Ἐνῷ πλησιάζει ἡ 1η Σεπτεμβρίου
Διατὶ μετακομίζουν οἱ Ἀθηναῖοι[1]
Ποτὲ δὲν ὑπῆρχαν τόσα ἐνοικιαστήρια εἰς τὰ ἀθηναϊκὰ σπίτια. Ὅταν λέμε δὲ ποτὲ δὲν ἐννοοῦμε τὴν περίοδον τοῦ ἐφετεινοῦ ἔτους. Ἐννοοῦμεν ποτὲ ἀπὸ τῆς ἐποχῆς ποὺ ὑπάρχουν αἱ νεώτεραι Ἀθῆναι.
Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀποκάλυψις τῶν μεσιτῶν, οἱ ὁποῖοι εἶναι καὶ οἱ εἰδικώτεροι ὅλων νὰ ἔχουν γνώμην. Δὲν ὑπάρχει ὁδὸς ἀθηναϊκὴ νὰ μὴ ἔχῃ τρία, πέντε, δέκα, εἴκοσι, πενήντα ἐνοικιαστήρια. Μάλιστα μπορεῖ νὰ ἰδῇ κανεὶς εἰς ἕνα δρόμον ποὺ ὑπάρχουν πολυκατοικίαι κάθε κατοικία, κάθε σπίτι νὰ ἔχῃ καὶ ἀπὸ ἕνα ἢ περισσότερα ἐνοικιαστήρια.
Εὐτυχῶς ὅτι ἡ ὕπαρξις τῶν χιλιάδων τῶν ἐνοικιαστηρίων τὴν περίοδον αὐτὴν δὲν δείχνει ὅτι εἶναι καὶ χιλιάδες τὰ κενὰ σπίτια. Ἂν συνέβαινε κάτι τέτοιο, οἱ ἰδιοκτῆται ἦσαν χαμένοι.
Δείχνει τὴν μεγάλην τάσιν ἐφέτος τῶν ἐνοικιαστῶν πρὸς ἀλλαγὴν κατοικίας, ἡ δὲ τάσις αὐτὴ ὀφείλεται εἰς διάφορα αἴτια.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΚΟΜΦΟΡ
Ἑκατοντάδες πολλαὶ ἐνοικιαστῶν ἀφίνουν τὰ σπίτια ποὺ ἔμεναν ὡς τώρα, γιατί θεωροῦν ὅτι δὲν ἔχουν τὰ σύγχρονα κομφόρ.
Ζητοῦν οἱ ἐνοικιασταὶ ἀπὸ τοὺς ἰδιοκτήτας νὰ τοὺς ἐγκαταστήσουν, μπανιέρα, θερμοσίφωνα, γκάζι, καὶ ὄχι λίγοι ζητοῦν νὰ γίνῃ καὶ ἐγκατάστασις καλοριφέρ.
Ὑπάρχουν ἀκόμη ἐνοικιασταὶ ποὺ ζητοῦν ἀπὸ τοὺς ἰδιοκτήτας πράγματα ποὺ ἀφοροῦν τὴν ἐξωτερικὴν ἐμφάνισιν τοῦ σπιτιοῦ. Νὰ κάνῃ αἴφνης ὁ ἰδιοκτήτης ἐπένδυσιν τῆς προσόψεως μὲ ἀρτιφισιέλ, ἢ νὰ στρώση τὸ πεζοδρόμιο, ἢ νὰ χρωματίσῃ τὴν φάτσα, μὲ τὰ ὠχρὰ χρώματα τῆς μόδας.
Ἂν δὲν γίνουν αὐταὶ αἱ συμπληρώσεις, ὁ ἐνοικιαστὴς ποὺ κατὰ τὰ ἄλλα εἶναι εὐχαριστημένος, ἀφίνει τὸ σπίτι ποὺ ἐνοικίαζε καὶ μὲ μεγάλην του λύπην, ζητεῖ νὰ ἀνεύρῃ ἄλλο σπίτι, ποὺ νὰ ἔχῃ ὅλας αὐτὰς τὰς νεωτέρας ἀνέσεις ἢ ἰδιοτροπίας.
