Η άγνωστη πολεμική ζωή του εξ απορρήτων του Παλατιού Λοχαγού Ιωάννη (Τζώνυ) Σερπιέρη

 Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς

Έζησε στο προσκήνιο της κοινωνικής και οικονομικής ζωής της χώρας και της πόλης των Αθηνών και στο παρασκήνιο της ζωής του Παλατιού. Υπηρέτησε πιστά, με ήθος και συνέπεια τρεις βασιλείς, τον Γεώργιο Β’, τον Παύλο A’ και τον Κωνσταντίνο Β’. Η ζωή του Ιωάννη Σερπιέρη (1902-1989), του Τζώνυ όπως τον αποκαλούσαν οι περισσότεροι, υπήρξε μυθική. Εύπορος αστός μοίραζε την καθημερινότητά του στα αρχοντόσπιτά του στην Αθήνα και στον ιδιόκτητο Πύργο της Βασιλίσσης. Σύντροφός του, η μοναδικού κάλλους Ολυμπιονίκης της αντισφαίρισης Ιουλία (Didie) Βλαστού Σερπιέρη (1903-1985).

Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του διακρίθηκε για τον σεβασμό του στον άνθρωπο. Παραμένει όμως εντελώς άγνωστη η ζωή του κατά την διάρκεια του πολέμου και των κρίσιμων πρώτων μεταπολεμικών χρόνων. Δικαιολογημένα, αφού και σε αυτή την περίοδο η δράση του ήταν άμεση συνδεδεμένη με το περιβάλλον και τις κινήσεις τόσο του Βασιλέως Γεωργίου Β’ όσο και του Διαδόχου Παύλου. Οπότε καλύπτεται με την αχλή του μυστηρίου που καλύπτει την προσωπική ζωή των μελών της Βασιλικής Οικογένειας. Επέλεξε να κρατήσει για τον εαυτό του όσα γνώρισε και βίωσε στον μακρύ βίο του.

Ωστόσο, στη Συλλογή Σερπιέρη που βρίσκεται στο Σύλλογο των Αθηναίων μεταξύ πολυτίμων κειμηλίων της οικογενείας, διασώθηκε και ένα δακτυλογραφημένο κείμενο του Ι. Σερπιέρη. Ένα κείμενο το οποίο διασώζει πληροφορίες για την ιστορία της οικογένειας του, η οποία συγγένευε με πολλές γνωστές αθηναϊκές οικογένειες, αλλά και σημαντικές και άγνωστες στο κοινό ιστορικές στιγμές της προσωπικής του ζωής. Μεταξύ άλλων αφηγείται τις πολεμικές δραστηριότητές του και την εν γένει προσφορά του στην Πατρίδα και τον Βασιλικό Οίκο. Παρακάτω παρουσιάζεται τμήμα αυτού που αφορά στα γεγονότα, τα οποία βίωσε ο Ι. Σερπιέρης αμέσως μετά το «Όχι» του Ιωάννη Μεταξά.

Ένα σαμποτάζ

Μία από τις αποστολές που ανέλαβε και αφηγείται ο ίδιος στις ανέκδοτες σημειώσεις του, ήταν ιδιαίτερα εμπιστευτική. Του την ανέθεσε προσωπικά ο Ιωάννης Μεταξάς και αφορούσε τρία τραίνα με πυρομαχικά που έστελναν οι Γερμανοί στην Βουλγαρία. «Αυτά τα πυρομαχικά δεν πρέπει να φτάσουν εκεί. Θα περάσουν από την Γιουγκοσλαβία και η υπηρεσία μας εκεί είναι εν γνώσει της καταστάσεως, αλλά χρειάζονται προσωπική και χρηματική εντολή»[1], είπε ο Ι. Μεταξάς στον Ι. Σερπιέρη και του ανέθεσε να πάει εκεί με πλαστά διαβατήρια και μεταφέροντας τα απαραίτητα.

