Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Η οδός Ερμού. (Edmond Boissonnas, 1920).
Οι γιορτές είναι άμεσα συνδεδεμένες με τα δώρα. Η γέννηση του Θεανθρώπου και η άφιξη του νέου έτους, το οποίο υποδέχονται οι άνθρωποι πάντα με ελπίδα, συνδέθηκε με την προσφορά δώρων σε οικογενειακά και φιλικά πρόσωπα. Μια προσφορά που αποκαλύπτει τις διαθέσεις μας, δίνει χαρά και ικανοποίηση σε αυτόν που δίνει αλλά και σε αυτόν που παίρνει το δώρο. Είναι από τις ωραιότερες ανθρώπινες εκφράσεις, γεγονός το οποίο συνδέεται με την κατανάλωση και τη λειτουργία της αγοράς. Αποφασίσαμε λοιπόν, να κάνουμε μια βόλτα στα καταστήματα των Αθηνών του έτους 1887 για να διαλέξουμε τα δώρα μας.
Εορταστική διαφημιστική καταχώριση (1887)
Πράγματι, αξίζει τον κόπο να καταγράψουμε μερικά είδη καταστημάτων τότε. Πρώτα βεβαίως τα ζαχαροπλαστεία και στη συνέχεια τα Παιγνιδοπωλεία, τα Βιβλιοπωλεία και τα αποκαλούμενα Εμπορικά. Στη συνέχεια υπήρχαν τα Κομψοτεχνηματοπωλεία, τα οποία πωλούσαν κύπελα πολυτελείας, εικόνες, κηροπήγια, ωρολογιοστάτες, πυξίδες, αγαλματάκια, καλάθια και είδη επίχρυσα, επάργυρα και χάλκινα. Στον τομέα αυτό διέπρεπαν ο περίφημος Μάϊφαρτ και ο Χουτόπουλος. Ακολουθούσαν τα Λαμποπωλεία. Οι λάμπες ήταν τότε στοιχείο απαραίτητο για όλα σχεδόν τα σπίτια αφού ο ηλεκτρισμός ήταν ακόμη στα… σπάργανα. Οπότε στα ειδικά αυτά καταστήματα υπήρχαν απλές και περίτεχνες λάμπες για όλα τα γούστα και όλα τα βαλάντια.
Εορταστική διαφημιστική καταχώριση (1887)
Ακολουθούσαν τα Υαλοπωλεία. Εκεί υπήρχαν από απλά γυάλινα σκεύη για την καθημερινότητα μέχρι πανάκριβες πορσελάνες αλλά και διάφορα διακοσμητικά για τα σαλόνια. Υπήρχαν όμως και Κορνιζοπωλεία τα οποία ολοένα και αυξάνονταν αφού οι χρωμολιθογραφίες είχαν καταλάβει τη θέση τους σε φτωχά και πλούσια σπίτια. Οι κορνίζες ήταν χειροποίητες και περίτεχνες.
Στα Επιπλοποιεία και Επιπλοπωλεία κυριαρχούσε ο Νικόλαος Απέργης και όσοι είχαν τη δυνατότητα έκαναν δώρο ένα σκαμπό ή έναν καθρέφτη. Αλλά οι περισσότεροι προτιμούσαν να αγοράσουν τους καθρέφτες τους από τα Κατοπτροποιεία, είδος που άνθισε προμηθεύοντας καλαίσθητες δημιουργίες σε σπίτια, καφενεία και λέσχες σε όλη την Ελλάδα. Σημειωτέον ότι οι κατοπτροποιοί ήταν από τους πλέον περιζήτητους τεχνίτες.
Στα Χαρτοπωλεία δεν υπήρχαν μόνον τα είδη γραφής. Ζωγραφιές, μελανοδοχεία, κάλαμοι και χαρτοκόπτες πολύσχημοι και σκαλιστοί. Πολλές φορές ως δώρα επιλέγονταν και φωτογραφίες ελληνικών τόπων που ήταν τότε στη μόδα και υπήρχαν στα Φωτογραφεία. Φωτογραφίες της βασιλικής οικογένειας, αρχαιολογικών τόπων, αλλά και λευκώματα ολόκληρα από τις Μυκήνες, την Ολυμπία κ.α. Κυρίαρχοι του είδους οι αδελφοί Ρωμαΐδαι. Άκμαζαν όμως και τα Αρχαιοπωλεία, μέσω των οποίων πωλούνταν και οι περίφημες κούκλες της Τανάγρας και όλα τα παιχνίδια των αρχαίων!
Ιδιαίτερη κίνηση εμφανιζόταν κατά τις γιορτές στα Εμποροραφεία, όπου κυριαρχούσαν συλλογές λαιμοδετών, βακτηριών (μπαστουνιών), ρινόμακτρων (μαντηλιών) κ.ά. Από τα νέα καταστήματα που είχαν εμφανιστεί ήταν αυτά των Ασπρορούχων, στα οποία οι γυναίκες μπορούσαν πλέον να βρουν τα είδη που αργότερα μάθαμε να αποκαλούμε «είδη προικός». Υπήρχε όμως και ένα κατάστημα που ήταν γνωστό με το όνομα του ιδιοκτήτη του, του Λαβάρβερα και ήταν μοναδικό. Πωλούσε ορειχάλκινα τηλεσκόπια, διόπτρες, βαρόμετρα, θερμόμετρα και το σύνολο των σχετικών με τις φυσικές επιστήμες ειδών.
Το εορταστικό σκηνικό συμπληρωνόταν από τα Κουρεία, τα Μυρεψεία ή Μυροπωλεία, τα Ανθοπωλεία, τα άφθονα Εδωδιμοπωλεία, τα Οινεμπορεία, τα Καπνεμπορεία αλλά και τα Αδαμαντοπωλεία. Τα τελευταία ήταν ελάχιστα και απευθύνονταν αποκλειστικά σε πελάτες με υψηλά εισοδήματα. Θάμπωναν τον επισκέπτη τα περιδέραια, τα ενώτια (σκουλαρίκια) και οι πόρπες. Τα περισσότερα ήταν εισαγόμενα και εκείνη την εποχή ξεκινούσε, μάλλον δειλά να αναπτύσσεται και η τέχνη της χρυσοχοΐας.
