Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Σήμερα, σε μία από τις εναπομείνασες παραδοσιακές ταβέρνες της Πλάκας, στου «Καλοκαιρινού», Αθηναίοι και Αθηναίες, μέλη του «Συλλόγου των Αθηναίων», θα «τσικνίσουν» συνεχίζοντας μία παράδοση περίπου ενός αιώνος! Μια παράδοση που ξεκίνησε την δεκαετία 1920 και συνεχίσθηκε επί πολλές δεκαετίες, με τους περισσότερους κατοίκους της πόλης, να έχουν παρευρεθεί σε εορτασμούς παλαιότερων εποχών στην παλαιότερη γειτονιά των Αθηνών.
Κυνήγι… ευωχίας
Ήδη, από τότε, η Αθήνα είχε αρχίσει να νοσταλγεί το παρελθόν της. Άφησε λοιπόν το φράκο, το ύφος, το γάντι, γύρισε την πλάτη στον μαιτρ που περίμενε με τα λουστρίνια σε ορθή γωνία και το κορμί αψόγα τσακισμένο στα δύο και την στάμπα του μειδιάματος στο πρόσωπο. Η τότε Αθήνα… ξίνισε τα μούτρα στην τζαζ και έδειχνε ενοχλημένη από τη βίαιη είσοδο της οκτακύλινδρης μηχανής στην καθημερινή ζωή της.
Ενοχλούνταν όσοι και όσες είχαν δει έναν περίεργο άνεμο να σαρώνει την απλότητα, την αυθεντικότητα, τον αγαθό νοικοκύρη, το συναίσθημα της ευγένειας και της αλληλεγγύης. Μια μεγάλη παρέα λοιπόν, καλλιτεχνών και λόγιων, αποφάσισαν να αναβιώσουν τις Απόκριες των συμπαθητικών μπουλουκιών, της ευωχίας, της παρέας, των καλοπροαίρετων αστεϊσμών και των λαϊκών τραγουδιών. Ακόμη και ο «Τουρισμός» (αργότερα ΕΟΤ) βρέθηκε κοντά τους.
Αποκρηά 1931, Πλάκα – Ψυρρή. Στο κέντρο καθιστός ο Κοκός Μελάς και δεξιά του ο Κώστας Δημητριάδης. Φωτογραφικό Αρχείο Κώστα Δημητριάδη «Σύλλογος των Αθηναίων».
Πλακιώτικο χρώμα
«Ψυχή» εκείνης της προσπάθειας ήταν ο εκλεκτός Αθηναιογράφος και Τμηματάρχης του «Τουρισμού» Κώστας Δημητριάδης και κοντά του ο πραγματικός ιδρυτής του «ΕΟΤ», ο Κοκός (Κώστας) Μελάς. Έκαναν μια πραγματική σταυροφορία ή καλύτερα… ταβερνοφορία. Συμμετείχαν προσωπικότητες όπως ο μουσικοκριτικός Ι. Ψαρούδας, οι δημοσιογράφοι Β. Βεκιαρέλης και Θ. Καλογερίκος κ.ά[1]. Κοντά τους βεβαίως αρωγός και κινητήριος μοχλός ο «Σύλλογος των Αθηναίων». Η εκστρατεία αποφασίσθηκε να γίνει στην Πλάκα και στου Ψυρρή.
Τριγυρνούσαν λοιπόν στις Πλακιώτικες ταβέρνες και παρότρυναν τους ταβερνιάρηδες να τις διακοσμήσουν, να τις γεμίσουν με λουλούδια, στολίδια και εικόνες. Να φτιάξουν τα γνωστά μεζεδάκια και να ανοίξουν τα καλύτερα βαρέλια με την αθάνατη ρετσίνα. Τους έλεγαν η διακόσμησή τους να γίνει με βάση κιθάρες, καριοφίλια, Γενοβέφες για να παρουσιαστεί ένα πραγματικό λαϊκό, τοπικό, Πλακιώτικο χρώμα. Οι ταβερνιάρηδες όμως δίσταζαν διότι φοβούνταν μήπως χάσουν τα λεφτά τους.