Έτσι ο Ι. Σερπιέρης έφυγε με δύο διαβατήρια. Στο ένα ονομαζόταν Ιωάννης Παπαδόπουλος. Ταξίδεψε στην Βουδαπέστη, όπου ήταν πρέσβης ο Παναγιώτης Πιπινέλης (1899-1970), αργότερα υπουργός και για μικρό χρονικό διάστημα πρωθυπουργός. Έτυχε θερμής υποδοχής, πραγματοποιήθηκε γεύμα προς τιμήν του και προφανώς συζητήθηκαν ζητήματα της αποστολής του. Στην συνέχεια ταξίδεψε σιδηροδρομικώς προς τη Γιουγκοσλαβία με κατεύθυνση το Βελιγράδι. Ενδιαμέσως, στα σύνορα, είχε επαφή με πρόσωπα που είχαν καθοριστεί από την Αθήνα, παραδίδοντας την εντολή και το χρηματικό ποσόν.

Στη συνέχεια, πάντα σιδηροδρομικώς, έφθασε στο Βελιγράδι και επικοινώνησε τηλεφωνικώς με την Πριγκίπισσα Όλγα (1903-1997) της Γιουγκοσλαβίας, με την οποία συνδέονταν με φιλικούς δεσμούς από παιδιά. Όπως εξάλλου και με τον σύζυγό της, τον Αντιβασιλέα Παύλο (Καραγεώργεβιτς 1893-1976), ο οποίος βασίλευσε κατά την διάρκεια της ανήλικης βασιλείας του Πέτρου (1923-1970). Ο Ι. Σερπιέρης ζήτησε από την Πριγκίπισσα Όλγα να φιλοξενηθεί στο Παλάτι στο Βελιγράδι για δύο ημέρες. Πράγματι έμεινε στο Παλάτι του Βελιγραδίου χωρίς να αποκαλύψει σε κανέναν περί της αποστολής του, προφανώς διότι γνώριζε τις διαθέσεις του Αντιβασιλέα Παύλου. Όπως εξομολογείται ο Ι. Σερπιέρης το βράδυ και ενώ είχαν καθίσει στο τραπέζι αναστατωμένος μπήκε ο Αντιβασιλέας Παύλος λέγοντας ότι: «Φανταστείτε ότι σήμερα στη Γιουγκοσλαβία ανατίναξαν τρία τραίνα με πυρομαχικά. Είναι φοβερό, γιατί είμαστε μπλεγμένοι…».

Ως γνωστόν, ο εν λόγω Αντιβασιλιάς Παύλος ενέταξε το Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας στο αποκαλούμενο Τριμερές Σύμφωνο του Άξονα παρά το γεγονός ότι διαφωνούσε ο ανήλικός βασιλιάς Πέτρος και οι σύμβουλοί του που ήταν πολέμιοι της ναζιστικής Γερμανίας. Ωστόσο ο Ι. Σερπιέρης ένιωθε ικανοποιημένος διότι μάθαινε ότι ο σκοπός του ταξιδιού του είχε επιτευχθεί. Επέστρεψε στην Ελλάδα, παρουσιάστηκε στον Ι. Μεταξά, ο οποίος βεβαίως γνώριζε ήδη τις εξελίξεις. Ωστόσο, οι μυστικές υπηρεσίες των ναζί συνέλλεξαν πληροφορίες για το σαμποτάζ και πληροφορήθηκαν τον ρόλο του Ι. Σερπιέρη, γεγονός το οποίο αργότερα ήταν καθοριστικό για την φυγή του από την Ελλάδα.

