Τὸ πρόβλημα τῆς στέγης
Ενῷ χιλιάδες σπιτιῶν παραμένουν ἀζήτητα[1]
Τὸ προσεχὲς ἔτος ἡ κρίσις θὰ ἐπιδεινωθῇ
Ἐκεῖνοι ποὺ ἔκτισαν ἐπὶ τῆς ἄμμου…
Χιλιάδες ἀνθρώπων, ἰδίᾳ γυναικῶν, εἶχον ἐξέλθη εἰς ἐκστρατείαν καθ’ ὅλον τὸν Αὔγουστον πρὸς ἀνεύρεσιν ἑνὸς καταλλήλου σπιτιοῦ γιὰ νὰ μετακομίσουν. Εἰς πολλὰς συνοικίας ἔβλεπε κανεὶς τοὺς ὑπὸ μετακόμισιν αὐτοὺς ἀνθρώπους νὰ γυρίζουν ἀπὸ γωνιὰ σὲ γωνιὰ σταματῶντες ὅπου ἔβλεπαν ἐνοικιαστήριο μέχρι τῶν νυκτερινῶν ὡρῶν.
Προχθὲς ἐλάχιστοι μετακόμισαν. Τὸ βλέπει κανεὶς σήμερα ἀπὸ τὸ πλῆθος τῶν λευκῶν σημαιῶν ποὺ σημειώνουν τὰ ὑπὸ ἐνοικίασιν σπίτια ἢ διαμερίσματα. Οἱ περισσότεροι δὲν βρῆκαν τὸ σπίτι ποὺ ἤθελαν καὶ ἔμειναν ἐκεῖ ποὺ εὑρίσκοντο.
Τί σπίτι ἤθελαν; Πρὸ παντὸς φθηνότερο. Τὸ καταλάβαινε κανεὶς ἀπὸ τὰς ἐρωτήσεις τῶν περισσοτέρων. Ἐσταματοῦσαν στὴν εἴσοδο. Πόσα δωμάτια νοικιάζονται; Τέσσαρα ἦταν ἡ ἀπάντησις. Καὶ πόσο νοικιάζεται; Τρεῖς χιλιάδες δραχμὲς τὸν μῆνα. Μεταβολὴ ἀμέσως καὶ ἀλλοῦ, χωρὶς νὰ ἰδοῦν τὸ σπίτι. Καμμιὰ φορὰ ἔμπαιναν μέσα ἀπὸ περιέργεια ἢ γιὰ νὰ ξεκουρασθοῦν, διότι πολλὲς φορὲς ἡ νοικοκυράδες περπατοῦσαν ὧρες καὶ ὧρες, γυρίζοντας τὴ νύκτα κουρασμένες μὲ τὴν στερεότυπη ἀπάντησι: «Δὲ βρήκαμε οὔτε σήμερα τίποτα. Ὅλα ἀκριβά». Οἱ περισσότεροι λοιπὸν ἔμειναν ἐκεῖ ποὺ βρίσκονταν, διότι οἱ ἰδιοκτῆται βλέποντες ὅτι οἱ ἐπίδοξοι νοικάτορες μόλις ἤκουον τὸ ποσὸν τοῦ ἐνοικίου ἔκαναν μεταβολὴν καὶ ἔφευγαν, φοβούμενοι ὅτι τὸ σπίτι των θὰ μείνῃ ξενοίκιαστο κατέβασαν τὸ ἐνοίκιον εἰς τὸν παλαιὸν νοικάτορα.
