Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Αναμνηστική φωτογραφία των προσκόπων από την πρώτη κατασκήνωση (1912).
Καταγράφοντας την ιστορία των κατασκηνώσεων στην Αττική, παρουσιάσαμε την πρώτη προσπάθεια που έγινε το 1911 στη Βουλιαγμένη. Ο αρωγός εκείνης της προσπάθειας και ιδρυτής του Προσκοπισμού στην Ελλάδα Αθανάσιος Λευκαδίτης θα προβεί στην επόμενη κίνηση έναν χρόνο αργότερα (1912). Προφανώς γνωρίζοντας ότι από το 1907 ο ιδρυτής του Προσκοπισμού Μπάντεν Πάουελ (1857-1941) είχε ιδρύσει την πρώτη προσκοπική κατασκήνωση, έπραξε το ίδιο, δημιουργώντας τη δική του προσκοπική κατασκήνωση στο δάσος της Μαγκουφάνας [1].
Ο Λευκαδίτης, όντας και γυμναστής των απόρων παιδιών του Παρνασσού, δεν έχανε ευκαιρία να οδηγεί τους μαθητές του στη φύση. Ακόμη περισσότερο τους προσκόπους του.
Οι περιγραφές που διαθέτουμε για εκείνη την εποχή είναι θαυμάσιες. Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς, με τον Αθ. Λευκαδίτη να παίρνει «εκατόν πενήντα περίπου ευσταλείς και σφριγηλούς προσκόπους» και να εκδράμει χαράματα «εις την εξοχήν του γραφικότατου Περάματος»! Πώς να φανταστεί ο σημερινός κάτοικος της Αττικής ότι «εκεί, υπό τα φυλλώματα των πεύκων ανέπνεαν το άρωμα των ελάτων και το ιώδιον του γαλανού κόλπου του Κερατσινίου και έπαιξαν και διασκέδασαν καθ’ όλην την ημέραν»![2]
Η περιοχή της Μαγκουφάνας, γύρω στα 1920. Πηγη: Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο.
Από το Πέραμα περπατούσαν σε στρατιωτική και γραφική παράταξη, και επανέρχονταν πεζή στον Πειραιά, απ’ όπου και επέστρεφαν στην Αθήνα με τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο.
Πληροφορίες για την κατασκήνωση αντλούμε από το πολύτιμο πόνημα του Αθηναίου Ησαΐα Ησαΐα για τον προσκοπισμό. Αναφέρει, λοιπόν, ότι στις αρχές Ιουνίου 1912 έγινε η κατασκήνωση στο δάσος της Μαγκουφάνας, μεταξύ Αμαρουσίου και Κηφισιάς. Τις απαραίτητες σκηνές και τον υπόλοιπο εξοπλισμό παραχώρησε το υπουργείο Στρατιωτικών. Εκτός από τον Αθ. Λευκαδίτη, στην οργάνωση της κατασκήνωσης συμμετείχαν τρεις αξιωματικοί του Ναυτικού, οι Κωνσταντίνος (Κοκός) Μελάς, Νικόλαος Γ. Πασπάτης και Γεώργιος Πανάς, όλοι φίλαθλοι που συμμετείχαν ενεργά και σε διάφορα σωματεία των Αθηνών.
Η κατασκήνωση διήρκεσε ένα οκταήμερο και συμμετείχαν περίπου 60 πρόσκοποι με τον αρχηγό και τους βαθμοφόρους τους. Ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός, το οποίο αποκαλύπτει και τον ιδεολογικό περίγυρο της εποχής και της συγκεκριμένης κίνησης, ήταν η επίσκεψη του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, συνοδευόμενου από τον υπουργό Παιδείας Ιωάννη Τσιριμώκο. Η νέα αυτή κίνηση οπωσδήποτε δημιουργούσε ευχάριστα συναισθήματα και οι επίσημοι φρόντισαν να ικανοποιήσουν οργανωτές και συμμετέχοντες, εκφράζοντας την ευαρέσκειά τους. Ξεναγήθηκαν στις εγκαταστάσεις, δοκίμασαν το συσσίτιο και συνεχάρησαν τους μάγειρες.
Αθανάσιος Λευκαδίτης (1872-1944).
Ο ενθουσιασμός του Ελ. Βενιζέλου για το κίνημα
Η προσκοπική δράση θεωρήθηκε εθνωφελής και εντύπωση προκάλεσε το γεγονός πως ο πρωθυπουργός Ελ. Βενιζέλος, απευθυνόμενος στον Κοκό Μελά, ο οποίος τότε υπηρετούσε ως υποπλοίαρχος, του συνέστησε όχι μόνον να συνεχίσει τη δράση αυτή, αλλά εν ανάγκη να παραιτηθεί και από τις τάξεις του Βασιλικού Ναυτικού. Διευκρίνισε στη συνέχεια ότι δεν θα έπρεπε να παραιτηθεί αμέσως, αλλά όταν θα του έλεγε ο ίδιος. Πράγματι, ο Κ. Μελάς συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους που ακολούθησαν και μετά τη λήξη τους παραιτήθηκε από τις τάξεις του Ναυτικού. Αφοσιώθηκε στην οργάνωση και διάδοση του προσκοπισμού, υπήρξε από του στενούς συνεργάτες του Ελ. Βενιζέλου και ήταν ο πρώτος που ανέλαβε τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού κατά την ίδρυσή του.
Όπως μας ενημερώνει πάντα ο Ησ. Ησαΐας, την πρώτη εκείνη προσκοπική κατασκήνωση επισκέφτηκαν και πολλά μέλη της αθηναϊκής κοινωνίας. Επίσης γονείς, οι οποίοι φυσικά εκδήλωναν την ικανοποίησή τους για τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Εννοείται ότι την κατασκήνωση επισκέπτονταν και άλλοι παράγοντες που στήριξαν τον προσκοπισμό στα πρώτα βήματά του, όπως ήταν ο υπουργός Οικονομικών Μιλτιάδης Νεγρεπόντης. Ο Αθ. Λευκαδίτης συνέχισε την οργάνωση και άλλων κατασκηνώσεων, τις οποίες θα παρουσιάσουμε σε επόμενα σημειώματά μας.
