Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Το έμβλημα.
Είναι όλως ιδιαίτερη η Σημαία που μεταφέρουν για 78 χρόνια και επαίρεται στον ιστό του Ιερού Βράχου των Αθηνών κάθε 12η Οκτωβρίου. Εκπροσωπεί τις αρετές και τις αξίες του χιλιοταλαιπωρημένου λαού των Αθηνών, ο οποίος έζησε 1265 ημέρες σκλαβιάς, βλέποντας το σύμβολό του μίσους και της καταστροφής να ρίχνει τη σκιά του πάνω στην πόλη. Η ναζιστική σημαία που κυμάτιζε στην Ακρόπολη ήταν ό,τι πιο απεχθές γνώρισαν οι κάτοικοι των Αθηνών. Ήταν υποχρεωμένοι να αντικρίζουν τη σβάστικα που προσέβαλλε το υπέρτατο Μνημείο του Πολιτισμού. Μεταξύ των άλλων και όσοι έμπαιναν και έβγαιναν στα γραφεία του Συλλόγου των Αθηναίων, στην οδό Κέκροπος στην Πλάκα.
Εκεί, στο απόμερο, ταπεινό εντευκτήριο του Συλλόγου, μακριά από τα αυτιά των εισβολέων και τον καταδοτών, ομιλητές και ομιλήτριες, κάθε εβδομάδα με παρρησία κατηγορούσαν τις σκληρότητές τους. Από τη συγγραφέα και γνωστή για την αντιστασιακή δράση της Μιμίκα Κρανάκη έως την αδικοχαμένη ηθοποιό Ελένη Παπαδάκη, η οποία διάβαζε ποιήματα του Κωστή Παλαμά. Από τον Γεώργιο Πωπ έως τον λογοτέχνη και διευθυντή της εφημερίδος «Εστία» Κύρο Κύρου. Και από τον Άγγελο Σικελιανό έως τον Τίμο Μωραϊτίνη! Με τον αντιστράτηγο και πρώην υπουργό Κωνσταντίνο Δροσόπουλο να λέει: «Έστω και αν ένας εκ των Αθηναίων παραμείνει στη ζωή, εμείς δεν πρόκειται να έλθουμε σε συμβιβασμό με τον Ξέρξη» [1].
Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου.
Χρησιμοποιώντας την απάντηση που είχαν δώσει οι Αθηναίοι στους Σπαρτιάτες, έστελνε το μήνυμα σε ευήκοα ώτα. Πρόεδρος του παλαίφατου Συλλόγου, ο παλαιός δήμαρχος Αθηναίων Λάμπρος Καλλιφρονάς και γενικός γραμματέας ο μεγαλοαστός πολεμιστής Δημήτριος Σκουζές. Είχε μεγαλουργήσει στους Βαλκανικούς Πολέμους και, πενηντάρης πλέον, πήγε εθελοντής το ’40 για να υπηρετήσει ως υπασπιστής του Αλέξανδρου Παπάγου. Με παραδείγματα από την τρισχιλιόχρονη Ιστορία, τροφοδοτούσαν τις ψυχές των ακροατών με αισιόδοξα επιχειρήματα για το τέλος των δεινών, την επικράτηση του δικαίου και της ελευθερίας και την επάνοδο σε μιαν ευτυχισμένη ομαλότητα. Όλοι γύριζαν στα σπίτια τους με ζεσταμένη την καρδιά, εμψυχωμένοι.
Ήταν ένα πραγματικό λουτρό καρτερίας και ελπίδας οι αξέχαστες εκείνες συγκεντρώσεις, όπως έγραψε ο εκ των πρωταγωνιστών Γεώργιος Ζαλοκώστας. Υπό αυτές τις συνθήκες και με αρωγούς σπουδαίες γυναίκες αποφάσισαν, καταμεσής της Κατοχής, τη δημιουργία μιας εντυπωσιακής μεταξωτής Σημαίας, διαστάσεων έξι επί επτά (6Χ7) μέτρων· μιας Σημαίας που υφάνθηκε από τα αγνά χέρια των κοριτσιών του Εργαστηρίου Απόρων Γυναικών. Ακριβώς στο κέντρο της Σημαίας και μέσα σε κύκλο χρυσοκεντήθηκε η σφραγίδα των Αθηναίων Δημογερόντων του 1821 που απεικονίζει την Αθηνά λογχίζουσα. Γύρω αναγράφηκε το περίφημο «Αθηναίων Ελευθερία». Αυτό είναι, εξάλλου, και το έμβλημα του «Συλλόγου των Αθηναίων».
Οι συμβολισμοί και η Τελετή της 12ης Οκτωβρίου
Η τελετή.
Η Σημαία αυτή υψώνεται κάθε χρόνο, από το 1945, στην Ακρόπολη. Την πρόσφερε ο «Σύλλογος των Αθηναίων» στον Δήμο Αθηναίων για να συμβολίζει το τέλος του δράματος της Κατοχής και την αρχή της δύσκολης διαδρομής προς την ελευθερία ενός ολόκληρου έθνους. Συμβολίζει με τον πλέον πανηγυρικό τρόπο την αποκάθαρση του Κάστρου των Αθηνών από το άγος των κατακτητών. Το πρώτο μεταπολεμικό Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων αποδέχθηκε την πρόταση, η οποία εγκρίθηκε και από τις αρμόδιες Αρχές τα δύσκολα εκείνα χρόνια.
Στιγμιότυπο από τον εορτασμό (1948).
Στιγμιότυπο από τον εορτασμό (1955).
Η σχετική απόφαση αναφέρει: «Η δωρηθείσα Σημαία (να) υψούται επί του ιστού της Ακροπόλεως, μερίμνη του Δήμου Αθηναίων και συμμετοχή του Συλλόγου των Αθηναίων καθ’ εκάστην Επέτειον της Απελευθερώσεως»[2]. Έτσι καθιερώθηκε και ως τοπική δημοτική γιορτή η 12η Οκτωβρίου, η οποία πραγματοποιείται αδιάλειπτα περισσότερο από εβδομήντα χρόνια και είναι συνδεδεμένη άρρηκτα με τη Σημαία της Απελευθέρωσης.