Αποτυχημένη φυγή από Αθήνα

Ας αφήσουμε όμως τον Ι. Σερπιέρη να μας αφηγηθεί τα γεγονότα, όπως τα κατέγραψε στο ανέκδοτο Σημείωμά του, διευκρινίζοντας πως ο Κωνσταντίνος Σ. Μανιαδάκης (1893-1972) ήταν υφυπουργός Δημόσιας Ασφάλειας την τετραετία της «4ης Αυγούστου»: «Όταν ήρθε η καταστροφή με τον πόλεμο, ο Μανιαδάκης με κάλεσε και μου είπε: “Πρέπει να φύγεις γιατί η υπηρεσία μου έχει ανακαλύψει ότι είσαι καταδικασμένος σε θάνατο από τους Γερμανούς”. Εγώ όμως σκεπτόμενος ότι είχα γυναίκα και παιδιά αρνήθηκα. Είχα υπηρεσία τότε, στο γκαράζ του Επιτελείου και αφού απάντησα στον Μανιαδάκη, ξαναγύρισα στην υπηρεσία μου.

» Ο Μανιαδάκης όμως πήγε στον Βασιλέα Γεώργιο και του μίλησε ο οποίος (:βασιλιάς) με εκάλεσε στην Βρεττάνια στο Επιτελείο να μου πει πως πρέπει να φύγω. ”Μεγαλειότατε”, του απάντησα, “έχω γυναίκα και παιδιά και δεν εννοώ να φύγω”. “Θα φύγεις”, μου λέει, “με την οικογένειά σου με το ατμόπλοιο Σοφία, το οποίο παίρνει τα χρήματα, το χρυσό, τα γραμματόσημα και την χωροφυλακή, να πάει στην Κρήτη”.

» Μπαρκάραμε από τον Ωρωπό. Στον σωφέρ μάλιστα που μας πήγε μέχρι εκεί, είπα να μην φύγει αν δεν βεβαιωνόταν πως είχαμε ξεκινήσει. Ατυχώς, το “Σοφία”, έφυγε από τον Ωρωπό και πήγε απέναντι γιατί φοβόταν τα στούκας. Έτσι, πήραμε μία ψαροπούλα και ξεκινήσαμε να βρούμε το “Σοφία”, στην Εύβοια. Μπαρκάραμε τελικά, βρήκαμε μία καμπίνα και ζήτησα σωσίβια. Οι χωροφύλακες όμως τα είχαν πάρει σχεδόν όλα και έτσι βρήκα μόνο δύο. Ένα το πήρε η Ντιντή και ένα η Πατρίτσια ως μεγαλύτερη. Αν συνέβαινε κάτι, εγώ θα έσωζα την Σαββίνα και τον Φρέντυ.

» Εκείνη την ώρα άρχισαν να μας βομβαρδίζουν στούκας. Ευτυχώς δεν πέτυχαν το καράβι, αλλά την άλλη μέρα το πρωί το κατάστρωμα ήταν γεμάτο ψάρια από τις βόμπες που μας έριχναν γύρω-γύρω.

» Tελικά, ξαναγυρίσαμε πίσω και ξεμπαρκάραμε στον Ωρωπό γιατί κάτω από αυτές τις συνθήκες δεν ήθελε ο καπετάνιος να ταξιδεύει με γυναικόπαιδα. Και βρεθήκαμε πάλι στο σπίτι.

Αεροπορικώς στην Κρήτη

» Την επομένη το πρωί πήγα στο Επιτελείο. Μόλις με βλέπει ο Μανιαδάκης μου λέει: “Τι γυρεύεις εσύ εδώ;”

» Του εξηγώ την κατάσταση και πως έτσι που ήσαν τα πράγματα αποφάσισα να μην φύγω. Αυτός πάλι πηγαίνει στον Βασιλέα Γεώργιο και ο οποίος με φωνάζει πάλι να μου πει πως το ίδιο βράδυ θα έφευγε ένα υδροπλάνο με τον Παύλο, την Φρειδερίκη, τον Γεώργιο, την Μαρία και τον Λεβίδη, για την Κρήτη. Υπήρχε μία θέση ακόμη για μένα και την επομένη θα έφευγε εκείνος με άλλο υδροπλάνο με τον Πρωθυπουργό Τσουδερό και θα έφερνε την Ντιντή και τα παιδιά χωρίς αποσκευές.

