Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Το ναΰδριο της Αγίας Παρασκευής.
Τρεις ήταν οι κεντρικοί οδοί που έδινε εντολή η Αντιβασιλεία να διαμορφωθούν και να είναι έτοιμες για να υποδεχτούν τον Όθωνα όταν η Αθήνα ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους. Οι οδοί Αθηνάς, Ερμού και Αιόλου. Όπως ήταν φυσικό και οι τρεις βρέθηκαν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, ενώ για την τελευταία προέκυψαν μείζονες προβληματισμοί για το πλάτος της. Θεωρήθηκε ότι η αρχική πρόβλεψη ήταν λανθασμένη και πως το πλάτος της «Αιολικής οδού» δεν θα επαρκούσε «διά τε τους πεζούς και τας αμάξας»[1]. Οπότε αποφασίστηκε η διεύρυνσή της. Σταυροκοπιόταν ο καλόγερος, ο οποίος ζούσε μέσα στην αυλή της ταπεινής βασιλικής μονόκλιτης και καμαροσκέπαστης εκκλησίτσας της Αγίας Παρασκευής της οδού Αιόλου, που στέκει στη θέση της από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Μόνον ο Θεός γνώριζε αν θα γλίτωνε το ναΰδριο ή θα υπέκυπτε και αυτό στις αδυσώπητες αξίνες των Μαλτέζων εργατών, όπως δεκάδες άλλα ταπεινά εκκλησάκια των Αθηνών.
Σκαρίφημα της περιοχής με τους δύο ναούς (1936).
Η «γειτόνισσα»
Έμελλε, όμως, να επιζήσει η Αγία Παρασκευή της οδού Αιόλου για να δει την Ελλάδα, την Αθήνα αλλά και τη «γειτόνισσά» της την Παναγία Χρυσοσπηλιώτισσα να μεγαλώνουν και να γνωρίζουν δόξες. Η Παναγία, την οποία οι Τούρκοι άφησαν ερείπια, ξαναστήθηκε περίλαμπρη στη θέση της, η Αθήνα απλώθηκε στα πέρατα της Αττικής και η μάννα πατρίδα, με θυσίες και αγώνες, αποκαταστάθηκε σε μεγάλο βαθμό. Σα να βλέπουμε τον καλόγερο να ξεκινά με τα πόδια, ναι με τα πόδια, για να φτάσει τα μαντάτα στους αδελφούς του που μόναζαν στη Μονή Οσίου Μελετίου, ψηλά στον Κιθαιρώνα.
Έφθανε μέχρι τα κοντινά χωριά, όπου του έδιναν ένα γαϊδουράκι για να ανέβει στη Μονή. Την ίδια διαδρομή έκαναν οι ασκητές από το 1762, όταν στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας οι εκκλησιαστικές αρχές και οι άρχοντες του τόπου αποφάσιζαν να παραχωρήσουν το παρεκκλήσι στο Μοναστήρι. Ανταποκρίνονταν έτσι στις ικεσίες του ιερομόναχου Ιωάσαφ, που ζητούσε την Αγία Παρασκευή για να χρησιμεύει ως κατοικία και ανάπαυση των καλόγερων της Μονής. Ως Μετόχι λοιπόν παραχωρήθηκε η Αγία Παρασκευή στον Όσιο Μελέτιο όταν μητροπολίτης Αθηνών ήταν ο Άνθιμος Δ΄.
«Αιγινήτικο Μετόχι»
Την ίδια περίοδο ήταν άρχοντες της πόλεως σπουδαίοι άνδρες όπως οι Λεονάρδος Καλογεράς, Νικόλαος Χειλάς, Μιχαήλ Παχυμέρης (Μπόλμπατζας) κ.ά. που υπέγραψαν το παραχωρητήριο. Ωστόσο, εύλογα προκύπτει η απορία γιατί τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα οι κυράδες των Αθηνών αποκαλούσαν την Αγία Παρασκευή «Αιγινήτικο Μετόχι»; Διότι ακολούθησε την τύχη της Μονής, η οποία διαλύθηκε το 1883, με αξιοθρήνητο τρόπο και προσαρτήθηκε στη Μονή Φανερωμένης. Όταν ξαναλειτούργησε ο Όσιος Μελέτιος (1928) το εκκλησάκι επέστρεψε στην δικαιοδοσία του, αλλά οι περιπέτειές του δεν τέλειωσαν εκεί.
Κάποτε ζητήθηκε, διά της εκκλησιαστικής αλλά και της δικαστικής οδού, η ακύρωση της δωρεάς που είχε γίνει στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και η επιστροφή στην αγκαλιά της γειτονικής «παλαιάς μητέρας»[2], όπως αποκαλεί ο Καμπούρογλους την Χρυσοσπηλιώτισσα. Τα χρόνια είχαν περάσει, η γη στην οδό Αιόλου είχε πάρει μεγάλη αξία και τα έσοδα του ναΐσκου μόνον ευκαταφρόνητα δεν ήταν, αφού οι Έλληνες επέμεναν να συμπαθούν και να ανάβουν το κεράκι τους στην ταπεινή Αγία Παρασκευή.
Χριστιανικά καλούδια
Η πολυσύχναστη οδός Αιόλου (αρχές 20ού αιώνα).
Αλλά τα δικαστήρια σεβάστηκαν την εκκλησιαστική παράδοση και τάξη. Άφησαν τα πράγματα ως είχαν και έτσι η παράδοση που ήθελε καλόγερους και καλόγριες να λειτουργούν το εκκλησάκι συνεχίζεται μέχρι τις ημέρες μας. Κάθε μέρα μια μοναχή κατεβαίνει από τη Μονή Οσίου Μελετίου του Κιθαιρώνα και ανοίγει το εκκλησάκι και καθαρίζει την φιλόξενη και πανέμορφη αυλή.
Προσφέρει χριστιανικά καλούδια (κομποσκοίνια, λιβάνι με άρωμα τριαντάφυλλο, μαστίχα κ.ά.). Η Αγία Παρασκευή της οδού Αιόλου, λαμπερή, προσεγμένη και ανακαινισμένη μπορεί να βρέθηκε κάτω από το επίπεδο του δρόμου και να κατεβαίνεις σκαλάκια για να την επισκεφτείς, αλλά βρίσκεται πάνω από την ψυχή των χριστιανών που οφείλουν να την προσέχουν σαν τα μάτια τους!
