Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Σύνθεση από την οροφή και τον αύλειο χώρο, όπου και το εκκλησάκι, του κτηρίου της οδού Ξενοφώντος.
Τα ονόματά τους δεν είναι γραμμένα με χρυσά γράμματα και οι προτομές τους δεν στολίζουν τους χώρους που ευεργέτησαν. Βιογραφίες τους δεν υπάρχουν στα λεξικά και τα σχολικά βιβλία ως παράδειγμα υψηλών ιδανικών. Η Αγλαΐα Κυριακού συνέδεσε το όνομά της με το γνωστό Νοσοκομείο Παίδων στου Γουδή, ενώ ο αδελφός της Αντώνης Αντωνιάδης παραμένει άγνωστος, παρά το γεγονός ότι κατέλειπε τεράστια για την ίδρυση Μαιευτηρίου για άπορες γυναίκες. Δύο αδέλφια και μία οικογένεια εκπροσώπησαν την πλέον ιδανική και όμορφη πλευρά της νεοελληνικής ιστορίας μας, ενώ ο τρόπος που αντιμετωπίστηκαν η μνήμη και η περιουσία τους δείχνει την άλλη πλευρά της.
Ο Σπυρίδων Αντωνιάδης, έργο Σπ. Προσαλέντη.
Η οικογένεια Αντωνιάδη καταγόταν από την Χαλέπα της Κρήτης. Το αρχικό επώνυμό της ήταν Μελισσηνού. Όλα τα παιδιά του Αντώνη Μελισσηνού και της γυναίκας του, η οποία καταγόταν από την οικογένεια Θωμαζαίου, πρόσφεραν σπουδαίες υπηρεσίες στην Εθνεγερσία. Δύο εξ αυτών, οι Εμμανουήλ (1791-1863) και Σπυρίδων Αντωνιάδης (1808-1873), διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην πολιτική και τα γράμματα. Ο μεν πρώτος Φιλικός, πολεμιστής και μαχητικός δημοσιογράφος, εξέδωσε τις εφημερίδες «Ηώ» και «Αθηνά» (1830). Ο κατά 17 χρόνια αδελφός του Σπυρίδων διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα στην Κρήτη και στη συνέχεια φοίτησε στην περίφημη Σχολή της Χίου που υπήρξε σπουδαίο κέντρο του διαφωτισμού. Πρόσφερε με αυταπάρνηση υπηρεσίες στον Αγώνα και μετά υπηρέτησε ως τμηματάρχης, νομάρχης, γενικός γραμματέας και υπουργός Εσωτερικών.
Ο Σπ. Αντωνιάδης γνώριζε άριστα αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά, υπήρξε πολυγραφέστατος και προίκισε την βιβλιογραφία με ιστορικά και αρχαιολογικά πονήματα, πρωτότυπα ή μεταφράσεις. Μελέτες του αποτελούν μέχρι σήμερα μοναδική πηγή πληροφοριών για την ελληνική αυτοδιοίκηση, με κυριότερο το έργο του «Τα Δημοτικά». Παιδιά του ήταν η Αγλαΐα, η οποία γεννήθηκε στην Αθήνα το 1846 και ο Αντώνιος που γεννήθηκε επτά χρόνια αργότερα (1853). Η ευσεβής και φιλάνθρωπος μητέρα τους Σμαράγδα, τα μεγάλωσε με επιμέλεια και φρόντισε για την άρτια μόρφωσή τους. Ελάχιστα στοιχεία είναι γνωστά για την πλούσια κοινωνική προσφορά των παιδιών τους.
Η Σμαράγδα Αντωνιάδη, έργο Σπ. Προσαλέντη.
Η Αγλαΐα Αντωνιάδη παντρεύτηκε σε ηλικία 36 ετών τον 47χρονο καταγόμενο από την Καλαμάτα Καθηγητή Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Παναγιώτη Κυριακό (1835-1900). Δεν απέκτησαν παιδιά και εκείνος έφυγε από τη ζωή όταν η Αγλαΐα ήταν 54 ετών. Δεν συμμετείχε σε κοσμικά γεγονότα, τιμούσε τη μνήμη του συζύγου της, περνούσε το χρόνο της διαβάζοντας και αφιερωμένη σε φιλανθρωπικές δραστηριότητες. Συγκινημένη από τα τεράστια ποσοστά θνησιμότητας των παιδιών και διατηρώντας ισχυρούς δεσμούς με τον ιατρικό κόσμο, μοιράστηκε τις σκέψεις με τον μικροβιολόγο Κυριάκο Κυριαζίδη (1877-1938)[1], από τους πρώτους που δίδαξαν Παθολογία Παίδων σε πανεπιστημιακή κλινική. Έτσι, φεύγοντας από τη ζωή (1933) με τη διαθήκη της διέθεσε την περιουσία της για τη δημιουργία της «Κλινικής Απόρων Παίδων Παναγιώτη & Αγλαΐας Κυριακού & Οικογενείας Σπυρίδωνος Αντωνιάδου».