Η Ταβέρνα του «Καλοκαιρινού» έτοιμη για το γλέντι της Τσικνοπέμπτης.
Κέφι και… ροπαλιές
Εντέλει πείσθηκαν όλοι! Μπορεί να διατέθηκαν χρήματα αλλά κάτι καλό προέκυψε. Ήταν το απέραντο κέφι, ένας γενικός αποκριάτικος ξεσηκωμός που άφησε όσους όσοι συμμετείχαν ευχαριστημένους αφού απόλαυσαν ένα γενικό γλέντι που δεν είχε προηγούμενο. Σκαρώθηκε μάλιστα και το σχετικό τραγουδάκι: «Μέσα στης Πλάκας τα στενά / ξανά το γλέντι αρχινά / κι ανάβει και κορώνει / με τον παληό καλό σκοπό / θα γίνη χαλασμός πω-πω, / να ξεχαστούν οι πόνοι…».
Α’ Έπαινος στον Δημ. Καρόρη για τον στολισμό του αρχοντικού του και την αμφίεση της οικογένειάς του στον εορτασμό της Αποκρηάς στην Πλάκα (1931). Δωρεά Μαρίας Ψιμούλη, «Σύλλογος των Αθηναίων».
Τον επίλογο στην πρώτη εκείνη περίοδο της Πλακιώτικης Αποκριάς στις ταβέρνες έγραψε μάλλον ο Σπύρος Μελάς, με το χρονογράφημα «Πλάκα» (1940). Μεταπολεμικά συνεχίσθηκε η παράδοση, στην αρχή διστακτικά και αργότερα με την ίδια ορμή. Μέχρι που έφθασε στη δεκαετία 1970-80 με τις… ροπαλιές και την σταδιακή αποδόμηση της γραφικότητας και της αυθεντίας.
Αθ. Κανελλόπουλος – Κ. Τσάτσος!
Από την δεκαετία όμως του 1960 μία ταβέρνα δημιουργήθηκε έτσι όπως την ήθελε ο Αθανάσιος Κανελλόπουλος όταν έγραφε ότι έπρεπε να είναι χωρίς θορύβους, «καμμία καμπαρεδίστικη εμφάνισις, πλήρης έλλειψη ντιζέζ, σιγανές μελωδίες, φτηνές τομές, ζέστη στο σύνολο, πελάτες και πελάτισσες που τραγουδούν και λέγουν ένα ανέκδοτο, όχι ρεμπέτικα, φωνές και σπασίματα»[2]. Με το θέμα όμως ασχολήθηκε την ίδια εποχή και ο Πλακιώτης Κωνσταντίνος Τσάτσος.
Τότε (1960) ήταν Υπουργός Προεδρίας. Φιλοδοξούσε «να κατασκευάση εις την καρδιάν της Πλάκας, διά πρότυπον ταβέρναν ως και διά τον Σύλλογον των Αθηναίων, ένα ακίνητον παλαιοαθηναϊκόν, εξαιρετικής κατασκευής και ιδιοτύπου αισθητικής εμφανίσεως, ώστε τούτο να αποτελέση κόσμημα δια την συνοικίαν ταύτην». Κάπως έτσι ιδρύθηκε η ταβέρνα, όπου σήμερα ο «Σύλλογος των Αθηναίων» και τα μέλη του θα συνεχίσουν την παράδοση τσικνίζοντας. Ένα επόμενο σημείωμά μας θα αφιερώσουμε στην ιστορική αυτή ταβέρνα.
Εσωτερικό Ταβέρνας στην Πλάκα όπως την είδε και τη σχεδίασε ο Γιώργος Σαββάκης (1924-2004)
Πρώτη δημοσίευση: Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου 2025