Ἡ ἀπὸ μέρους, λοιπόν, πολλῶν ἐνοικιαστῶν ἀπαίτησις πρὸς νεωτεροποίησιν τοῦ σπιτιοῦ ὁδηγεῖ πρὸς τό… ἐνοικιαστήριον. Ὁ μέχρι τοῦδε ἐνοικιαστὴς ἀρχίζει νὰ ἐρευνᾷ διὰ νέαν οἰκίαν, ἐνῷ ὁ ἰδιοκτήτης κυττάζει νὰ εὕρῃ ἐνοικιαστὴν νέον ὀλιγώτερον ἀπαιτητικόν.
ΑΙ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΙΣ
Ἄλλη αἰτία ποὺ ἔχει φέρει ἐφέτος εἰς τὴν πλημμύραν τῶν ἐνοικιάσεων, εἶναι αἱ κατεδαφίσεις.
Ὅλη ἡ κεντρικὴ πόλις εὑρίσκεται ὑπὸ κατεδάφισιν. Τὸ πᾶν εἰς τὸ κέντρον τείνει νὰ ἀνοικοδομηθῇ, ἀφοῦ κατεδαφισθῇ. Τὸ Κολωνάκι, ἡ Νεάπολις, τὸ Σύνταγμα, ἡ περὶ τὴν Βάθην ἔκτασις, ἐμφανίζονται ὑπὸ νέαν μορφήν. Τὰ παληὰ σπίτια κατεδαφίζονται κατὰ ἑκατοντάδας καὶ εἰς τὴν θέσιν των κτίζονται μεγάλαι πολυκατοικίαι.
Αὐτὴ ἡ κατεδάφισις τῶν παλαιῶν σπιτιῶν δημιουργεῖ τὰ νέα ἐνοικιαστήρια. Αἱ νέαι πολυκατοικίαι ποὺ κτίζονται εἰς τὸν χῶρον τῶν κρημνιζομένων σπιτιῶν, γεμίζουν ἀκόμη ἀπὸ ἐνοικιαστήρια πρὶν καλὰ-καλὰ τελειώσουν.
Ἔχομεν ἑπομένως λόγῳ τῶν κατεδαφίσεων ἑκατοντάδας οἰκογενειῶν, ποὺ μένουν χωρὶς στέγην καὶ ζητοῦν ἀλλοῦ κατοικίαν, καὶ ἔχομεν τὰ ἐνοικιαστήρια τῶν κτιζομένων εἰς τὴν θέσιν τῶν παλαιῶν σπιτιῶν, νέων πολυκατοικιῶν. Αὐτὸς εἶναι ὁ ρόλος τῶν κατεδαφίσεων τῶν παληῶν καὶ τῆς ἀνεγέρσεως τῶν νέων σπιτιῶν.
ΑΙ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΕΙΣ
Ἰδοὺ ὅμως καὶ ἄλλοι παράγοντες, ὁδηγοῦν πρὸς τὰ ἐνοικιαστήρια. Ὁ παράγων τῶν ἀνακαινίσεων.
Ἀντιθέτως πρὸς ὅ,τι συμβαίνει μὲ τοὺς ἐνοικιαστὰς ποὺ ἀφίνουν τὸ παληὸ σπίτι, γιατί ὁ ἰδιοκτήτης δὲν θέλει καὶ δὲν μπορεῖ νὰ κάνῃ ἀνακαινισμούς, ὑπάρχουν καὶ ἰδιοκτῆται ποὺ ἐπιδιώκουν τὰς ἀνακαινίσεις.
Ἐπειδὴ ὅμως αἱ ἀνακαινίσεις αὐταὶ προϋποθέτουν καὶ γενικὴν ἀναστάτωσιν τοῦ σπιτιοῦ, καὶ δημιουργοῦν δικαίωμα ὑπερτιμήσεως τοῦ ἐνοικίου, ἔχομεν νέαν ἀφορμὴν προσφυγῆς εἰς τὸ «ἐνοικιάζεται».
Πολλοὶ ἰδιοκτῆται κάνουν μεγάλας ἀνακαινίσεις, καὶ ἐκεῖναι συντελοῦν εἰς τὸ νὰ ἐμφανισθῇ τὸ ἀκίνητον ὑπὸ νέαν μορφήν.
Βγάζουν τὰ παληὰ πατώματα καὶ τὰ ἀντικαθιστοῦν μὲ νέα ἀπὸ πλακάκια συνήθως. Ἀντικαθιστοῦν τὴν στέγην τῶν κεραμιδιῶν ἀπὸ μπετόν. Κάνουν τὰ ὑπόγεια κατοικήσιμα ἢ μεγαλειτέρας ἀποδόσεως.
