Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Ο σημερινός εορτασμός της Ημέρας των Ενόπλων Δυνάμεων, ο οποίος γίνεται απαλλαγμένος από τα «βάρη» του παρελθόντος, έχει τη δική του πολύχρονη διαδρομή. Μια πορεία, η οποία παρακολούθησε τις μεταπολεμικές περιπέτειες της χώρας και ρίχτηκε στη λήθη, αφού κανείς δεν μπήκε στον κόπο να την καταγράψει.
Eπί πρωθυπουργίας Κων. Καραμανλή καθιερώθηκε η «Ημέρα των Εφέδρων Πολεμιστών και Πολεμικής Αρετής των Ελλήνων» την οποία μετέτρεψε το 1975 σε «Ημέρα των Ενόπλων Δυνάμεων».
Πέρασαν ήδη 64 χρόνια από τότε (1959) που ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αποφάσιζε την καθιέρωση της Ημέρας των Εφέδρων Πολεμιστών και Πολεμικής Αρετής των Ελλήνων, με σκοπό την εξύψωση της κοινωνικής θέσης των εφέδρων πολεμιστών και την καλλιέργεια ψυχικού δεσμού μεταξύ των εφέδρων, του κράτους και των Ενόπλων Δυνάμεων. Επισήμως ορίστηκε να εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την 29η Αυγούστου κάθε χρόνου, γεγονός το οποίο από μόνο του παρέπεμπε στις νικηφόρες για τον Ελληνικό Στρατό μάχες στο Βίτσι και στον Γράμμο (15 και 28 Αυγούστου 1949)[1].
Το γεγονός προκαλούσε κατά καιρούς επεισόδια, αφού πολλοί δήμαρχοι και κοινοτάρχες αρνούνταν να διοργανώσουν ή να παραστούν στους εορτασμούς που οργάνωναν οι τοπικές στρατιωτικές Αρχές.
Θωρηκτό Αβέρωφ
Το 1966 όμως σημειώθηκαν σφοδρές αντιδράσεις εκ μέρους της αντιπολίτευσης. Την ιδιαίτερα ταραχώδη εκείνη περίοδο πρωθυπουργός ήταν ο Στέφανος Στεφανόπουλος. Ο υπουργός Εσωτερικών Φ. Ζαΐμης επιθυμούσε να διαχωρίσει τον εορτασμό και η μεν Ημέρα της Πολεμικής Αρετής των Ελλήνων να γιορτάζεται κανονικά ως πανελλήνια εκδήλωση, η δε επέτειος του Γράμμου- Βίτσι σε άλλη ημερομηνία.
Αλλά ο υπουργός Εθνικής Αμύνης Κ. Κωστόπουλος ήταν ανένδοτος στον συνεορτασμό των δύο επετείων και τελικά πέτυχε να υπερισχύσει. Ωστόσο, το υπουργείο Εσωτερικών ανέλαβε την υποχρέωση από την επόμενη χρονιά να διαχωριστούν οι δύο εορτασμοί. Πράγματι εκδόθηκε και σχετικό Διάταγμα, το οποίο προέβλεπε ότι ο εορτασμός θα γινόταν την πρώτη Κυριακή μετά την 21η Μαΐου κάθε χρόνου και πως οι λεπτομέρειες θα κανονίζονταν πάντα με απόφαση του υπουργού Εθνικής Αμύνης. Προβλεπόταν ακόμη ότι ο εορτασμός θα ξεκινούσε από την επόμενη χρονιά, το 1967.
Αλλά το επταετές στρατιωτικό καθεστώς συνέχισε τον εορτασμό στην πρώτη ημερομηνία, δίνοντας μάλιστα πανεθνικό χαρακτήρα με μεγαλειώδεις πομπές και εκδηλώσεις σε Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη και άλλες περιφέρειες. Γιορτές στο Ζάππειο και το Παναθηναϊκό Στάδιο και μεγάλες πολεμικές εκθέσεις με σημαντικότερη εκείνη που πραγματοποιήθηκε το 1968. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, επιστρέφοντας από το Παρίσι και εφαρμόζοντας στην πράξη την απόφασή του για εθνική συμφιλίωση, θα δώσει τέλος, το 1975, στον εορτασμό, τον οποίο ο ίδιος είχε καθιερώσει 16 χρόνια νωρίτερα. Τότε καθιερώθηκε η Ημέρα των Ενόπλων Δυνάμεων, η οποία εορτάστηκε για πρώτη φορά στις 31 Αυγούστου 1975 με γενική διαταγή του υπουργείου Εσωτερικών.
Ωστόσο, η ημερομηνία συνέχισε να παραπέμπει στην 29η Αυγούστου 1949, όταν «το ηρωικό στράτευμα κατέλαβε το τελευταίο ταμπούρι, την κορυφή του Γράμμου, για να ζούμε σήμερα λουσμένοι από τον ήλιο της ελευθερίας του ατόμου», όπως ανέφερε στο μήνυμά του το 1978 ο υπουργός Εθνικής Αμύνης Ευάγγελος Αβέρωφ[2].
Με απόφαση Στεφανόπουλου
Από το 1982, με απόφαση του υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου υπουργικού συμβουλίου ορίστηκε η 15η Αυγούστου ως Ημέρα των Ενόπλων Δυνάμεων. Ο πρωθυπουργός καθιέρωσε τη μετάβαση στην Παναγία του Σουμελά, την επίσκεψη στη Στρατιωτική Λέσχη του Γ’ Σώματος Στρατού και τη δεξίωση στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις του Αγίου Ανδρέα Αττικής. Από το 1999, όταν Πρόεδρος της Δημοκρατίας ήταν ο Κωστής Στεφανόπουλος, καθιερώθηκε ο εορτασμός της Ημέρας των Ενόπλων Δυνάμεων να γίνεται την 21η Νοεμβρίου, ημέρα των Εισοδίων της Θεοτόκου.
