Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Άποψη της Ακρόπολης με το θέατρο Ηρώδου του Αττικού, έργο του Raffaello Ceccoli.
Είναι από τις περιπτώσεις των προσωπικοτήτων που έδρασαν στα χρόνια της βασιλείας του Όθωνα, όταν η Αθήνα μετατράπηκε σε ένα είδος εργαστηρίου πολιτισμών. Άνθρωποι από διαφορετικά μέρη βρέθηκαν στην πρωτεύουσα του ελληνικού βασιλείου διδάσκοντας διάφορες επιστήμες. Φιλέλληνες οραματιστές, πρόσφυγες, καιροσκόποι, άνθρωποι με αγαθές διαθέσεις και άλλοι με σκοπιμότητες, συναγελάζονταν στις σκoλιές ρούγες της πόλης, που έβλεπε το μέλλον να ανοίγεται μπροστά της λαμπρό. Ανάμεσά τους διακρίθηκε για τις καλές υπηρεσίες που προσέφερε ο ιταλικής καταγωγής φιλέλληνας γιατρός, αρχαιολόγος και ζωγράφος Ραφαήλ Τσέκολης, όπως εξελληνίστηκε το ονοματεπώνυμό του (Raffaello Ceccoli). Η δραματική ιστορία του είναι ελάχιστα γνωστή στο ευρύ κοινό.
Ήταν εξ εκείνων των Ευρωπαίων που αγωνίστηκαν για την ανεξαρτησία των Ελλήνων από τους Τούρκους. Εξάλλου, ήταν και ο ίδιος πρόσφυγας. Ήρθε στην πατρίδα μας, μέσω Κέρκυρας το 1839, συνοδεύοντας την κόρη του Argia, η οποία έπασχε από φυματίωση. Επέλεξε να οδηγήσει το παιδί του για αεροθεραπεία, όπως την ονόμαζαν, στα ελληνικά νησιά του Ιονίου Πελάγους. Μέχρι που κατέληξε το 1843 σε ένα ελληνικό μοναστήρι, το οποίο φημιζόταν για τον καθαρό αέρα και τη θαυματουργή πηγή με τις ιαματικές ιδιότητες. Ήταν η Μονή της Ζωοδόχου Πηγής της Καλαβρίας (Πόρου)[1].
Εγκατέστησε εκεί το κορίτσι του και εκείνος ήλθε στην Αθήνα, κατοίκησε στο σπίτι του Μακρυγιάννη και διορίσθηκε στο Σχολείον των Τεχνών (Πολυτεχνείο) διδάσκοντας Ανωτέρα Ζωγραφική. Φιλότιμος και εργατικός, μύησε πολλά Ελληνόπουλα στα μυστικά της ζωγραφικής. Διαθέτουμε πλούσιες πληροφορίες από τη μαθήτριά του Ελένη Μπούκουρα Αλταμούρα (1821-1900), της οποίας η ζωή υπήρξε επίσης περιπετειώδης. Εκτός από τη διδασκαλία της ζωγραφικής, πρωτοστάτησε στην περίφημη Εταιρεία των Ωραίων Τεχνών, της οποίας τιμητικώς διετέλεσε πρώτη πρόεδρος η βασίλισσα Αμαλία.
Συνεργάστηκε στενά με άνδρες όπως οι Λύσανδρος Καυτατζόγλου, Ιωάννης Κωλέττης, Ανδρέας Μάμουκας και Ανδρέας Μεταξάς. Εν ολίγοις με την ελίτ της πρώτης εκείνης αθηναϊκής κοινωνίας. Ο Τσέκολης αποδείκνυε με πράξεις τον φιλελληνισμό του. Δίδασκε αμισθί, περιέθαλπε ενδεείς μαθητές και αγωνιζόταν να επαναφέρει τις ωραίες τέχνες στην αρχαία πατρίδα τους[2]. Η παρουσία του λειτούργησε καθοριστικά ώστε εκείνη την περίοδο το Πολυτεχνείο να καθιερωθεί κυρίως ως σχολείο εικαστικών τεχνών.
Προσέφερε πρόθυμα την ψυχή και τις γνώσεις του και φιλοτέχνησε προσωπογραφίες ανδρών της μεγάλης Εθνεγερσίας και σπουδαία φιλελληνικά έργα που παραμένουν άγνωστα. Εξάλλου, είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα η σειρά των τοπίων του Τσέκολη με διάφορες απόψεις της Ακρόπολης. Το 1849 ήταν κρίσιμη χρονιά για τον ρομαντικό καθηγητή, που είχε αγαπηθεί από την τοπική κοινωνία και έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης. Εξάλλου, είχε πλέον ασπαστεί τον ελληνικό τρόπο ζωής. Αλλά εκείνη τη χρονιά έφυγε από τη ζωή η αγαπημένη κόρη του, η οποία τάφηκε στον περίβολο της μονής.
Η εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής (1878), που βρίσκεται στον ομώνυμο ναό της οδού Ακαδημίας.
Το πλήγμα για τον ευαίσθητο καλλιτέχνη υπήρξε καθοριστικό. Η σωζόμενη πλάκα του μνήματος αποκαλύπτει το πένθος στο οποίο βυθίστηκε ο άτυχος πατέρας. Φιλοτέχνησε μια υπέροχη εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής, έχοντας ως πρότυπο την κόρη του, τόσο για πρόσωπο της Παναγίας όσο και του μικρού Ιησού. Αντίγραφο αυτής της εικόνας της Ζωοδόχου Πηγής φιλοτέχνησε αργότερα ο αγιογράφος Δρίβας και φυλάσσεται στον ναό της Ζωοδόχου Πηγής της οδού Ακαδημίας [3]. Ο Τσέκολης συρόταν απαρηγόρητος, προσπαθώντας να συνεχίσει την καθημερινότητά του, ενώ η ψυχική κατάρρευσή του ήταν περισσότερο από εμφανής. «Τόσον ελυπήθη ώστε απώλεσε σχεδόν το λογικόν», όπως έγραψε ο Σπυρίδων Δεβιάζης. Δεν άργησε να εγκαταλείψει την Ελλάδα και την Αθήνα, όπου παρέμεινε σχεδόν μία δεκαετία. Επέστρεψε στην πατρίδα του, όπου άφησε πρόωρα την τελευταία πνοή του. Έμεινε πίσω η γυναίκα του, η οποία πέθανε, πολλά χρόνια αργότερα, πάμπτωχη.