» Γύρισα στο σπίτι, αποχαιρέτησα την Ντιντή και τα παιδιά, ο Φρέντυς ήταν 6 μηνών στην κούνια του και τις 11:00 το βράδυ ξεκίνησα για τον Σκαραμαγκά, όπου ήταν το υδροπλάνο.

» Φτάσαμε στην Κρήτη και η κατάσταση ήτο τραγική.

» Το υδροπλάνο του βασιλιά βομβαρδίστηκε και βούλιαξε. Έτσι το δικό μας θα γύριζε πίσω να φέρει τους άλλους.

» Έγραψα ένα γράμμα στην Ντιντή και το έδωσα στον πιλότο. Της έγραφα να μην έρθουν γιατί δεν υπήρχε καμία περίπτωση να σώσουμε την Κρήτη. Και έτσι βρεθήκαμε χωρισμένοι.

Χρυσαφικά και τιμαλφή

«Ο Βασιλιάς μου είχε δώσει μία βαλίτσα με όλα τα χρυσαφικά και τα τιμαλφή της οικογένειάς του. Και εγώ είχα μία βαλίτσα με όλα τα μπιζού της Ντιντής.

» Όταν φτάσαμε στην Κρήτη και βρήκαμε μία ψαροπούλα να μας βγάλει στην ακτή, άρχισαν να μας βομβαρδίζουν τα στούκας. Παράτησα τις δύο βαλίτσες πάνω στην άμμο και πήγα να κρυφτώ σ’ ένα χαντάκι. Μόλις σταμάτησαν οι βομβαρδισμοί, βγήκα από το χαντάκι και με κτυποκάρδι πήγα να δω αν υπήρχαν οι βαλίτσες. Ευτυχώς και οι δύο ήσαν ανέπαφες και οι οποίες με συνόδευσαν μέχρι το Κέϊπ Τάουν».

Πολιτική δράση

«Όταν έφθασα στην Κρήτη ανθυπολοχαγός, ο Βασιλιάς Γεώργιος με διόρισε υπασπιστή του Παύλου και γι’ αυτό από την Αίγυπτο όπου ο Φαρούκ ζήτησε να φύγουμε, συνόδευσα τον Παύλο μέχρι το Κέιπ Τάουν. Εκεί ο Βασιλιάς Γεώργιος με διόρισε Σύνδεσμο παρά του Στρατηγού Σματς και είχα αρκετά έντονη πολιτική δράση.

» Θυμάμαι μία μέρα, με εκάλεσε ο Σματς και μου είπε πως ήθελε να με πάρει μαζί του στο Λονδίνο γιατί ήθελε να βοηθήσει τον Τσώρτσιλ να πείσει τον Ρούσβελτ περί δρομολογίου αποβάσεως στην Ευρώπη. Και με ήθελε μαζί του ως Σύνδεσμο του Βασιλέως και του Διαδόχου Παύλου.

» Φύγαμε, και η ιδέα του ήτο ότι θα έπρεπε η απόβαση να γίνει μέσω Ελλάδος δηλ. από το Σουέζ να πάμε Θεσσαλονίκη. Θα ήτο δύσκολος η διαδρομή στα νησιά, αλλά άμα φθάνανε στην Θεσσαλονίκη, ήταν κάμπος μέχρι το Βερολίνο. Και οι Γερμανοί θα ήσαν ακόμα στην Μόσχα.

» Ατυχώς όμως ο Ρούσβελτ δεν εννοούσε να εφαρμόσει την ιδέα του Σματς και αναγκαστήκανε να κάνουν την απόβαση μέσω Βορείου Αφρικής με αποτέλεσμα άμα φθάσανε στις Άλπεις να σταματήσει η επιχείρησις.

