Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Άννα Μελά Παπαδοπούλου. Ζωγραφικό πορτρέτο της Θάλειας Φλωρά Καραβία (1934).
Όταν έπεσε μαχόμενος ο Παύλος Μελάς, η αδελφή του Άννα πέρασε κάμπους και μακεδονικά βουνά και πήγε στην Καστοριά για να ράνει τον τάφο του με λουλούδια. Εκεί έκανε όρκο ιερό. Έθεσε εαυτόν στην υπηρεσία της πατρίδας και τήρησε τον όρκο της μέχρι τέλους. Το 1912-13, εγκαταλείπει σύζυγο και παιδιά, φορά τη στολή της νοσοκόμας και βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. Στον βορειοηπειρωτικό αγώνα βρίσκεται στα χειρουργεία των αγωνιστών. Η αυτοθυσία και το κουράγιο της έγραψαν ολόκληρο έπος. Η συντροφιά της με τον στρατό, η στοργή με την οποία αγκάλιαζε τους τραυματίες, οι οργανωτικές ικανότητες, το σθένος και το θάρρος που έδειχνε της απένειμαν δίκαια τον τίτλο της «Μάννας του στρατιώτη».
Αναρίθμητα ήταν τα δέματα με είδη ρουχισμού που προσέφερε στους αγωνιστές των διαφόρων μετώπων. Αλληλογραφούσε με χιλιάδες πρόσωπα και οικογένειες των στρατιωτών. Έμπαινε στα νοσοκομεία σκορπίζοντας παρηγοριά. Το όνομά της έγινε θρύλος. Όπως έγραψε ο Μιχαήλ Ροδάς[1], μετατράπηκε σε ιέρεια των αγωνιζόμενου έθνους, αρχόντισσα και καπετάνισσα των ελληνικών βουνών. Ήταν μια μορφή Ελληνίδας που αναβίωνε τους τύπους του 1821. Δικαιολογημένα λοιπόν ο βασιλιάς Κωνσταντίνος εζήτησε να της απονεμηθεί η υπέρτατη τιμή, η απονομή του Σταυρού του Σωτήρος, το παράσημο το οποίο μέχρι τότε και για τυπικούς λόγους κοσμούσε μόνον το στήθος της βασίλισσας και των πριγκιπισσών.
Η Άννα Μελά Παπαδοπούλου με τον Μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανό Καραβαγγέλη.
Τον Δεκέμβριο 1914, όταν αποφασιζόταν η απονομή, η Άννα Μελά Παπαδοπούλου, περνούσε δύσκολες στιγμές. Νοσηλεύοντας ασθενείς με τύφο χτυπήθηκε και εκείνη, με αποτέλεσμα να ασθενήσει βαριά. Το γεγονός όπως ήταν φυσικό είχε προκαλέσει συγκίνηση στα λαϊκά στρώματα και ευαισθητοποιούσε από τον πρώτο μέχρι τον τελευταίο πολίτη. Ξεπέρασε όμως το πρόβλημα και επανήλθε στο μετερίζι της, όπου παρέμεινε αδιάκοπα μέχρι το 1922, θυσιάζοντας κάθε μορφή προσωπικής και κοινωνικής ζωής[2]. Πέρασαν οι πόλεμοι και ήλθε η ειρηνική ζωή. Νέο πεδίο δόξης λαμπρό άνοιγε για την ευαίσθητη Ελληνίδα, η οποία ρίχτηκε σε νέους αγώνες δίπλα σε πτωχούς και ασθενείς.
Άννα Μελά Παπαδοπούλου
Άνοιγε την αγκαλιά της στοργικά σε όσους πονούσαν και υπέφεραν, αλλά και σε εκείνους που δεν εξασφάλιζαν τα προς το ζην. Εργαζόταν αδιάκοπα, νυχθημερόν, για να γλυκάνει τον πόνο και να μετριάσει την πίκρα των χιλιάδων τραυματιών. Το μεγάλο της όνειρο, σε καιρό ειρήνης πλέον, ήταν να ιδρύσει ένα σανατόριο για τα θύματα πολέμου. Έφτασε μέχρι την Αίγυπτο ζητώντας ενίσχυση από τους ομογενείς. Εκεί βρήκε την αρωγή των αδελφών Σπετσερόπουλων, οι οποίοι έθεσαν τα θεμέλια με γενναία χρηματική ενίσχυση. Ταξίδεψε και στην Αμερική διακηρύσσοντας στους εκεί Έλληνες την ανάγκη για αλληλοβοήθεια στα θύματα των πολέμων. Έτσι κατόρθωσε να ιδρύσει στην Αρκαδία, λίγο πέρα από τα Μαγούλιανα, το Σανατόριο της Καρφοξυλιάς. Ήταν το «Σανατόριο της Μάννας»[3]!
«Τα όνειρα δεν μένουν όνειρα», έγραψε πάνω σε κάποια φωτογραφία της. Αφού ολοκλήρωσε το Σανατόριό της στην Πελοπόννησο, το οποίο έχει αφεθεί να ρημάζει αναξιοποίητο, έφτιαξε άλλο περίπτερο στο νοσοκομείο «Σωτηρία» για τα φυματικά παιδιά[4]. Η ζωή της ανάμεσα στους φυματικούς, η συντροφιά της με τους ανθρώπους που μαραίνονταν χτυπημένοι από τον βάκιλο που θέριζε χιλιάδες ζωές, συμπαρέσυρε και την ίδια. Η κόρη του δημάρχου Αθηναίων Μιχαήλ Μελά και αδελφή του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά άφησε την τελευταία της πνοή στις 12 Φεβρουαρίου 1938, διατηρώντας το ηθικό και το θάρρος της μέχρι την τελευταία στιγμή ως πραγματικός στρατιώτης[5]. Έπεσε σε ηλικία 67 ετών χωρίς να απομακρυνθεί ούτε στιγμή από τον αγώνα της και έγινε σύμβολο αυτοθυσίας και αρετής. Εν ζωή τιμήθηκε με 28 παράσημα.
Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα «Δημοκρατία», 21 Αυγούστου 2017
