Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Ο Σ. Τσάκωνας (στο μέσον της πρώτης σειράς) με νοσηλευτικό προσωπικό.
Όχι μόνο πραγματοποίησε τις πρώτες καισαρικές τομές στην Ελλάδα, αλλά φρόντισε να κάνει και την πρώτη κινηματογράφησή τους! Ήταν ο γυναικολόγος Σωκράτης Τσάκωνας (1860-1944), ο οποίος συμφιλίωσε το κοινό με την ιδέα της γέννησης με χειρουργική επέμβαση. Μια επέμβασης που κάτω από το ψαλίδι του χειρουργού δεν εμφανίζεται κάτι δυσάρεστο, αλλά μια δροσερή ζωή που διεκδικεί τα δικαιώματά της. Τόσο η μέθοδος της καισαρικής που εισήγαγε και στη χώρα μας όσο και η κινηματογράφηση παρέδωσαν το όνομά του στην αιωνιότητα, απασχολώντας μέχρι σήμερα ειδικούς και μη ερευνητές.
Με την πρώτη επέμβαση καισαρικής τομής που πραγματοποίησε στην Ελλάδα ο Σ. Τσάκωνας, ήλθαν στη ζωή δύο δίδυμα που σουλάτσαραν υπερήφανα στη Σπιανάδα της Κέρκυρας με την ευτυχισμένη μητέρα τους. Μετά την επιτυχία του και προφανώς γνωρίζοντας ότι πραγματοποιούσε ένα μεγάλο επιστημονικό βήμα στη χώρα του, αποφάσισε το 1912 να αποδεχθεί πρόταση για κινηματογράφηση της επόμενης επέμβασης. Η πρόταση έγινε από τον S. Leon, ο οποίος βρισκόταν στην Ελλάδα αρκετά χρόνια. Ήταν εκπρόσωπος της εταιρείας του Leon Gaumont, της παλαιότερης εταιρείας ταινιών του κόσμου. Ιδρύθηκε το 1895 και με διάφορες μορφές έφθασε έως το 2017, οπότε και απεσύρθη από την κινηματογραφική εκμετάλλευση.
Σωκράτης Τσάκωνας.
Η επέμβαση, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Θεραπευτήριον «Ο Ευαγγελισμός» διήρκεσε μόλις οκτώ λεπτά. Σε είκοσι λεπτά το νεογέννητο αγοράκι είχε πάρει το λουτρό του και η ευτυχισμένη λεχώνα βρισκόταν στο κρεβάτι της. Απολαυστική περιγραφή μας παρέδωσε ο χρονογράφος και γιατρός Παύλος Νιρβάνας, γράφοντας πως μόλις το μωρό βγήκε από την κοιλιά της μητέρας του, η μαία το σήκωσε ψηλά για να πάρει εικόνες η κάμερα. Οπωσδήποτε ήταν ένα πρωτότυπο γεγονός που ενθουσίαζε ακόμη και τους γιατρούς της εποχής.
Η μέθοδος που εφαρμοζόταν έδειχνε το παιδί να βγαίνει από το άνοιγμα ενός σάκου και να τινάζει τα χεράκια του στον αέρα. Πλημμύρισε την αίθουσα του χειρουργείου «με την ωραίαν αδιακρισίαν των πρώτων του κραυγών», όπως έγραφε ο Π. Νιρβάνας. Αναμφισβήτητα η κινηματογράφηση είχε και εκπαιδευτικούς σκοπούς, οπότε ο Σ. Τσάκωνας ήταν και πρωτοπόρος στη μορφωτική χρήση του κινηματογράφου. Σημειωτέον ότι τη δαπάνη για την κινηματογράφηση κατέβαλαν από κοινού το νοσοκομείο και ο γιατρός.
Με το θέμα, στη σύγχρονη βιβλιογραφία, έχουν ασχοληθεί έξι συγγραφείς από τον χώρο της ιατρικής και της νοσηλευτικής, και είναι οι Λαμπρινή Κουρκούτα, Ελένη Χατζηδημητρίου, Ολυμπία – Ελένη Παππά, Αθανασία Νέστωρ, Ιωάννης Ταχματζίδης και Μαρία Αβραμίκα. Δημοσίευσαν σχετική και άρτια εργασία με σκοπό την περιγραφή τής εν λόγω κινηματογράφησης.
Ποιος ήταν όμως ο ανήσυχος και δημιουργικός Σ. Τσάκωνας, ο οποίος αναγορεύθηκε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1885 και ακολούθως συνέχισε τις σπουδές του στη Βιένη και στο Μόναχο; Επί περίπου μία τεσσαρακονταετία υπηρέτησε στο Θεραπευτήριο «Ο Ευαγγελισμός», αρχικώς ως χειρουργός και στη συνέχεια και επί περίπου μία εικοσαετία ως διευθυντής της υπ’ αυτού το 1902 ιδρυθείσης Γυναικολογικής Κλινικής. Το 1910, όταν ιδρύθηκε έδρα Γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, εκλήθη και την κατέλαβε ως έκτακτος καθηγητής. Αποχώρησε από τον Ευαγγελισμό το 1926, αλλά δεν ιδιώτευσε.
Ανέλαβε την επιστημονική διεύθυνση του Κεντρικού Θεραπευτηρίου Αθηνών (Πατησίων και Χαλκοκονδύλη). Δίδαξε ευδοκίμως και δημοσίευσε πραγματείες για τον κλάδο του σε ελληνικά και ξένα περιοδικά. Οι σημαντικότερες εξ αυτών είναι: «Εγκόλπιον Γυναικολογίας», «Η καισαρική τομή γυναικολογικώς εξεταζομένη», «Etude Clinique sur la rachicocainisation», «La palpation abdominale en gynecologie», «Περί μεταμοσχεύσεως των ουρητήρων παρά τη γυναικί», «Η γυνή εν τη δημιουργία», «Die intravenosse Allgemeine Athernarkose» κ.ά. Απεβίωσε το 1944. Υπήρξε λάτρης του πρασίνου και επί πολλά έτη ενεργό μέλος της Φιλοδασικής Εταιρείας.