» Όταν επιστρέψαμε από την Αφρική εις την Αίγυπτο, αποφάσισα ότι δεν ήταν δυνατόν εγώ να περνώ ζωή ευχάριστη και η Ντιντή να υποφέρει με την Κατοχή. Δηλαδή, ότι συνελήφθει δύο φορές από την Γκεστάπο και τα λοιπά δεινά της Κατοχής. Έπρεπε κάτι να κάνω».

 

Αλεξιπτωτιστής

«Έτσι γράφτηκα στο Σύνταγμα Αλεξιπτωτιστών, εθελοντής. Πήγα στην Ιταλία και έλαβα μέρος στην απόβαση της Νεαπόλεως. Έπεσα με το αλεξίπτωτο 9 φορές. Την τελευταία φορά όμως, έπεσα άσκημα. Συνήθως έβγαινα πρώτος από το αεροπλάνο με τους 14 άνδρες μου. Την τελευταία όμως φορά ήρθε ένας Συνταγματάρχης, εγώ ήμουν μόνο Λοχαγός, και έπρεπε να βγει αυτός πρώτος και εγώ όγδοος.

» Την ώρα που ετοιμαζόμουνα να βγω έλεγα μέσα μου: “Κοίτα μην γίνεις ρεζίλι, Τζώνη!”, και έφυγα τρεχάλα. Γλίστρισαν όμως τα πόδια μου πάνω στο αλουμίνιο με τα καρφιά και βγήκα με το κεφάλι  πρώτο αντί όρθιος. Αποτέλεσμα να βρεθεί το πόδι μου πιασμένο μέσα στο αλεξίπτωτο και να κατεβαίνω με το κεφάλι προς τα κάτω. Κατάφερα να ξεμπλέξω το πόδι μου αλλά έπεσα με την πλάτη και έσπασα την σπονδυλική μου στήλη.

» Έμεινα δύο μήνες στο κρεββάτι σε πλήρη ακινησία, η πλάτη μου σώθηκε αλλά δεν ήμουν πλέον χρήσιμος για καμμία υπηρεσία.

» Τότε ο Βασιλεύς Γεώργιος με πήρε εις το Λονδίνο ως υπασπιστή και πηγαινοερχόμουνα στην Αίγυπτο ως Σύνδεσμος Γεωργίου- Παύλου»[2].

Η έγγραφη αυτή μαρτυρία του Ι. Σερπιέρη είναι εξαιρετικά σημαντική για την νεώτερη ιστορία μας. Δεν επρόκειτο περί ενός υπηρεσιακού παράγοντος που παρεπιδημούσε στους κόλπους του Παλατιού. Ούτε η αποκτηθείσα ιδιότητα του αξιωματικού κατά την διάρκεια του πολέμου πρόσθεσε κάτι στις σχέσεις του με το περιβάλλον της βασιλικής οικογένειας. Επρόκειτο περί ενός εύπορου αδελφικού φίλου του Διαδόχου Παύλου και των πριγκιπισσών Ειρήνης και Όλγας, καθώς και της πριγκίπισσας Ελισσάβετ του Νικολάου. Αχώριστη παιδική παρέα που κάθε Κυριακή βρισκόταν στο Φάληρο, στον Πύργο ή στο Τατόι. Εν ολίγοις θεωρείτο μέλος της οικογενείας.

