Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Λίμνη Βουλιαγμένης (αρχές 20ού αιώνα)
«Εις τον πολύν ιαματικόν πλούτον της Ελλάδος προστίθεται και η Βουλιαγμένη» έγραφαν οι εφημερίδες το 1884, φέρνοντας στην επιφάνεια έναν νέο προορισμό για τα ιαματικά λουτρά που βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή της ιατρικής και της επικαιρότητας. Δεν ήταν εύκολο ακόμη να φτάσει κανείς για παραθερισμό στην απομακρυσμένη Βουλιαγμένη.
Ήταν η εποχή που είχαν καθιερωθεί τα λουτρά του Καϊάφα και φαίνεται πως η Βουλιαγμένη ζήλευε τη δόξα και τα κέρδη τους. Οι διαφημίσεις που έγιναν, με τα μέσα της εποχής, προσήλκυσαν μεγάλο αριθμό επισκεπτών για τα μέτρα που ίσχυαν το 1884.
Περίπου 500 άνθρωποι, από την Αθήνα και τα περίχωρά τους, έκαναν τα μπάνια τους στη Βουλιαγμένη στοιβαγμένοι σε αυτοσχέδιες καλύβες από πεύκα[1].
Το κράτος δεν έμεινε αδιάφορο στην κατάσταση που διαμορφωνόταν. Έδωσε εντολή στον καθηγητή Χημείας Αναστάσιο Χρηστομάνο να προβεί σε ανάλυση των υδάτων και να ενημερώσει την κυβέρνηση. Επειδή καθυστερούσε μάλιστα ο Καθηγητής να δημοσιοποιήσει τα αποτελέσματα, οι ενδιαφερόμενοι εξέφραζαν παράπονα.
Έλεγαν πως αν τα ύδατα της Βουλιαγμένης αποδειχθούν πράγματι ιαματικά, όπως ανέφεραν οι φήμες, τότε η κίνηση θα μετέβαλε την όψη της έρημης εκείνης ακτής, η οποία θα μετατρεπόταν σε πηγή πλούτου για την εκκλησία και τους ιδιώτες που είχαν εκτάσεις στη Βουλιαγμένη. Την ίδια χρονιά έγιναν και οι πρώτες συζητήσεις και σκέψεις για τους τρόπους που μπορούσε να οργανωθεί η συγκοινωνία, ώστε οι Αθηναίοι και οι Πειραιώτες να μπορούν καθημερινά να πηγαίνουν στη Βουλιαγμένη για τα μπάνια τους, όπως πήγαιναν και στο Φάληρο!
Πάντως, η αξιοποίηση της Βουλιαγμένης άργησε αρκετά και ιστορία της είναι πλούσια. Δεν είναι πολύ γνωστό το γεγονός ότι εκτός από τη μεγάλη Λίμνη της Βουλιαγμένης και τις τρεις λιμνούλες, εκ των οποίων οι δύο συνεχόμενες, υπήρχε και μία ακόμη στρογγυλή λιμνούλα, η οποία δεν ήταν στο ίδιο ύψος με τις άλλες.
Λασπόλουτρα Βουλιαγμένης
Ήταν λίγο ψηλότερα και ήταν ονομαστή σε όλη την Αττική για τα θεραπευτικά λασπόλουτρά της. Και στη μικρή δυτική όχθη της είχαν δημιουργηθεί τρεις τέσσερις ξύλινες μπανιέρες, τις οποίες χρησιμοποιούσαν οι λουόμενοι για να εξυπηρετηθούν. Τουλάχιστον μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1930 μαζί με τις αρετές της λίμνης διαφημίζονταν και τα λασπόλουτρα, με τεράστιες καταχωρίσεις τον Τύπο.
Στη φωτογραφία που δημοσιεύουμε, τεκμήριο του Δημητρίου Κουτσογιάννη, είναι εμφανής η χαρά των οκτώ ολόγυμνων ανδρών οι οποίοι απολάμβαναν τη λιμνούλα με τη μαύρη λάσπη. Σύμφωνα με περιγραφές της εποχής είχε διάμετρο περίπου δέκα μέτρα, ομαλό πάτο και το σκουρόχρωμο νερό της μόλις έφτανε στα γόνατα. Εξάλλου, οι διαφημίσεις ανέφεραν πως τα «μοναδικά λασπόλουτρα είναι θαυματουργά δι’ εκζέματα, αρθρίτιδα και ρευματισμούς».
Όσο για τα θειούχα και ραδιούχα ιαματικά νερά της λίμνης οι διαφημίσεις ήταν λαλίστατες καταγράφοντας περισσότερες από δεκαπέντε ασθένειες στις οποίες λειτουργούσαν θεραπευτικά. Ξεκινούσαν από χρόνια ουρική αρθρίτιδα και μητρικά και κατέληγαν σε χολοκυστίτιδες και δυσκοιλιότητες. Κι όπως αποδείχθηκε με επιστημονικά δεδομένα, τα λουτρά στη λίμνη Βουλιαγμένης είναι εξαιρετικά ευεργετικά για τον ανθρώπινο οργανισμό[2].
Λίμνη Βουλιαγμένης. Ελαιογραφία Απόστολος Γεραλής (1886-1983).
Την μπάζωσαν βέβηλα χέρια
Όσο για τη λιμνούλα με τα λασπόλουτρα, υπήρξε και ο αγαπημένος τόπος για τα παιδιά της εποχής που απολάμβαναν το παιχνίδι πασαλείβοντας τα σώματά τους με λάσπη και όχι βεβαίως για ιαματικούς λόγους. Οι περισσότεροι από τους επισκέπτες της λίμνης της Βουλιαγμένης, περνούσαν προηγουμένως από τη λιμνούλα με τη λάσπη για να αλείψουν το σώμα τους με τη μαύρη λάσπη. Μέχρι που βέβηλα χέρια τη μπάζωσαν και την εξαφάνισαν. Η προσπάθεια να επανέλθει στη φυσική της κατάσταση ξεκίνησε από τη δεκαετία 1980[3].