Γενικῶς προβαίνουν εἰς ριζικὰς ἀνακαινίσεις, ποὺ κάνουν τὰ σπίτια καὶ πάλιν νὰ φαίνωνται σχεδὸν ὡς ἀπολύτως καινούργια ἢ ὡς καινούργια. Μὲ τὴν νέαν μορφὴν τοῦ σπιτιοῦ ζητοῦν μεγαλύτερο νοῖκι. Ἐντεῦθεν ἡ αἰτία τῆς ἀναχωρήσεως τῶν παλαιῶν ἐνοικιαστῶν.
ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΠΟΙΗΣΙΣ
Ἄλλος παράγων ἐνοικιάσεων εἶναι ἡ καταστηματοποίησις πολλῶν, μέχρι τῆς σήμερον σπιτιῶν.
Αὐτὸ συμβαίνει εἰς τοὺς κεντρικοὺς δρόμους. Πολλοὶ δρόμοι, οἱ ὁποῖοι ἦσαν μέχρι χθὲς δρόμοι κατοικιῶν, γίνονται τώρα ἐμπορικώτατοι δρόμοι.
Παράδειγμα ἡ ὁδὸς Θεμιστοκλέους, ἡ ὁδὸς Σόλωνος, ἡ ἀρχὴ τῆς ὁδοῦ Κεραμεικοῦ, ἡ ἀρχὴ τῆς ὁδοῦ Ἐμμανουὴλ Μπενάκη, αἱ περὶ τὴν πλατεῖαν Ψυρὴ ὁδοί, ἡ εἰς τὴν αὐτὴν συνοικίαν ὁδὸς Ἁγίου Δημητρίου, ἡ ὁδὸς Σωκράτους, Μενάνδρου καὶ οὕτω καθεξῆς.
Οἱ ἰδιοκτῆται εὑρίσκουν συμφερώτερον νὰ κάνουν τὰ σπίτια των καταστήματα ἢ γραφεῖα, διότι ὁ δρόμος ἔγινεν ἐμπορικός. Ἀρχίζουν λοιπὸν αἱ ἀνάλογοι τροποποιήσεις καὶ οἱ ἕως τώρα ἐνοικιασταὶ ἀναγκάζονται νὰ ζητήσουν ἀλλοῦ κατοικίαν.
Ὑπολογίζεται ὅτι ἀρκεταὶ ἑκατοντάδες σπιτιῶν εἰς κεντρικοὺς δρόμους θὰ μεταβληθοῦν ἐφέτος, κατόπιν μεταρρυθμίσεων εἰς καταστήματα ἢ γραφεῖα.
ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΚΑΙ ΓΡΑΦΕΙΟΝ
Ἄλλος παράγων ἐνοικιάσεων ἢ ἀναστατώσεων, εἶναι ἡ αὐξάνουσα τάσις ἡ ὁποία παρατηρεῖται εἰς διάφορα ἐπαγγέλματα, ἰδίως εἰς τοὺς δικηγόρους, τοὺς μηχανικοὺς καὶ ἀρχιτέκτονας, τοὺς παραγγελιοδόχους, τοὺς ὀδοντοϊατρούς, τοὺς μικρεμπόρους, τοῦ νὰ ἔχουν εἰς τὸ αὐτὸ ἀκίνητον καὶ γραφεῖον καὶ κατοικίαν.
Ἐφ’ ὅσον δὲ ἡ τάσις αὐξάνει, πολλοὶ δικηγόροι, ἢ μηχανικοί, ἢ μικρέμποροι, ἀλλάσσουν κατοικίαν διὰ νὰ εὕρουν ἀκίνητον ποὺ νὰ χρησιμεύῃ καὶ διὰ τὰ δύο, ἢ πιάνουν κατοικίαν κοντὰ εἰς τὸ γραφεῖον ἢ τὸ κατάστημα.
ΠΡΟΣ ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ
Διὰ τὴν τάσιν τῶν πλείστων ἐνοικιαστῶν νὰ ἔλθουν πρὸς τὰ κέντρα, ἔχομεν γράψει καὶ ἄλλοτε.
Αὐτὴ ἡ τάσις φέρει πρὸς τὴν ἄλλην ἀναστάτωσιν, ἀλλαγῆς σπιτιῶν, μετοικεσίας καὶ οὕτω καθεξῆς.