Εξάλλου στον Πύργο της Βασιλίσσης επέλεξε να διαμείνει το νεόνυμφο ζεύγος Παύλου – Φρειδερίκης. Εν όψει της Επετείου της 28^ης Οκτωβρίου αποσπάσαμε ενδιαφέροντα τμήματα ευελπιστώντας να το δημοσιεύσουμε ολόκληρο προσεχώς. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος, ο Ι. Σερπιέρης ήταν 38 ετών. Ο μόνος που κατόρθωσε να του αποσπάσει σοβαρές πληροφορίες για την περίοδο που μας ενδιαφέρει, δηλαδή όταν βασιλεύς και ελληνική κυβέρνηση έφυγαν προς την Κρήτη και από εκεί προς Αίγυπτο και Κέιπ Τάουν, ήταν ο Σπυρίδων Μαρκεζίνης. Στο έργο του «Σύγχρονη Πολιτική Ιστορία της Ελλάδος» περιλαμβάνει αφήγηση του Ι. Σερπιέρη, ακολούθου του διαδόχου Παύλου, για τις διαθέσεις, τις κινήσεις, τις συζητήσεις και τις αποφάσεις των μελών του βασιλιά και της οικογενείας του. Σημειώνει μάλιστα, ο Σπ. Μαρκεζίνης, πως η μαρτυρία αυτή σώζεται γραπτή στο αρχείο του.

Ήταν τέτοια η αφοσίωση του Ι. Σερπιέρη στην βασιλική οικογένεια ώστε προκαλούσε και πολλές αντιπάθειες. Λειτουργούσε στην πραγματικότητα ως «φύλακας άγγελος» του διαδόχου Παύλου και της πριγκίπισσας τότε Φρειδερίκης, σε βαθμό ώστε να προκαλεί αντιπάθειες ακόμη και σε ψύχραιμα πρόσωπα όπως ο Εμμανουήλ Τσουδερός (1882-1956). Τον ρόλο αυτό διατήρησε εντέλει μέχρι το τέλος της ζωής του, διατηρώντας πάντα στενή σχέση με τους βασιλείς και το περιβάλλον του Παλατιού.

  

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Εφέδρου Λοχαγού Ιωάννου Φ. Σερπιέρη

(Περίοδος 1940-1947)

 

