Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Πανοραμική άποψη του Νοσοκομείου ΚΑΤ
Η βασίλισσα Φρειδερίκη δημιούργησε το 1949 το «449 Κέντρο Αποκαταστάσεως Τραυματιών», το γνωστό μας Κέντρο Αποκατάστασης Τραυματιών (ΚΑΤ) εξασφαλίζοντας και την απαραίτητη γη. Παρακολουθώντας το έργο διαρκώς, φρόντισε να προπαρασκευάσει και τη συνέχεια του υψηλού ανθρωπιστικού και εθνικού έργου που επιτελούσε το κέντρο. Είναι μία άγνωστη πτυχή της ιστορίας του νοσοκομείου, το οποίο λειτούργησε και ως κέντρο εκπαίδευσης των αδελφών νοσοκόμων του Ερυθρού Σταυρού. Η ιδιαιτερότητα του ιδρύματος τότε δεν βασιζόταν τόσο στην ιατρική, κατά βάση χειρουργική, αποκατάσταση του τραυματία όσο στη μετέπειτα φυσιοθεραπευτική του παρακολούθηση.
Αναπτύχθηκαν δημιουργικές απασχολήσεις ψυχαγωγίας, και όχι καταναγκασμού, ώστε να ωθείται ο τραυματίας στην κίνηση. Δημιουργήθηκαν γήπεδα βόλεϊ, επιτραπέζιας αντισφαίρισης, καθώς και δέκα εργαστήρια. Ανάλογα με την κλίση του, ο νοσηλευόμενος μπορούσε όχι μόνο να ασχοληθεί ερασιτεχνικά αλλά και να ειδικευτεί επαγγελματικά.
Ταπητουργείο, υφαντουργείο, καλαθοπλεκτήριο, υποδηματοποιείο, ξυλουργείο, τυπογραφείο, εργαστήρια δερμάτινων ειδών και διακοσμητικής αποτελούσαν το πεδίο ενασχόλησης των τραυματιών. Σύντομα προέκυψε η ανάγκη έκθεσης των προϊόντων που παρήγαγαν οι νοσηλευόμενοι.
Με δωρεά της Εθνικής Τραπέζης ανεγέρθηκε περίπτερο, που λειτουργούσε ταυτόχρονα και ως βιβλιοθήκη, θεατράκι και κινηματογράφος. για τους ασθενείς. Τα ψυχαγωγικά προγράμματα τελούσαν υπό την αιγίδα της συζύγου του τότε διοικητή της Εθνικής Τραπέζης, Γεωργίου Πεσματζόγλου, καθώς και άλλων συζύγων διευθυντών της τραπέζης[1].
Χαλιά σε περίφημους χρωματισμούς, κιλίμια με ωραιότατα σχέδια, διακοσμήσεις σε γυάλινα σερβίτσια, πίνακες ζωγραφικής και χωριάτικα ταγάρια ή ψάθινα σαλόνια ήταν εκτεθειμένα στο περίπτερο. Δύσκολα ο επισκέπτης καταλάβαινε ότι τα είχαν δημιουργήσει ασθενείς με το χέρι στον γύψο. Ένα αυτοσχέδιο γραφείο κήπου από ξύλινο κασόνι είχε δωρηθεί στον τότε βασιλιά για το κτήμα του Τατοΐου.
Ο ναΐσκος του Αποστόλου Παύλου για τον βασιλιά
Εντός του περιβόλου της βίλας Καζούλη βρισκόταν κάτασπρο, γραφικό και λιτό το παρεκκλήσι του νοσοκομείου. Το εκκλησάκι αυτό χτίστηκε με δωρεά μιας γνωστής τότε Αθηναίας, της Νίτσας Μπαλάσκα και αφιερώθηκε στη μνήμη του Αποστόλου Παύλου και του αγίου Φανουρίου. Αυτό που είναι, ομοίως, λιγότερο γνωστό είναι ότι ο εσωτερικός διάκοσμος του ναού πραγματοποιήθηκε κι αυτός με εργασία των θεραπευομένων στο ίδρυμα. Τα επίσημα εγκαίνια τόσο του ναού, όσο και του περιπτέρου της Έκθεσης πραγματοποιήθηκαν στις 2 Μαρτίου 1951[2].
Παρούσα, βεβαίως, η βασίλισσα Φρειδερίκη καθώς και πλήθος υπουργών και επισήμων. Η αφιέρωση της εκκλησίας αυτής στον Άγιο Παύλο παρέπεμπε στον βασιλέα και έμελλε να είναι και το επίσημο όνομα του νοσοκομείου. Το 1951 συστήθηκε το Νομικό Πρόσωπο «Ίδρυμα Αποκαταστάσεως Αναπήρων “Ο Άγιος Παύλος”».
Το «449 Κέντρο Αποκαταστάσεως Τραυματιών Στρατιωτικών» στην Κηφισιά λειτούργησε ως παράρτημα του 430 Στρατιωτικού Νοσοκομείου επί μία επταετία. Από το 1949 έως το 1952 νοσηλεύθηκαν στο κέντρο 6.000 τραυματίες. Όταν τελείωσε ο εμφύλιος, το ΚΑΤ άρχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στους πολίτες, με αποτέλεσμα να νοσηλευτούν από το 1953 έως το 1962 περίπου 15.000 τραυματίες.
Με αυτά τα δεδομένα, προέκυψε η ανάγκη ανέγερσης νέων εγκαταστάσεων, τις οποίες και πάλι εισηγήθηκε ο Ν. Βρυώνης προς τη βασίλισσα Φρειδερίκη. Η τελευταία υιοθέτησε και πάλι τις προτάσεις του. Διέταξε να διατεθούν από την Πρόνοια όλα τα απαιτούμενα χρήματα για τις κτιριακές εγκαταστάσεις του Νοσοκομείου. Τα σχέδια κλήθηκαν και εκπόνησαν ειδικοί με διεθνή εμπειρία και τον Αύγουστο του 1955 κατατέθηκε ο θεμέλιος λίθος. Η ανέγερση των νέων εγκαταστάσεων διήρκεσε επτά χρόνια και οι περισσότερες δυσκολίες που προέκυψαν οφείλονταν στο αργιλώδες έδαφος της περιοχής. Το 1962 είχε υψωθεί πλέον το επταώροφο, υπερσύγχρονο και επιβλητικό οικοδόμημα σε έκταση 77 στρεμμάτων. Με την ονομασία «Απόστολος Παύλος», ήταν δυναμικότητας αρχικώς 230 κλινών και ήταν αμιγές νοσοκομείο τραυματιολογίας[3].