Αἱ τρεῖς χιλιάδες ἔγιναν δυόμισυ, αἱ δυόμισυ δύο καὶ οὕτω καθεξῆς. Ἐκτὸς ὅμως τοῦ ἀνωτέρω φόβου ὑπῆρχε καὶ ἄλλος ἐξ ἴσου σοβαρός. Ὅσοι ἐγνώριζαν τοὺς νοικάτοράς των ὡς καλοπληρωτάς, ἐπροτιμοῦσαν νὰ τοὺς κρατήσουν καὶ μὲ μικρότερο νοῖκι, διότι ποτὲ δὲν ἦταν πιὸ ἐπικίνδυνο νὰ βάλῃ κανεὶς στὸ σπίτι του ἄγνωστα πρόσωπα, λόγῳ τῆς κρίσεως. Καθημερινῶς ἤκουον ὅτι εἰς τὸν τάδε ὁ ἰδιοκτήτης ἔκαμε ἔξωσι διότι χρωστοῦσε ἑπτὰ νοίκια, ἄλλος ἔφυγε ἀφήνοντας τρεῖς μῆνες ἀπλήρωτους καὶ πολλοὶ ἐπλήρωσαν μὲ χίλια βάσανα, μὲ ἀπειλάς. Δηλαδὴ ἔπρεπε ὁ ἰδιοκτήτης στὴς περισσότερες περιπτώσεις νὰ μὴ κάνῃ ἄλλη δουλειὰ παρὰ νὰ κυνηγᾷ τὸν ἐνοικιαστὴν ὅπως τοῦ δώσῃ τὰ νοίκια ποὺ χρωστοῦσε ἢ ἕνα μέρος.
Προσθέσατε τώρα καὶ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἔμειναν στὰ παλῃὰ σπίτια μὲ τὴν ἰδέα ὅτι ἀργότερα, ὕστερα ἀπὸ δυὸ-τρεῖς μῆνες τὰ ἐνοίκια θὰ πέσουν, ποὺ ὑπολογίζουν δηλαδὴ εἰς τὸν φόβον τοῦ ἰδιοκτήτου ὅτι θὰ μείνῃ τὸ σπίτι του ἄδειο ὅλον τὸν χρόνο. Χιλιάδες λοιπόν σπιτιῶν ἔμειναν ξενοίκιαστα. Εἰς ὅσα κτηματομεσιτικὰ γραφεῖα ἢ εἰδικοὺς ἀπετάθην, παντοῦ ἐξέφρασαν τὴν βεβαιότητα ὅτι ἡ κρίσις τῶν σπιτιῶν θὰ ἐπιδεινωθῇ. Ἰδοὺ εἰς τί συνοψίζονται αἱ πληροφορίαι των. «Οἱ πρόσφυγες ἐστεγάσθησαν. Πολλοὶ ὁπωσδήποτε ἀνεξάρτητοι οἰκονομικῶς ἔφυγαν ἀπὸ τὴν Ἀθήνα καὶ ἐπῆγαν στὸν Ποδονύφτη, στὴ Νέα Σμύρνη ἢ ἔκτισαν ἀλλοῦ σπίτια. Κατὰ τὸ τελευταῖον ἔτος τὰ σπίτια στὴν Νέα Σμύρνη ἐδιπλασιάσθησαν. Καὶ διαρκῶς κτίζονται. Ἐπίσης, κατὰ τὸ τελευταῖον ἔτος ὅταν ἡ δραχμὴ ἤρχισε νὰ πέφτῃ χιλιάδες ἀνθρώπων ἀπέσυραν τὰς καταθέσεις των ἀπὸ τὰς τραπέζας καὶ ἀγόρασαν σπίτια ἢ οἰκόπεδα ἐπὶ τῶν ὁποίων ἔκτισαν. Ἤδη κτίζονται σὲ διάφορα μέρη γύρω τῆς πόλεως παραπάνω ἀπὸ τρεῖς χιλιάδες σπίτια.
Ὕστερα ἀπὸ δυὸ-τρεῖς μῆνες αὐτοὶ θὰ μετακομίσουν στὰ νέα σπίτια τους. Θὰ ἔχωμεν λοιπὸν περισσότερα ἄδεια σπίτια. Ἡ τάσις ὅλων εἶνε νὰ βροῦν μία στέγη. Προσπαθοῦν μὲ διαφόρους συνδυασμοὺς νὰ κτίσουν ἔστω καὶ δύο δωμάτια, γλυτώνοντες ἔτσι τὸ νοῖκι ποὺ κατήντησε νὰ εἶνε τὸ κυριώτερο ἔξοδο, μεγαλείτερο σὲ πολλὲς περιπτώσεις καὶ ἀπὸ τὸ φαγητό.
