεωτικώς εις κάθε χαράν ή λύπην των μελών του Συλλόγου μας, 3) να ζώμεν εν ομονοία και αγάπη και να αλληλοστηριζώμεθα κ.τ.λ., κ.τ.λ.»[2]. Αν ο «Σύλλογος Ατέκνων» προκαλούσε μελαγχολία, υπήρξαν άλλοι Σύλλογοι που συνδέονταν με την αισιοδοξία και το χαμόγελο.
Ένας εξ αυτών, αρκετά μάλιστα διαδεδομένος, ήταν ο «Σύλλογος Αναγεννήσεως της Ζωής διά του Γέλιου»! Στην πραγματικότητα ήταν μία κίνηση που πυροδοτούσε ο εμποροβιομήχανος Μηλιώνης, ο οποίος πίστευε ότι η βασιλεία επί της γης αλλά πιθανόν και επί των ουρανών ανήκει στους ανθρώπους που γελούν[3]. Προπαγάνδιζε το γέλιο ως εσωτερική ανάγκη, η οποία διώχνει την κατήφεια και τη δυστυχία. Στην κατηγορία αυτή θα πρέπει να ενταχθούν και πάμπολλοι σύλλογοι που είχαν ιδρυθεί με σκοπό την ευθυμία και το φαγοπότι. Μόνον στην Καλλιθέα προπολεμικά υπήρχαν τρεις σύλλογοι, των Μπεκρήδων, των Ξενύχτηδων και των Γλεντζέδων. Αλλά είχαν Σύλλογο και οι Καλαμπουριστές. Αφορμή για την ίδρυσή του έδωσε απογευματινή εφημερίδα η οποία δημοσίευε καθημερινώς καλαμπούρια[4]. Τα καλαμπούρια μπορεί κάποτε να σώθηκαν, αλλά έμειναν οι καλαμπουριστές και ανήγαγαν τη δραστηριότητά τους σε επίπεδο Συλλόγου.
Το 1939 με πρωτοβουλία των αδελφών Γκίνη ιδρύθηκε στον Πειραιά ο «Σύλλογος Προστασίας Ανδρικού Φύλου»[5]. Στη σχετική προκήρυξη αναφερόταν: «Άνδρες! Πρέπει να παύσετε να πιάνεστε κορόιδα από τις γυναίκες! Η γυναίκα δεν είναι ο σκοπός της ζωής αλλά μέσο διαιωνίσεως του είδους. Άνδρες, συσπειρωθείτε γύρω μας, όσοι έχετε καρδιά μέσα στα στήθια». Φαίνεται δε πως ο Πειραιάς είχε ιδιαίτερη κλίση σε Συλλόγους τέτοιου είδους. Όπως ο Σύλλογος που αποτέλεσαν ερωτευμένοι νέοι, οι οποίοι στρέφονταν κατά της τυραννίας των γονιών και των προσκομμάτων που έβαζαν στην ένωση των κοριτσιών με τους εκλεκτούς της καρδιάς τους! Ο Σύλλογος όμως αυτός μετά από θορυβώδεις συνάξεις και επαναστατικά μανιφέστα διαλύθηκε άδοξα με επέμβαση της Αστυνομίας.
Εξάλλου στη Λαμία εμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1930 και ο «Σύλλογος Συζυγικής Αλληλεγγύης». Σκοπός του η αλληλοϋποστήριξη μεταξύ των συζύγων, εννοείται βεβαίως πάντα των ανδρών, εναντίον του ενδεχομένου απιστίας από τις γυναίκες τους. Ξεκίνησε ως αστείο με πρωτοβουλία ενός τέως πρωτοδίκη και κατέληξε σύντομα να λάβει τη μορφή πραγματικού Συλλόγου. Αλλά υπήρξε κι ένας Σύλλογος που δεν κατόρθωσε να ιδρυθεί στη Θεσσαλονίκη. Ήταν ο «Σύλλογος των παρανόμως κατεχόντων γαίας του Δημοσίου, Δήμων ή Κοινοτήτων προς προάσπισιν των συμφερόντων των»[6]. Τον αποτελούσαν ένας πρώην βουλευτής και άλλα γνωστά πρόσωπα της Μακεδονικής πρωτεύουσας. Ωστόσο το Πρωτοδικείο είχε αντίθετη άποψη και δεν ενέκρινε την ίδρυση του Συλλόγου κρίνοντας πως ο σκοπός του αντίβαινε στην ηθική.
Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα «Δημοκρατία» 9 Ιανουαρίου 2015