ΟΙ ΜΗ ΠΛΗΡΩΝΟΝΤΕΣ
Ἔχομεν ὅμως καὶ τοὺς κακοπληρωτάς. Αὐτοὶ ἀφοῦ ἔφαγαν ἕνα ἢ δύο ἢ περισσότερα νοίκια, ἀφίνουν τὸ σπίτι εἰς τὸ τέλος τῆς ἐποχῆς.
Ὅταν θὰ πᾶνε στὸ νέο σπίτι θὰ μετέλθουν τὴν ἴδια μέθοδο. Θὰ φᾶνε περὶ τὸ τέλος τοῦ χρόνου μερικὰ νοίκια, καὶ θὰ ζητήσουν τὸν ἄλλον Σεπτέμβριον, ἄλλο σπίτι, εἰς ἄλλην συνοικίαν.
Πάντως ὁ παράγων τῶν κακοπληρωτῶν πρέπει νὰ ὑπολογισθῇ ὡς ἕνας τῶν σημαντικωτέρων παραγόντων τῆς πρωτοσεπτεμβριανῆς μετοικεσίας καὶ ἀναστατώσεως.
ΤΑ ΤΣΑΚΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Ἀλλὰ ὑπάρχουν καὶ τὰ τσακώματα τῶν γυναικῶν ποὺ μένουν εἰς τὴν ἴδια αὐλή. Αἱ γυναῖκες τῆς ἴδιας αὐλῆς ἀφοῦ γνωρίζονται, καταλήγουν νὰ παραγνωρίζονται. Τσακώματα μεταξὺ των, φωναί, λιποθυμίαι, διαβολαί, παράπονα.
― Ἢ θὰ φύγουμε ἀπὸ αὐτὸ τὸ σπίτι ἢ θὰ χωρίσουμε.
Πολλὲς φορὲς ἀπειλοῦν καὶ αὐτοκτονίας, οἱ δὲ ἀτυχεῖς ἄνδρες τί νὰ κάνουν! Ὑποκύπτουν. Τίθενται εἰς ἀναζήτησιν ἄλλης κατοικίας. Καὶ τὸ σπίτι μπαίνει ἐνοικιαστήριον.
ΚΑΙ Η ΖΗΛΕΙΑ
Παράλληλος παράγων τοῦ τσακώματος εἶναι καὶ ὁ παράγων τῆς ζήλειας ἢ τῆς καχυποψίας.
Ἡ γυναίκα ὑποψιάζεται τὸ πᾶν. Φοβᾶται ὅλας τὰς σκιὰς ἑξαιρέσει τῆς ἰδικῆς της. Ὅταν τύχῃ εἰς μίαν αὐλὴν καμμιὰ ὤμορφη ἢ καὶ ἄσχημη συγκάτοικος, ἡ ὑποψιαζόμενη τὸ πᾶν γυναίκα, βράζει μὲ τὰ ἄντερά της.
Καὶ ὅταν ἔλθῃ ὁ Αὔγουστος, ἔχει γίνει ἤδη τὸ ξεσπίτωμα. Ἡ οἰκογένεια, ἰδίως δὲ αἱ γυναῖκες, ἐκστρατεύουν εἰς ἀνεύρεσιν ἄλλης κατοικίας.
ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
Ἡ οἰκογένεια τυχαίνει νὰ αὐξήσῃ γεννώντας καὶ ἄλλα παιδιά, ἢ τὸ ἄνευ παιδιῶν ἀνδρόγυνο ἀποκτᾷ ἕνα παιδί, ἢ περισσότερα.
Τὸ σπίτι δὲν χωρεῖ. Πρέπει νὰ εὑρεθῇ ἕνα νέο. Καὶ ἄλλη πηγὴ καὶ ἀπὸ τὰ παιδιὰ ἐνοικιαστηρίων καὶ ἐνοικιάσεων.
Οἱ λόγοι ὅμως τῆς πρωτοσεπτεμβριανῆς ἐνοικιάσεως εἶναι ἄπειροι. Ἐντεῦθεν ἡ ἀνάγκη νὰ συνεχισθῇ ἡ παροῦσα μας ἔρευνα.
Κ. ΦΑΛΤΑΪΤΣ
[1] Κ. Φαλτάιτς, εφημερίδα «ΕΘΝΙΚΗ», 14 Αυγούστου 1937, σελ. 3.