Ο ευεργέτης Παναγιώτης Κυριακός.
Η επιλογή ως εκτελεστών ανδρών όπως ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος και ο υπουργός Υγείας Αλέξανδρος Κορυζής, επέτρεψε σχετικά σύντομα για τα ελληνικά δεδομένα να εγκαινιαστεί το Νοσοκομείο (Απρίλιος 1938). Ο αδελφός της, δικηγόρος Αντώνιος Αντωνιάδης όχι μόνον ενστερνίστηκε το όραμα της αδελφής του, διαθέτοντας και εξ ιδίων σημαντικά ποσά για το Νοσοκομείο Παίδων, αλλά έχτισε και το δικό του όραμα. Η αδελφή του φρόντισε για το άπορο παιδί και εκείνος για την άπορη μάννα. Αφού έχασε την αγαπημένη του γυναίκα Ειρηνούλα και την αδελφή του Αγλαία, συνέταξε τη διαθήκη του ορίζοντας να διατεθεί η μεγάλη περιουσία του για τη δημιουργία της «Γυναικολογικής Κλινικής Μανουήλ Σπυρίδωνος Αντωνιάδου», στην οποία θα νοσηλεύονταν άπορες γυναίκες. Εμμανουήλ Αντωνιάδης ήταν ο μεγαλύτερος αδελφός τους που είχε προαποβιώσει.
Η πρόσοψη του κτηρίου της οδού Ξενοφώντος.
Για την επίτευξη του σκοπού του διέθετε στον Δήμο Αθηναίων το τριώροφο ακίνητό του, στην μικρή οδό Ξενοφώντος της περιοχής Συντάγματος, αξίας 9.000.000 δραχμών αλλά και 6.000.000 δραχμές σε μετρητά και χρεόγραφα. Όταν έφυγε από τη ζωή ο Αντ. Αντωνιάδης (1939) και έγινε γνωστή δωρεά του επικράτησε ενθουσιασμός και ευφορία. Το μέγεθος ήταν τόσο μεγάλο ώστε οδήγησε το Δημοτικό Συμβούλιο της πρωτεύουσας να αποφασίσει την μετονομασία του Άλσους Παγκρατίου σε Άλσος Ευεργετών. Επίσης να κοσμήσει το κεντρικό του μονοπάτι με την προτομή του Αντ. Αντωνιάδη και άλλων ευεργετών των Αθηνών της δεκαετίας του 1930 (Αλκιβιάδη Σεράφη, Γεωργίου Διαμαντόπουλου).[2] Γενικό κληρονόμο του όρισε τον ανεψιό του Ιωάννη Α. Αντωνιάδη (1890-1977), μετά τον θάνατο του οποίου έπρεπε το ακίνητο να περιέλθει στον Δήμο Αθηναίων.
Αγλαϊα Κυριακού.
Ο Ι. Αντωνιάδης, ο τελευταίος άρρεν κατιών σε ευθεία γραμμή απόγονος της οικογένειας ευτύχησε να ζήσει περίπου τέσσερις δεκαετίες μετά τον θάνατο του θείου του. Υπήρξε σπουδαίος αρχιτέκτονας με πλούσια δράση στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Συμμετείχε στον σχεδιασμό και την επίβλεψη του «Νοσοκομείου Παίδων Αγλαΐα Κυριακού» και του Σανατορίου της Πάρνηθας (Νοσοκομείο Γεωργίου Σταύρου και Γεωργίου Φουγκ) και γι’ αυτό βραβεύθηκε από το Τεχνικό Επιμελητήριο με το «Τεχνικόν Αριστείον».[3] Συνέδεσε το όνομά του με σπουδαία έργα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Τα δύο αδέλφια, η Αγλαΐα και ο Αντώνιος, διέθεσαν τα υπάρχοντά τους για τα Ελληνόπουλα και τις μανάδες τους. Η βιογραφία της Αγλαΐας Κυριακού και η ιστορία του νοσοκομείου της, εξ όσων πληροφορούμαστε, γράφτηκε αλλά δεν εκδόθηκε ποτέ. Ούτε στοιχειώδες βιογραφικό, με τους χρόνους γέννησης και θανάτου της δεν έχει δημοσιευτεί. Οι υποσχέσεις για το «Πάρκο Ευεργετών» και των προτομών τους δεν υλοποιήθηκαν, όπως και το Δημοτικό Μαιευτήριο που ονειρευόταν ο Αντ. Αντωνιάδης. Η διαθήκη του τροποποιήθηκε και δημιουργήθηκε μία Κλινική εντός του Δημοτικού Νοσοκομείου «Η ΕΛΠΙΣ», η οποία δεν υπάρχει πια. Το ακίνητό του στην οδό Ξενοφώντος χρησιμοποιείται για τη στέγαση των δημοτικών παρατάξεων και δημοτικών υπηρεσιών. Ο ναΐσκος του σπιτιού του έχει μετατραπεί σε αποθήκη.