• 30 Οκτωβρίου 1940: Παρουσιάσθηκε εθελοντικά στον υπουργό Στρατιωτικών για ανάληψη υπηρεσίας.
• Δεκέμβριος 1940: Ανέλαβε υπηρεσία, ως ιδιώτης τεχνίτης, στο Γ΄ Εργοστάσιο του Α’ Όρχου Αυτοκινήτων (Διαταγή υπουργού Στρατιωτικών υπ’ αριθμ. 220947/14-12-1940).
• Φεβρουάριος 1941: Ονομάσθηκε ανθυπολοχαγός (έφεδρος αρχιτεχνίτης Δ’ Τάξεως) και εξακολούθησε να υπηρετεί στην ίδια μονάδα (Βασιλικό Διάταγμα της 25-2-1941 που κοινοποιήθηκε με την υπ΄ αριθμ. 204766 /178 / 18-3-1941 Εγκύκλιο Διαταγή Υπουργείου Στρατιωτικών).
• 22 Απριλίου 1941: Με διαταγή του διαδόχου Παύλου Α’ αναχώρησε για Κρήτη συνοδεύοντας την οικογένειά του.
• 1 Μαΐου 1941: Με προφορική διαταγή του βασιλιά Γεωργίου Α’ αναχώρησε για Αίγυπτο συνοδεύοντας την βασιλική οικογένεια.
• 19 Μαΐου 1941: Παρουσιάσθηκε στη Φάλαγγα Ελλήνων Αιγύπτου και προσκολλήθηκε στο επιτελείο της (Διαταγή υπ’ αριθμ. 1888 /19-5-1941).
• 23 Ιουνίου 1941: Με διαταγή του βασιλιά Γεωργίου Β’ ανέλαβε τα καθήκοντα υπασπιστή του διαδόχου Παύλου Α’.
• 13 Ιουνίου 1944: Του απονέμεται ο βαθμός του υπολοχαγού (Αρχιτεχνίτου Γ’ τάξεως) μετά από πρόταση του στρατηγού Π. Νικολαΐδη (Βασιλικό Διάταγμα 13^ης Ιουνίου 1944).
• 28 Ιουνίου 1944: Λαμβάνει φύλλο πορείας για εκπαίδευση στην 2^η Ανεξάρτητη Αγγλική Ταξιαρχία Αλεξιπτωτιστών, με διαταγή του Γενικού Επιτελείου Στρατού.
• 12 Ιουλίου 1944: Τραυματίζεται πέφτοντας με αλεξίπτωτο στην Ιταλία και εισάγεται προς νοσηλεία στο Κινητό Χειρουργείο της Ταξιαρχίας.
• 18 Ιουλίου 1944: Διακομίζεται για νοσηλεία στο Κάϊρο και εισάγεται στο 105 Αγγλικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο.
• Η 2^η Ανεξάρτητη Ταξιαρχία Αλεξιπτωτιστών του απονέμει Πιστοποίηση Ευδόκιμης Εκπαίδευσης και πιστοποιητικό τραυματισμού του κατά την πτώση με αλεξίπτωτο (Αριθ. Τ 119G της 14-7-1944 GPH/ OGC).
• 20 Αυγούστου 1944: Λαμβάνει εξιτήριο από το νοσοκομείο.
• 21-8-1944: Παρουσιάζεται και αναλαμβάνει εκ νέου υπηρεσία ως υπασπιστής του διαδόχου Παύλου Α’.
• Σεπτέμβριος 1944: Ονομάζεται λοχαγός (Αρχιτεχνίτης Β’ Τάξεως) μετά από πρόταση του στρατηγού Ε. Λιόσση (Βασιλικό Διάταγμα 5^ης Σεπτεμβρίου 1944 που κοινοποιήθηκε με την υπ’ αρίθμ. 63/6-9-1944 Εγκύκλιο Διαταγή Υπουργείου Στρατιωτικών).
• Από τότε και επί δυόμιση περίπου χρόνια υπηρέτησε στον Οίκο του Βασιλέως Γεωργίου Β’ που βρισκόταν στο Λονδίνο, εκτελώντας υπηρεσία συνδέσμου του διαδόχου Παύλου Α’ που βρισκόταν στην Αλεξάνδρεια με τις εκάστοτε εν Αθήναις Ελληνικές Κυβερνητικές Αρχές. Για την εκτέλεση της υπηρεσίας μετακινείτο διαρκώς αεροπορικώς.
• 21 Ιανουαρίου 1947: Απολύεται από τις τάξεις του Στρατού.

Η συμβολή της Ιουλίας (Ντιντής) Βλαστού Σερπιέρη

στον επισιτισμό του ελληνικού λαού που λιμοκτονούσε

 

Καθοριστική ήταν και η συμβολή της συζύγου του, Ιουλίας (Ντιντής) Βλαστού Σερπιέρη, στην υπόθεση του επισιτισμού της χώρας κατά την διάρκεια της Κατοχής. Είναι μια άγνωστη πτυχή της σύγχρονης ιστορίας μας με την οποία ασχολήθηκε μόνον ο Σπυρίδων Μαρκεζίνης στο σημαντικό πολύτομο έργο του.  Γεννήθηκε στη Μασσαλία και πατέρας της ήταν ο ευπατρίδης Μιχαήλ Βλαστός, γνωστός για την ενασχόληση και την εθνική δωρεά των αρχαιολογικών συλλογών του στο ελληνικό κράτος.

Η Ιουλία εγκαταστάθηκε στην Αθήνα μετά τον γάμο της με τον Ιωάννη Σερπιέρη (1927) και από τότε υπήρξε από τις κεντρικές φυσιογνωμίες της Αθηναϊκής ζωής. Είναι διεθνώς γνωστή λόγω της ενασχόλησής της με την αντισφαίριση (τένις) και αναδείχθηκε Ολυμπιονίκης το 1924 στο Παρίσι. Συνδέθηκε στενά με την βασιλική οικογένεια της Ελλάδος και ιδιαιτέρως με την Μεγάλη Δούκισσα της Ρωσίας Ελένη του Νικολάου και τις θυγατέρες της. Κατά την διάρκεια του πολέμου έσπευσε εθελοντικά να υπηρετήσει ως νοσοκόμα ενώ κατά την Κατοχή παρέμεινε στην Ελλάδα.

