Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Συχνά αναρωτιόμαστε και δεν διαθέτουμε απαντήσεις για τον τρόπο που αντιμετώπιζαν παλαιότερα τα πλέον απλά πράγματα της καθημερινότητας. Η πρόοδος και η τεχνολογία μας έχει πλέον εξασφαλίσει, χωρίς κόστος και προβληματισμούς στοιχειώδη αγαθά που διευκολύνουν τη ζωή μας. Ένα εξ αυτών είναι ότι γνωρίζουμε ανά πάσα στιγμή και με πάμπολλους τρόπους τι ώρα είναι.
Αλλά μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες δεν επρόκειτο για το αυτονόητο, δεδομένου ότι δεν ήταν εύκολο να αγοράζουν όλοι ρολόι –είδος πολυτελείας την προπολεμική εποχή. Μόλις το 1916 η χώρα μας εναρμονίστηκε με την ώρα Greenwich. Ακόμη και όσοι διέθεταν ρολόι δεν ήταν αυτόματο όπως στις ημέρες μας και έπρεπε να το κουρδίζουν συχνά πυκνά. Τα ρολόγια που είχε τοποθετημένα ο Δήμος Αθηναίων σε κεντρικούς κοινόχρηστους χώρους, όπως οι πλατείες Ομονοίας και Συντάγματος, δεν βρίσκονταν σχεδόν ποτέ σε λειτουργία και όποτε λειτουργούσαν δεν ήταν ακριβή.
Αστεροσκοπείο Αθηνών (τέλη 19ου αιώνα).
Απέμεναν τα ρολόγια των εκκλησιών και οι καμπάνες τους, οι οποίες χτυπούσαν κάθε μεσημέρι στις δώδεκα και καλούσαν τους πολίτες και τις υπηρεσίες να κουρδίσουν τα ρολόγια τους. Πως όμως γνώριζαν οι εκκλησίες πότε ήταν 12 η ώρα το μεσημέρι ακριβώς; Μέσω μιας φούσκας! Η φούσκα αυτή –«σφαίρα» την αποκαλούσαν στην εποχή της, τη δεκαετία του 1930- υψωνόταν καθημερινά στις 12 παρά 5’ πλάι στον τρούλο του Αστεροσκοπείου, όπως φαίνεται και στο εντυπωσιακό και επιτυχημένο σκίτσο του Φωκίωνος Δημητριάδη.[1]
Η φούσκα ήταν ευδιάκριτη ακόμη και στα πιο μακρινά σημεία της πόλης, αφού τότε δεν είχαν ακόμη ανεγερθεί τα μεγαθήρια που εμποδίζουν τη θέα στον λόφο του Αστεροσκοπείου. Σίγουρα δε την έβλεπαν από τα καμπαναριά των εκκλησιών, τα οποία φρόντιζαν με τον ήχο τους να δίνουν το σύνθημα για το μεσημβρινό… γενικό κούρδισμα των ρολογιών, με συνέπεια και ακρίβεια αστεροσκοπείου! [2] Το μόνο ρολόι που δεν εναρμονίστηκε ήταν το ιστορικό ρολόι που λειτουργούσε στην πρόσοψη του Πανεπιστημίου Αθηνών.