Τὸ νοῖκι εἶναι ἄλυτον πρόβλημα. Ἕνας ὑπάλληλος μὲ 4-5 χιλιάδες δραχμὲς τὸ μῆνα, πῶς μπορεῖ νὰ πληρώσῃ 3 χιλιάδες γιὰ νοῖκι; Διότι ἂν βρῇ σπίτι μὲ δύο χιλιάδες πάλι θὰ ἐξοδεύῃ μὲ τὰ λοιπὰ μέλη τῆς οἰκογενείας του χίλιες δραχμὲς τὸν μῆνα μεταφορικά. Ἡ Ἀθήνα ἐγέμισε σπίτια. Διαρκῶς κτίζονται νέα. Εἰς τὰ κέντρα καθημερινῶς βλέπετε νὰ γίνωνται καινούργιες πολυκατοικίες. Τοῦ χρόνου τὸ καλοκαίρι ἡ κρίσις θὰ εἶνε ἀσυγκρίτως μεγαλειτέρα διὰ τοὺς ἰδιοκτήτας. Τὰ σπίτια στὰ τέρματα καθὼς καὶ τὰ παλαιὰ σπίτια ποὺ δὲν ἔχουν κανένα κομφὸρ ἢ θὰ μένουν ἀζήτητα ἢ θὰ προσφέρωνται μὲ καταστρεπτικὰς διὰ τὸν ἰδιοκτήτην ἐκπτώσεις».
Εἰς ἐρώτησιν ποιὰ εἶν’ ἡ θεραπεία οἱ ἴδιοι κύκλοι μᾶς εἶπον «Καμμία. Ἡ καταδίκη τῶν σπιτιῶν εἶνε ἀνέκκλητος. Τοῦ χρόνου ποὺ θὰ ἀρθῇ τὸ ἐνοικιοστάσιον θ’ ἀρχίσουν νὰ κτίζωνται πολυκατοικίαι εἰς τὰ κέντρα, ποὺ εἶνε γεμάτα οἰκόπεδα. Πρὶν κτισθῇ τὸ κέντρον, ἐγέμισεν ὅλη ἡ πεδιὰς τῶν Ἀθηνῶν μέχρι τοῦ Φαλήρου καὶ μέχρι Ὑμηττοῦ ἀπὸ σπίτια. Ὅταν ἀρχίσουν αἱ οἰκοδομαὶ εἰς τὰ κέντρα τότε ἡ κατάστασις θὰ γίνῃ ἀκόμη χειρότερη. Ὅσοι ἐπῆγαν στὰ βουνὰ καὶ στὰ χωράφια νὰ κτίσουν θ’ ἀντιληφθοῦν ὅτι ἔχτισαν ἐπὶ τῆς ἄμμου. Μετὰ δύο τρία χρόνια θὰ ἐξακριβώσουν ὅτι μὲ τὸ χρῆμα ποὺ ἐξοδεύει ἡ οἰκογένειά των γιὰ μεταφορικὰ θὰ μποροῦσε νὰ πληρώνῃ τὸ νοῖκι της εἰς ἕνα διαμέρισμα στὸ κέντρον, ἐξοικονομοῦσα καὶ χρόνον, ποὺ δὲν εἶναι μικρὸ πρᾶγμα, καὶ ταλαιπωρίας κατὰ τὸν χειμῶνα. Δηλαδὴ ἡ ἀξία τοῦ ἀπομεμακρυσμένου σπιτιοῦ θὰ πλησιάσῃ τὸ μηδέν. Μόνον τὰ κεντρικὰ θὰ σωθοῦν. Ἀλλὰ καὶ αὐτὰ θὰ χρειασθῇ ν’ ἀνακαινισθοῦν ριζικῶς, ἀλλοιῶς δὲν θὰ μποροῦν νὰ ἐπιτύχουν ὑποφερτὸν ἐνοίκιον. Δυστυχῶς αὐτὴ εἶναι ἡ πραγματικότης».
ΔΕΛΤΑ
[1] Εφημερίδα «ΦΩΝΗ ΛΑΟΥ», 3 Σεπτεμβρίου 1932, σελ. 1.