Συνδέθηκε στενά με τον τότε εκπρόσωπο και αργότερα πρόεδρο του Ερυθρού Σταυρού Εμίλ Σάντστρομ (1886-1962). Από κοινού με την Ελένη του Νικολάου, η οποία επίσης επέλεξε να μείνει στην Αθήνα, προσέφεραν πολύτιμες υπηρεσίες στην Αντίσταση. Στην διάρκεια της Κατοχής η Ιουλία Σερπιέρη με τα παιδιά της είχαν εγκατασταθεί στο σπίτι της πεθεράς της, η οποία είχε φύγει από την ζωή πριν από τον πόλεμο. Όπως αναφέρθηκε ήδη στο κείμενο του συζύγου της συνελήφθη δύο φορές από τους Γερμανούς, αλλά οι διεθνείς επαφές που διατηρούσε απέτρεψαν την κακοποίηση και φυλάκισή της.

Πολλοί ήταν εκείνοι που έσπευσαν να βοηθήσουν τον χειμαζόμενο ελληνικό πληθυσμό, ενώ επισήμως –μέσω της πρεσβείας– η Σουηδία είχε «υιοθετήσει» την χώρα μας. Οι αδίστακτοι Γερμανοί κατακτητές άρπαζαν ακόμη και την βοήθεια που έστελνε στην Ελλάδα ο Σουηδικός Ερυθρός Σταυρός. Έτσι οδήγησαν τη χώρα στον λιμό που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1941 και πήρε τρομακτικές διαστάσεις τον χειμώνα. Για την αντιμετώπισή του το 1942 σχηματίσθηκε η Επιτροπή Διαχειρίσεως Βοηθημάτων Ελλάδος, επικεφαλής της οποίας υπήρξαν δύο διακεκριμένοι άνδρες.

Ο Σουηδός διπλωμάτης Πωλ Μον (1898-1957), ο οποίος παρέμεινε στην Ελλάδα ένα επτάμηνο (Σεπτέμβριος 1942 – Μάρτιος 1943) και ο συμπατριώτης του αρχιδικαστής Εμίλ Σάντστρομ, που αναφέρθηκε παραπάνω, παρέμειναν στην χώρα μας μέχρι το τέλος της περιπέτειας (Μάρτιος 1945). Υπήρξαν η «ψυχή» της  προσπάθειας για την αντιμετώπιση του λιμού και το μέγεθος της προσφοράς τους δεν έχει ακόμη αποτιμηθεί. Ο Σάντστρομ εργάστηκε ως δικαστής στα Μικτά Δικαστήρια της Αιγύπτου (1918-1926) και ως Πρόεδρος της Επιτροπής των Αγγλογερμανικών Συναλλαγών στο Λονδίνο (1926-1929).

Η Ιουλία Σερπιέρη φρόντιζε να εξασφαλίζει τις συνθήκες και τα απαραίτητα για να δρουν οι δύο άνδρες αλλά και οι στενοί συνεργάτες τους, οι οποίοι είχαν δομήσει ένα κολοσσιαίο δίκτυο με κεντρικό επιτελείο να στεγάζεται στο Μαράσλειο. Το δίκτυο αυτό παρέλαβε και διένειμε περίπου 700.000 τόνους τροφίμων και περισσότερους από 3.000 τόνους ρούχων και υποδημάτων. Πλούσια στοιχεία διέσωσε ο Σπ. Μαρκεζίνης για την άγνωστη αυτή πτυχή της Ιουλίας Σερπιέρη. Της γυναίκας που έμεινε στην ιστορία για την ομορφιά της, την αγάπη και την αφοσίωσή της στην οικογένεια και την Πατρίδα και τις επιδόσεις της στον αθλητισμό.